Sauna parowa – zalety, przeciwwskazania, jak korzystać?

Czym jest sauna parowa i jak działa?

Sauna parowa jest rodzajem zabiegu fizykalnego wykorzystywanego w leczeniu, odnowie biologicznej oraz w celach higienicznych. Kąpiel parową wykonuje się w pomieszczeniu o wysokiej zawartości pary wodnej. Wilgotność powietrza wewnątrz jest bliska 95 proc. Łaźnie parowe dysponują tzw. generatorami pary – urządzenia te pozwalają na zautomatyzowane zarządzanie poszczególnymi parametrami. Pomieszczenie jest rozgrzane do temperatury blisko 95^oC, dodatkowo wywołuje się uderzenia strumienia pary wodnej, dzięki czemu zwiększeniu ulega wilgotność powietrza.

Obecnie bardzo często możemy także spotkać dodatkowe wyposażenie w postaci pomp esencji zapachowych. Przez to zabiegi można wzbogacić o seanse aromaterapeutyczne. Najpopularniejsza jest sauna rumiankowa. Działanie kąpieli polega na treningu mechanizmu termoregulacji w organizmie człowieka. Taki zabieg pozwala na rozluźnienie, wypoczynek, hartowanie organizmu, a przede wszystkim wpływa na poprawę odporności, co wydaje się być jedną z najistotniejszych właściwości.

Z sauny nie mogą korzystać osoby ciężko chore, dziecko w saunie jest równie złym pomysłem. Wynika to z faktu, że wysycenie nagrzanego powietrza parą wodną prowadzi do obciążenia układów krążenia i oddechowego, co u małych dzieci oraz osób starszych może zagrażać zdrowiu oraz życiu.

Co daje sauna parowa? Jakie są korzyści?

Systematyczne poddawanie się kąpielom w saunie przyczynia się do utrzymania wysokiego poziomu wydolności fizycznej, działa odprężająco i oczyszcza organizm z toksyn. Gorąca para wykazuje także wyjątkowo skuteczne oddziaływanie w przypadku chorób układu oddechowego jak zapalenie zatok, pomagając w ewakuacji gęstej wydzieliny i zwalczaniu chorobotwórczych drobnoustrojów, jednocześnie nawilżając śluzówkę. Jeśli istnieje taka możliwość, to można w saunie wykorzystać olejki eteryczne o działaniu antyseptycznym (np. aromat eukaliptusowy), co dodatkowo wspomoże leczenie i pozwoli się odprężyć.

Zmniejszenie napięcia mięśni gładkich, w tym także oskrzeli, których napadowy skurcz jest charakterystyczny dla astmy, to również efekt saunowania. Dodatkowy pozytywny rezultat to zwiększenie wydzielania gruczołów błony śluzowej dróg oddechowych, co przyczynia się do zmniejszenia kaszlu. Następuje wówczas zwiększenie pojemności życiowej płuc i minutowej pojemności oddechowej, zwiększenie ciśnienia parcjalnego tlenu oraz przyspieszenie oddychania.

Dobrym pomysłem jest sauna na przeziębienie, choroby reumatyczne oraz na trądzik. Wysoka temperatura i wilgotność powietrza pozwalają otworzyć pory w skórze i przyczyniają się do redukcji zaskórników, wyraźnie oczyszczając i poprawiając wygląd skóry twarzy. Kontrastowość temperatury pobudza układ immunologiczny do wytwarzania zwiększonej ilości przeciwciał, co powoduje poprawę odporności. Przysadka mózgowa wzmaga produkcję hormonu adrenokortykotropowego, nadnercza uwalniają kortyzol i aminy katecholowe przez kilka godzin. Zmiany odczynowe występują w całym ustroju.

Jak korzystać z sauny parowej?

Przed wejściem do sauny należy skorzystać z toalety, ciało umyć ciepłą wodą pobudzając mechanizmy wydalania ciepła, a następnie dokładnie osuszyć, ogrzać stopy. Należy zdjąć biżuterię, aby nie dopuścić do poparzeń skóry. Nie należy korzystać z zabiegu po obfitym posiłku. Do pomieszczenia wchodzimy nago, dopuszczalny jest podkład w postaci ręcznika lub ubioru kąpielowego.

Do sauny wchodzimy bez stroju, ponieważ pozwala to na lepszą termoregulację, nie powoduje ryzyka podrażnień, nie zaburza wymiany gazowej pomiędzy naszym ciałem a pomieszczeniem, w którym się znajdujemy. W niektórych przypadkach strój mógłby także zwiększać ryzyko poparzeń podczas zabiegu.

Czytaj również: Choroba Pompego – co to jest? Przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie

Jak często korzystać?

Czas przebywania w saunie powinien ograniczać się do kilkunastu minut. Następnie należy wykonać chłodną kąpiel zanurzając całe ciało w wodzie lub wykonując zimny prysznic przez około 10 minut. Możliwe jest również polewanie zimną wodą lub korzystanie z groty śnieżnej. Schładzanie wykonujemy od stóp w kierunku serca, nigdy odwrotnie.

Jest to jeden cykl, który należy powtórzyć dwu- lub trzykrotnie, aby osiągnąć jak najlepsze rezultaty. W ostatniej fazie – odpoczynku – zaleca się relaks i odprężenie przez blisko pół godziny oraz picie płynów takich jak woda lub sok pomidorowy – ze względu na dużą zawartość potasu, wszystko po to, aby uzupełnić niedobory sodu, chloru, pozostałych mikroelementów i wody utraconej podczas pocenia.

