Choroby przenoszone przez koty

Choroby przenoszone przez koty

Choroby odzwierzęce (antropozoonozy) to zakaźne choroby zwierząt bądź przez zwierzęta tylko roznoszone (nie muszą chorować, mogą być jedynie nosicielami danej choroby). Przenoszone są one na człowieka przez kontakt bezpośredni lub pośrednio poprzez surowce pochodzenia zwierzęcego, rzadziej drogą powietrzną.

Zoonozy mogą być spowodowane przez wirusy, bakterie i pasożyty. Za ich wywołanie najczęściej odpowiedzialne są zwierzęta domowe, zwłaszcza psy i koty. Potencjalnym źródłem zakażenia mogą być kocie odchody, zabawy i głaskanie kota, polizanie lub podrapanie przez kota oraz jakikolwiek inny kontakt z kotem. Źródłem zakażenia mogą być także miejsca, w których bytują koty. Najważniejsze choroby, którymi można zarazić się od kota, to:

• toksoplazmoza wywoływana przez pierwotniaka Toxoplasma gondii,
• toksokaroza kocia lub psia,
• choroba kociego pazura,
• tasiemczyca wywoływana przez pasożyta tasiemca psiego,
• świerzb wywoływany przez świerzbowca usznego,
• chlamydioza w postaci zapalenia spojówek i rogówki,
• wścieklizna wywoływana przez wirusa Rabies virus (RABV),
• grzybice.

Przeczytaj też: Wścieklizna – przyczyny, objawy, leczenie, profilaktyka

Choroba kociego pazura

Choroba kociego pazura, zwana też bartonellozą to schorzenie wywoływane przez bakterię Bartonella henselae, rzadziej Bartonella clarridgeiae. Zakażenie przebiega najczęściej bezobjawowo, chorują głównie dzieci, młodzież oraz osoby z obniżoną odpornością. Wyższa zachorowalność jest w okresie letnim i wczesnojesiennym.

Choroba przenosi się przez bezpośredni kontakt ze zwierzęciem (najczęściej kotem – ponad 90% zakażeń, rzadziej od innych z rodziny kotowatych, psów, wiewiórek i jeży) w wyniku podrapania, rzadziej ugryzienia. Może być także przenoszona przez pchły występujące u kotów. Większe ryzyko zakażenia występuje w przypadku zadrapania lub ugryzienia przez młode kotki niż dorosłe koty. Objawy choroby są bardzo charakterystyczne.

• Po około tygodniu w miejscu zadrapania pojawia się zaczerwieniona grudka (czasem pęcherzyk) o wymiarach 2–6 mm, która szybko pokrywa się strupem.
• Następnie powiększeniu ulegają okoliczne węzły chłonne, które są twarde i bolesne, łatwo ulegają rozmiękaniu i zropieniu.
• Następnie może dojść do przebicia się ropy na zewnątrz i wytworzenia przetoki.

Zmiany ustępują po około 2–6 miesiącach, bez pozostawienia śladów. U większości, tzn. u około 89% chorych przebieg choroby jest łagodny (złe samopoczucie, utrata łaknienia, osłabienie, bóle stawów). Objawy ustępują po kilku miesiącach i zwykle nie ma potrzeby leczenia ich antybiotykami.

U około 10% przebieg choroby jest nietypowy, objawia się m.in. jako zespół Parinauda – tzw. zespół oczno-węzłowy (zapalenie spojówek wraz z powiększeniem przyusznych węzłów chłonnych).

W diagnostyce stosowane są testy serologiczne wykrywające u pacjentów przeciwciała przeciwko bakterii Bartonella henselae (test immunofluorescencji) lub metody genetyczne (test PCR) treści pobranej podczas biopsji aspiracyjnej powiększonego węzła chłonnego.

W sytuacji, kiedy zakażenie przybiera cięższy przebieg lub pacjent jest osobą z obniżoną odpornością, konieczna jest antybiotykoterapia – przez 5 dni podawana jest azytromycyna.

Przeczytaj również: Świerzb, objawy, przyczyny, leczenie

Toksokaroza

Toksokaroza jest chorobą spowodowaną przez dwa pasożyty: Toxocara cati (kocia) lub Toxocara canis (psia) – zarówno jeden, jak i drugi może znajdować się w kocich odchodach i stanowić źródło zakażenia dla człowieka.

