Leki rozkurczowe – bez recepty, na receptę – działanie, rodzaje, stosowanie

Leki spazmolityczne (rozkurczowe) – działanie, rodzaje

Mechanizm leków rozkurczających wiąże się z ich działaniem zwiotczającym mięśnie gładkie. Głównie w przewodzie pokarmowym – lecz nie tylko. Fachowo nazywa się je lekami spazmolitycznymi. Ich nazwa wiąże się z wpływem tych preparatów na procesy wewnątrzkomórkowe, receptory błonowe, oraz przekaźniki neuronalne i zachodzące między nimi interakcje.

W związku z powyższym leki spazmolityczne dzieli się na:

• spazmolityki bezpośrednie – pod względem chemicznym są alkaloidami izochinolinowymi lub ich pochodnymi; mają działanie rozkurczające na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego oraz układu krążenia; są wskazane w kolkach nerkowych, wątrobowych; stosuje się je w terapii nadciśnienia i przy bolesnych miesiączkach;
• leki rozkurczające o działaniu pośrednim – ich działanie odnosi się do konkretnej grupy mięśni i wiąże z oddziaływaniem na receptory autonomiczne; stosuje się je w kolkach nerkowych, dróg moczowych i żółciowych; leki te stosuje się podczas porodu przedwczesnego, ponieważ mają hamujący wpływ na mięśniówkę macicy; mogą je stosować kobiety w ciąży jako prewencyjne leki chroniące przed poronieniem; u panów wykorzystuje się je w terapii przerostu gruczołu krokowego.

Leki rozkurczowych są stosowane w lecznictwie typu otwartego i zamkniętego. Powinno się je zażywać jedynie w razie konieczności. Narastające objawy warto skonsultować z lekarzem.

Leki rozkurczowe – na ból brzucha, skurcze jelit, niestrawność

Kolka jelitowa jest schorzeniem charakteryzującym się sporym dyskomfortem w obrębie narządów układu pokarmowego. Skurcze jelit powodują bowiem tępy i przenikliwy ból w jamie brzusznej. Dolegliwości przychodzą falami, a ból ustępuje samoistnie po paru godzinach. Większość pacjentów, w czasie występowania objawów, sięga po leki rozkurczowe na jelita. Stosuje się zwykle leki rozluźniające, które ułatwiają pozbycie się gazów. Kolka jelitowa jest, w głównej mierze, przypadłością niemowląt. Na brzuch dla dzieci stosuje się wtedy krople (najczęściej simetykon). Skurczom jelit towarzyszy niekiedy przelewanie się w brzuchu i bolesność przy badaniu palpacyjnym (twardy brzuch). Wiąże się to zwykle z niestrawnością.

Najczęściej stosowanym preparatem, oprócz symetykonu, jest drotaweryna. Poprzez swoje działanie zwiększa napływ wapnia do komórek, co skutkuje rozluźnieniem mięśni gładkich w przewodzie pokarmowym. Tabletki z drotaweryną można kupić w aptece. Preparat ten podaje się też domięśniowo, lub dożylnie (postać zastrzyków, wlewów). Postrzega się go jako silne leki rozkurczowe bez recepty. Drotaweryna jest skutecznym lekiem na ból brzucha wywołany zatruciem, albo niestrawnością. Można ją też wykorzystać jako środek przeciwskurczowy na woreczek żółciowy.

Leki rozluźniające – na miesiączkę

U kobiet ból brzucha kojarzy się z nadejściem menstruacji. Przyczyną bólu są skurcze mięśni gładkich w układzie moczowo-płciowym. Jest on tępy i promieniujący od jajników, aż do jamy brzusznej. Pojawienie się dyskomfortu w tym obrębie może być też pierwszym objawem endometriozy. Najskuteczniejszym obecnie preparatem na bóle miesiączkowe jest butylobromek hioscyny.

Hioscyna to alkaloid tropanowy występujący w liściach bielunia. Pod względem chemicznym jest antagonistą ośrodkowych i obwodowych receptorów mięśni gładkich. Przenika do łożyska i kobiecego, dlatego nie powinna być stosowana przez kobiety w ciąży i mamy karmiące. Dzieci mogą przyjmować butylobromek tylko za zgodą lekarza i pod warunkiem, że ukończyły 6 rok życia. Lek można kupić bez recepty w ilości 10 sztuk. Dostępne są czopki i tabletki do połykania. Na ból brzucha spowodowany miesiączką stosuje się też drotawerynę i papawerynę.

Leki rozkurczowe – atak kolki nerkowej

Kolka nerkowa jest pierwszym symptomem kamicy nerkowej. Jest to bardzo bolesna przypadłość. Chory ma napadowe ataki bólu promieniujące aż do pleców. Odczuwa też bolesne parcie na mocz. W takich sytuacjach zaleca się pacjentom leki rozkurczowe na receptę. Podaje się je zwykle w postaci zastrzyków domięśniowych, lub wlewów dożylnych.

Preparaty rozkurczowe podawane w taki sposób to papaweryna. Jej działanie jest podobne do drotaweryny, ale po podaniu dożylnym działa szybciej. Zastrzyk można ponowić po 3-4 godzinach od podania pierwszej dawki. Papaweryna jest również składnikiem czopków o działaniu spazmolitycznym. Jest to lek robiony, którego przygotowanie odbywa się tylko i wyłącznie na podstawie recepty lekarskiej.

Leki rozkurczowe dla dzieci

Skurcze brzucha u małych i starszych dzieci pojawiają się w wyniku nagromadzonych gazów w jelitach (np. kolka u niemowlaka). Winny jest temu pokarm mamy, która uległa pokusie zjedzenie niewłaściwych produktów. Wzdęcia u dzieci są bolesne, a ich pierwszym objawem jest płacz i rozdrażnienie maluszka. Leki przeciwskurczowe tj. papaweryna czy drotaweryna nie są odpowiednie dla dzieci. W ich przypadku stosuje się leki na wzdęcia z zawartością simetykonu. Kropelki z tą substancją można kupić w aptece bez recepty. Simetykon mogą stosować również dorośli pod postacią kapsułek lub saszetek do picia.

Simetykon jest związkiem krzemu – substancją powierzchniowo czynną pozbawioną aktywności biologicznej. Ze względu na swoje właściwości, zmniejsza napięcie powierzchniowe gazów w przewodzie pokarmowym. Ułatwia w ten sposób ich wydalanie. Nie ulega wchłanianiu. Działa tylko w obrębie przewodu pokarmowego. Nie ma potwierdzonego jego negatywnego wpływu na płód w okresie ciąży. Nie stwierdzono także jego szkodliwości przy karmieniu piersią.

Leki rozkurczowe są łatwo dostępne. Mimo że stwierdzono ich małą szkodliwość na organizm, to należy stosować je z umiarem i w ramach zdrowego rozsądku.