Częstość korzystania z sauny określa się na 1–3 razy tygodniowo. Ze względu na duże obciążenie dla układu krwionośnego i oddechowego nie powinno się korzystać z kąpieli parowych codziennie. Ostrożnie należy korzystać także z kabiny prysznicowej z sauną parową.

Czy sauna jest bezpieczna, nie szkodzi?

Przed przystąpieniem do zabiegów warto skonsultować się ze specjalistą, w celu wykluczenia ewentualnych przeciwwskazań. Bezwzględnie należy przestrzegać czasu pobytu wewnątrz pomieszczenia oraz zasady naprzemiennego ogrzewania i schładzania. Niezbędna jest informacja o panującej temperaturze oraz wilgotności powietrza.

Nie powinno się korzystać z kąpieli pojedynczo, aby w nagłych wypadkach druga osoba mogła zareagować we właściwy sposób. W pobliżu musi być umieszczona apteczka z lekami pierwszej pomocy oraz sprawny telefon, aby móc wezwać pomoc w przypadku omdlenia, niedocukrzenia czy wystąpienia innych objawów niepożądanych.

Sauna parowa – jakie są wskazania?

Prócz profilaktyki zabiegi z wykorzystaniem sauny zaleca się w przypadku:

• pielęgnacji ciała,
• odpoczynku po treningu,
• nadciśnienia tętniczego w początkowym okresie schorzenia,
• obniżonego ciśnienia tętniczego krwi,
• zaburzeń przemiany materii,
• leczenia otyłości, gdyż sauna parowa doskonale wspomaga odchudzanie,
• skłonności do przeziębień,
• nieżytu oskrzeli,
• astmy,
• zapalenia zatok,
• nawracających infekcji układu oddechowego oraz narządów rodnych,
• schorzeń reumatycznych w fazie remisji,
• stanów pourazowych i przeciążeniowych narządu ruchu,
• niektórych chorób skóry, takich jak np. atopowe zapalenie skóry czy trądzik,
• nerwicy wegetatywnej.

Jakie są przeciwwskazania?

Przeciwwskazaniami do przeprowadzenia kąpieli parowej są:

• stan po zawale mięśnia sercowego, wady serca, niewydolność krążenia, choroba wieńcowa, miażdżyca, nieustabilizowane nadciśnienie tętnicze, zaburzenia krzepliwości krwi,
• choroby zakaźne typu gruźlica, wirus HIV, wirusowe zapalenie wątroby,
• kamica nerkowa,
• jaskra,
• choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy,
• nieustabilizowana hiperglikemia,
• nowotwór,
• ciąża,
• padaczka,
• schizofrenia, stany psychotyczne,
• alkoholizm, narkomania,
• miesiączka.

Sauna parowa w domu?

Obecnie z kąpieli parowych można skorzystać praktycznie wszędzie. Baseny, centra sportowe, sanatoria to miejsca coraz częściej posiadające taki zabieg w swojej ofercie. W polskich miastach działa wiele gabinetów SPA, kompleksów oferujących zabiegi w saunie parowej. Wystarczy jedynie wyszukiwarka internetowa i łatwo można odnaleźć takie miejsce. Cena pojedynczego seansu to koszt około 25 zł. Dla chętnych istnieje możliwość montażu sauny w domu, co z jednej strony jest działaniem pozwalającym na korzystanie z kąpieli w dogodnych warunkach, ale z drugiej jest przedsięwzięciem dość kosztownym.

Sauna sucha czy parowa?

Poza sauną parową istnieje jeszcze kilka innych rodzajów zabiegów tego typu. Sauna sucha (fińska) usprawnia mechanizmy termoregulacyjne organizmu człowieka poprzez naprzemienne ogrzewanie i ochładzania ciała – bez używania pary wodnej. Jest to cecha charakterystyczna, opracowana i wykorzystana przez Skandynawów.

Sauna rzymska wykonywana jest w trzech pomieszczeniach. W pierwszym i trzecim panuje taka sama temperatura, w środkowym nieco wyższa. Podobnie jak w kąpieli parowej należy pamiętać o fazie ochładzania. Sauna rosyjska (tzw. bania parowa) to zabieg przeprowadzany w jednym pomieszczeniu z powietrzem rozgrzanym do 40–60^oC. Aby poprawić bodźcowanie w czasie kąpieli, zaleca się smaganie witkami brzozowymi. Całość trwa blisko pół godziny. Hammam to sauna turecka mająca wiele cech wspólnych z łaźnią rzymską.

Oddziaływanie termoterapii jest tutaj połączone z masażem wykonywanym na podgrzewanym, marmurowym stole. Taki zabieg wykazuje oddziaływanie oczyszczająco-relaksujące. Bardzo często łączy się go z aromaterapią i muzykoterapią. Sauna niskotemperaturowa (na podczerwień) wykorzystuje promienie podczerwone (z ang. far infrared) penetrujące tkanki na głębokość 4 cm. Źródłem ciepła są najczęściej włókna węglowe lub piasek w obudowie ceramicznej. Zapewnia niewielkie obciążenie organizmu, w związku z czym może być stosowana u dzieci, dorosłych i osób starszych.