Wirus Marburg – objawy zakażenia, leczenie, rokowania

Wirus Marburg – czym jest?

Wirus Marburg wywodzi się z rodziny filowirusów. To grupa wirusów osłonkowych, zawierających genom w postaci pojedynczej, niesegmentowanej, ujemnie spolaryzowanej nici RNA. W tej samej grupie znajduje się wirus Ebola (są podobne do siebie pod względem cech morfologicznych, jednak różnią się cechami biologicznymi).

Obydwa z nich znajdują się na liście obejmującej najbardziej niebezpieczne dla człowieka patogeny odzwierzęce Światowej Organizacji Zdrowia. Wirus Marburg powoduje gorączkę krwotoczną, którą cechuje duża śmiertelność.

Wirus gorączki krwotocznej odkryto po raz pierwszy w 1967 roku w Marburgu, Frankfurcie w Niemczech oraz serbskim Belgradzie. Zachorowało wówczas trzech pracowników ochrony zdrowia, którzy zajmowali się pracami laboratoryjnymi nad tkankami pobranymi od afrykańskich małp zielonych (Cercopithecus aethiops). Zarażonych zostało w sumie 31 osób, a w wyniku zakażenia wirusem 7 pacjentów zmarło.

Największą liczbę ofiar śmiertelnych odnotowano w 2005 roku w Anglii, gdzie odsetek zgonów sięgał 88 proc. osób zakażonych – zmarło 329 z 374 chorych. Wyleczyć udało się tylko 45 przypadków zakażenia wirusem Marburg. W latach 1998-2000 równie wysoką liczbę zgonów ogłoszono w Demokratycznej Republice Konga.

Kolejne epidemie choroby spowodowanej przez wirus Marburg odnotowano w Kenii, RPA i Ugandzie. Choroba wystąpiła wśród miejscowej ludności, jednak w roku 2008 stwierdzono dwa przypadki zakażenia wirusem Marburg u turystów, którzy odwiedzili jaskinię zamieszkałą w przez nietoperze Rossetus w Ugandzie.

W jaki sposób dochodzi do zakażenia wirusem Marburg?

Wirus przenoszony jest na ludzi przez kontakt z zakażonymi zwierzętami (nietoperze owocożerne). Łatwo rozprzestrzenia się pomiędzy ludźmi w wyniku bezpośredniego kontaktu z krwią czy płynami ustrojowymi pochodzącymi od osób zakażonych. Zakażeniu można też ulec, dotykając zabrudzonych powierzchni i zainfekowanych materiałów.

Wysokie ryzyko translokacji patogenu występuje także podczas pochówku zmarłych. U kobiet zakażonych w trakcie ciąży, wirus Marburg może być rozpoznany w łożysku, płynie owodniowym lub u płodu. Dodatkowo patogen przedostaje się do mleka matki, co stanowi poważne ryzyko zachorowania dla dziecka.

Niestety nie ma szczepionki ani leku chroniącego przed chorobą marburską. Szanse przeżycia zwiększa szybko wdrożone leczenie objawowe.

Objawy wirusa Marburg

Okres wylęgania wirusa wynosi zwykle od 3 do 21 dni. Symptomy uwidaczniają się po ok. 7 dniach od zakażenia. Choroba wywołana wirusem Marburg zaczyna się nagle. We wczesnej fazie rozwoju wirus może dawać objawy podobne do wielu innych chorób tropikalnych.

Pojawiają się wówczas:

• wysoka gorączka (od 39 do 41 stopni Celsjusza),
• dreszcze,
• bóle głowy, mięśni i stawów,
• bóle gardła,
• ogólne osłabienie.

Symptomy szybko nabierają na sile. Następnie występują:

• bóle brzucha,
• nudności,
• wymioty,
• biegunka,
• dreszcze,
• niekiedy wysypka i zaczerwienienie oczu.

W zaawansowanej postaci zakażenia wirusem Marburg obserwuje się: spadek masy ciała, uszkodzenie wątroby z żółtaczką, zapalenie trzustki. W efekcie rozwija się niewydolność wielonarządowa i ciężkie objawy krwotoczne – wybroczyny na skórze i błonach śluzowych oraz krwotoki narządowe, głównie do przewodu pokarmowego i płuc.

Jak zdiagnozować wirus Marburg?

Postawienie diagnozy opiera się przede wszystkim na wywiadzie medycznym uwzględniającym odczuwane objawy kliniczne. Cenną wskazówką może być również informacja o powrocie z kraju, gdzie wirus był w przeszłości obecny.

Do badań diagnostycznych mogących wykryć obecność wirusa należą m.in.:

• hodowle z wykorzystaniem wyizolowanego wirusa,
• immunoenzymatyczny test ELISA,
• test neutralizacji surowicy,
• RT-PCR,
• wychwyt antygenu.

Materiał pobrany od pacjenta należy do bardzo niebezpiecznych, dlatego powinien być jak najszybciej utylizowany według restrykcyjnych zasad.

Jak leczyć zakażenie wirusem Marburg?

Niestety nie ma leków ani szczepionek przeciwko gorączkom krwotocznym powodowanym przez wirusa Marburg oraz wirusa Ebola. Pacjenci zakażeni wymagają natychmiastowej hospitalizacji i umieszczenia w izolatce.

Osoby, które miały bezpośredni kontakt z chorymi, również powinny być objęte natychmiastową kwarantanną, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się patogenu. Terapia ma charakter objawowy, istotne jest nawadnianie doustne lub dożylne w celu wyrównania gospodarki wodno-elektrolitowej. U pacjentów istnieje konieczność walki ze wstrząsem i wspieranie funkcjonowania układu krążenia i oddechowego.

Jakie są rokowania?

Rokowania chorych nie przedstawiają się optymistycznie. Śmiertelność przy gorączce krwotocznej wynosi ponad 80%. Do bezpośrednich przyczyn niekorzystnych prognoz należą m.in. niebezpieczne krwawienia, wstrząsy oraz objawy neurologiczne. Rekonwalescencja po chorobie jest bardzo długa, jednak w przypadku ozdrowieńców nie zauważono trwałych konsekwencji zakażenia wirusem Marburg.

Wirus Marburg w Europie – czy grozi nam epidemia?

Mężczyzna z Walencji, u którego podejrzewano wirusa Marburg, okazał się zdrowy. Informację tę potwierdziło hiszpańskie Ministerstwo Zdrowia. WHO podaje, że w obecnej ryzyko wystąpienia epidemii choroby wirusowej Marburg jest wysokie w krajach, gdzie zidentyfikowano przypadki zakażeń, jednak w skali globalnej na dziś nie ma powodów do niepokoju. Konieczne jest podnoszenie świadomości społecznej w kontekście zagrożeń i czynników ryzyka.