Badanie ginekologiczne USG przez powłoki brzuszne

Czym jest USG ginekologiczne przez powłoki brzuszne?

Ultrasonografia jest metodą obrazowania tkanek, wykorzystującą zjawisko odbijania przez nie fali ultradźwiękowej. Fale te wytwarzane są przez nadajnik i przechodzą w głąb ludzkiego ciała.

Każda substancja inaczej odbija fale – na ekranie inne kolory (które są wyrazem ilości odbitych fal) ma płyn, inne lita tkanka, wyraźnie widoczne są zwapnienia i powietrze. Przechodząc przez granicę np. dwóch narządów czy płynu i narządu, część energii zostanie odbita, a część przejdzie dalej.

W głowicy ultrasonografu, oprócz nadajnika, znajduje się także odbiornik odbitej energii. Zostaje ona przetworzona na sygnał elektryczny. W ten sposób na ekranie monitora w różnych odcieniach szarości zostanie odwzorowane wnętrze organizmu. Przez ultrasonograf możliwy jest także pomiar prędkości przepływu krwi w naczyniach.

Promienie rentgenowskie są wysoce szkodliwe dla rozwijającego się płodu, co skłoniło do poszukiwań nowych sposobów badania kobiet w ciąży. Fale ultradźwiękowe są zupełnie nieszkodliwe dla człowieka, dlatego ta metoda obrazowania znalazła zastosowanie w położnictwie. Zostało przeprowadzonych wiele badań, z których żadne nie udowodniło uszkadzającego działania ultrasonografu.

Na czym polega USG ginekologiczne przez powłoki brzuszne?

Pomimo faktu, że obecnie badanie ultrasonograficzne przez powłoki brzuszne w ginekologii zostało zastąpione przez badanie USG przez pochwę, czasem jest jeszcze stosowane. Dzieje się tak gdy kobieta jest dziewicą lub gdy nie zgadza się na badanie transwaginalne.

W czasie badania uwidaczniane są macica oraz jajniki. Za pomocą ultrasonografii można wykryć wady rozwojowe, nowotwory czy takie choroby jak zespół policystycznych jajników.

Zasadniczą rolę badanie USG przez powłoki brzuszne odgrywa w położnictwie. Metoda ta pozwala ustalić wiek ciąży, położenie płodu i łożyska, rozpoznać wady rozwojowe u płodu, stwierdzić jego zgon, a także wykryć nieprawidłowości u matki – źródło potencjalnego krwawienia, niewydolność cieśniowo – szyjkową i inne.

Pierwsze USG ciąży

Pierwsze przesiewowe badanie ultrasonograficzne w ciąży, przez powłoki brzuszne, wykonuje się w Polsce pomiędzy 11 a 14 tygodniem ciąży (we wcześniej ciąży wykonuje się badanie przez pochwę). Potwierdza się wtedy, że zarodek znajduje się w macicy oraz określa czy ciążą jest wielopłodowa.

Od 9. tygodnia ciąży widoczna jest praca serca. Brak wskazuje na obumarcie zarodka, bicie szybsze niż normalnie może świadczyć o wadzie serca lub chorobie genetycznej. Pomiar tzw. długości ciemieniowo-siedzeniowej to podstawowy wskaźnik rozwoju płodu. Podczas badania dokonywana jest także ocena poszczególnych narządów w poszukiwaniu wad wrodzonych – m.in. żołądka, pęcherza moczowego, czaszki.

Ważnym elementem badania USG jest pomiar grubości przezierności karkowej i obecności kości nosowej. Są to markery chorób genetycznych (np. zespół Downa). Gromadzenie się płynu w obecności karku czyli zwiększona przezierność karkowa oraz brak kości nosowej mogą, ale nie muszą wskazywać na obecność tych chorób.

Na drugie badanie przesiewowe należy zgłosić się pomiędzy 18 a 22 tygodniem ciąży (najlepiej w 20. tygodniu). Podczas tego badania również dokonywane są badania biometryczne płodu, jego anatomia, zwłaszcza serca i wychodzących z niego naczyń.

Warto zmierzyć długość szyjki macicy matki i przewidzieć możliwość wystąpienia porodu przedwczesnego w wyniku niewydolności cieśniowo-szyjkowej. Ocenia się także ilość płynu owodniowego. Wykorzystywana jest czasem technika dopplerowska w ocenie przepływów w tętnicach krążenia matczyno-płodowego:

• w ciąży o nieprawidłowym przebiegu,
• gdy występuje nadciśnienie tętnicze,
• w przypadków inne choroby układowe.