Inwazja pasożyta może przebiegać bezobjawowo bądź w postaci uogólnionej (tzw. zespół larwy wędrującej trzewnej), ocznej (larwa wędrująca oczna) lub mózgowej. Do zarażenia dochodzi po kontakcie z ziemią lub po spożyciu np. warzyw zanieczyszczonych odchodami kotów i psów. Z zakażonych jaj rozwijają się w organizmie człowieka larwy. Objawy kliniczne są niecharakterystyczne i słabo nasilone. Bardzo rzadko stwierdza się:

• ogólne osłabienie,
• stany podgorączkowe,
• wysypki skórne,
• kaszel,
• bóle brzucha (głównie w prawym podżebrzu),
• podwyższony poziom aminotransferaz,
• powiększenie wątroby,
• płyn w jamie opłucnej,
• objawy neurologiczne, np. drgawki.

Bardzo charakterystyczną cechą toksokarozy jest wysoka eozynofilia (podwyższona wartość erytrocytów kwasochłonnych – nawet 90% komórek w rozmazie krwi), która przy braku jakichkolwiek objawów klinicznych bywa jedynym wskaźnikiem zarażenia toksokarą.

Chorobę rozpoznaje się na podstawie typowego obrazu klinicznego, potwierdzonego dodatnimi wynikami badań serologicznych (25% osób zakażonych ma antygen TES – metabolit larwy rodzaju Toxocara). U osób z dodatnimi odczynami serologicznymi stosujemy leczenie przyczynowe: albendazol u dorosłych i dietylkarbamazynę u dzieci (do 3 tygodni).

Czytaj również: Przywra kocia – objawy, diagnostyka, leczenie u człowieka

Chlamydiozowe zapalenie spojówek i rogówki

Chlamydiozowe zapalenie spojówek i rogówki wywoływane jest przez bakterie wewnątrzkomórkowe chlamydie (Chlamydia oculogenitalis). U dorosłych mogą one powodować dwa typy zapalenia spojówek:

• zapalenie wtrętowe,
• jaglicę.

Jaglica od 50 lat nie występuje w Polsce, zaś zapalenia wtrętowe występują dość rzadko. Zapalenie wtrętowe występuje jednak częściej niż jest diagnozowane, a objawia się:

• intensywnym przekrwieniem spojówek,
• obrzękiem,
• występowaniem śluzowo-ropnej wydzieliny w worku spojówkowym.

Typowo zapalenie to ma charakter przewlekły i przebiega z okresami zaostrzeń i remisji (okres bez objawów choroby), trwającymi nawet parę lat.

U części chorych może dojść do zapalenia rogówki, rozwoju tzw. łuszczki (nadmierne namnożenie naczyń krwionośnych i tkanki włóknistej w górnej części rogówki oraz zbliznowacenia spojówki).

Jeżeli zmiany zajmą centralną część rogówki, mogą spowodować pogorszenie ostrości wzroku. W celu diagnostyki należy zgłosić się do okulisty i wykonać:

• badania oczu w biomikroskopie (lampie szczelinowej),
• badania cytologiczne wymazu ze spojówki (wewnątrz cytoplazmy komórek nabłonka występują charakterystyczne tzw. ciała wtrętowe),
• badania immunofluorescencyjne,
• ELISA (test immunoenzymatyczny),
• test genetyczny PCR.

W leczeniu stosujemy antybiotyki, najczęściej azytromycynę, a także miejscowo maść erytromycynową.

Profilaktyka chorób przenoszonych przez koty

Ryzyko zachorowania na choroby przenoszone przez koty istnieje, można je jednak w sposób znaczny zminimalizować. Do najistotniejszych metod ich zapobiegania należą:

• regularne odrobaczanie kota – w sytuacji, gdy kot ma matową sierść oraz dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, wówczas należy przebadać kał w kierunku obecności pasożytów;
• regularne czyszczenia kuwety kota;
• dbanie o higienę osobistą kota, w tym obcinanie pazurków;
• mycie warzyw i owoców, które mogą być zanieczyszczone odchodami lub sierścią kota;
• dokładne mycie rąk i ewentualnie miejsc polizanych przez kota – szczególnie u dzieci po zabawie z kotem oraz w piaskownicy (istnieje wysokie ryzyko zanieczyszczenia piasku odchodami kocimi).