Badanie USG ok. 20 tygodnia ciąży

Badanie USG w 20 tygodniu ciąży jest istotne nie tylko ze względu na monitoring, po 22 tygodniu często leczenie w przypadku wykrytych zaburzeń są niemożliwe. Zgłoszenie się odpowiednio wcześniej daje szanse na reakcję i podjęcie działań terapeutycznych.

Najczęstsze wady wykrywane po 20 tygodniu ciąży to:

• przepukliny rdzeniowe i mózgowe,
• wodogłowie,
• przepuklina przeponowa,
• wytrzewienie,
• atrezja dwunastnicy,
• guzy płodu,
• wady serca jak:
  • tetralogia Fallota,
  • ubytek w przegrodzie międzykomorowej,
  • przełożenie wielkich pni tętniczych.

Badanie USG ok. 30 tygodnia ciąży

Trzecie badanie USG w ciąży wykonywane jest w okolicach 30 tygodnia ciąży. Również dokonuje się oceny dobrostanu płodu, pomiarów biometrycznych. Dużą wagę przywiązuje się do badania łożyska, jego umiejscowienia i nieprawidłowości w implantacji. Oblicza się ilość płynu owodniowego oraz przewidywaną masę dziecka w terminie porodu. Na podstawie wszystkich tych informacji lekarz może podjąć decyzję, jaką drogą może odbyć się poród – naturalną czy przez cięcie cesarskie.

W ostatnich latach dzięki rozwojowi technologii możliwe jest trójwymiarowe zobrazowanie płodu w ultrasonografii. Jest to bardzo precyzyjne badanie, stosowane głównie w ocenie morfologii zewnętrznych wad anatomicznych – rozszczepu wargi i podniebienia, deformacji kończyn.

Ultrasonografia ma duże znaczenie bezpośrednio przed porodem. Jest to bardzo dobra metoda pozwalająca określić położenie płodu, o wiele dokładniejsza niż badanie palpacyjne. Można uniknąć wielu niebezpiecznych sytuacji i w porę zadecydować o porodzie operacyjnym.

Oprócz wizyt kontrolnych w wyznaczonym czasie, wystąpienie każdej nieprawidłowości w przebiegu ciąży obliguje lekarza do diagnostyki USG. Wystąpienie krwawienia, podejrzenie obumarcia płodu to nagłe stany wymagające zbadania ultrasonografem. Również w przebiegu ciąży nieprawidłowej lub wielopłodowej ilość badań znacznie się zwiększa.

Wskazania do badania USG przez powłoki brzuszne

Wskazaniami do wykonania USG przez powłoki brzuszne są:

• rutynowe badanie w określonych tygodniach ciąży,
• ocena przedporodowa położenia płodu i stanu łożyska,
• lokalizacja struktur w czasie amniopunkcji,
• diagnostyka w patologii ciąży, m.in. poronień, zaśniadu groniastego,
• potwierdzenie wewnątrzmacicznego obumarcia płodu,
• diagnostyka ginekologiczna u dziewic.

Jak wygląda badanie USG ginekologiczne przez powłoki brzuszne?

Do badania USG należy zgłosić się z wypełnionym pęcherzem moczowym. Płyn dobrze przewodzi fale i ułatwia uzyskanie dobrego obrazu. Wskazanie to nie dotyczy ciąży powyżej 11 tygodni, potem powiększona macica i tak jest dobrze widoczna przez powłoki brzuszne.

Należy unikać także pokarmów takich jak fasola czy groch, gdyż duża ilość gazów w jelitach zamazuje obraz. Do badania należy odsłonić brzuch, zostanie on posmarowany żelem przewodzącym fale akustyczne.

Lekarz przystawia sondę do brzucha w różnych miejscach, a po uzyskaniu pełnego wyniku badanie kończy się. Cała procedura trwa około 15 minut. Może oczywiście przedłużyć się, gdy obraz nie jest jednoznaczny lub gdy zaistnieje potrzeba dodatkowych pomiarów.

Przeciwwskazania do badania USG przez powłoki brzuszne

Przeciwwskazaniem do wykonania USG ginekologicznego przez powłoki brzuszne są trudno gojące się, otwarte rany na skórze. Ucisk głowicy w takich przypadkach spowoduje tylko dodatkowy ból i możliwość infekcji.