Kordocenteza – kiedy, wskazania, co wykrywa, wynik, powikłania

Co to jest kordocenteza i w którym tygodniu jest wykonywana?

Kordocenteza to inwazyjne badanie prenatalne polegające na nakłuciu sznura pępowinowego u ciężarnej kobiety przez powłoki brzuszne w celu pobrania próbki krwi tętniczej albo żylnej oraz poddaniu jej szczegółowej analizie. Kordocenteza pozwala określić szereg parametrów laboratoryjnych w tym badanie gazometryczne krwi tętniczej i żylnej pozwalające określić stopień niedotlenienia płodu.

Kiedy przeprowadza się kardocentezę? Badanie wykonuje się po skończonym 18 tygodniu ciąży. Za pomocą tego badania jest możliwe jeszcze podanie krwi do układu krążenia płodu albo transfuzja wymienna. Z pobranej próbki krwi można izolować zestaw chromosomów, na podstawie którego można:

• określić kariotyp,
• można zbadać DNA dziecka czy jest ono obarczone chorobą genetyczną.
• zbadać można, także morfologię oraz grupę krwi dziecka,
• badając leukocyty także stwierdzić czy u płodu występują choroby dziedziczne.

Inwazyjne badania prenatalne zawsze są niebezpieczne, kardocenteza jest jednak szczególnie trudna. Stanowi największe ryzyko powikłań (2 razy większe niż w przypadku amniopunkcji). Ryzyko się zwiększa, jeżeli łożysko znajduje się na tylnej ścianie macicy lub gdy zabieg przeprowadzany jest przed 18 tygodniem ciąży.

Główną zaletą kordocentezy jest szybko otrzymywany wynik po upływie ok. 72 godzin od wykonania badania. Niekiedy może być po 48 godzinach.

Nieinwazyjne badania prenatalne powinny być wykonywane przez każdą kobietę w ciąży. W przypadku uzyskania dodatniego wyniku badań nieinwazyjnych należy zastanowić się nad dalszą diagnostykę inwazyjną. Każdy przypadek musi być traktowany indywidualnie, a program dalszej diagnostyki ustalany jest wspólnie pacjentką.

Wskazania do kordocentezy – co wykrywa badanie?

Najważniejszymi wskazaniami do kordocentezy są:

• hypotrofia płodu – ograniczenie wzrostu wewnątrzmacicznego płodu (dziecko jest zbyt małe w stosunku do trwania ciąży).
• infuzje dopłodowe.
• transfuzje dopłodowe – w przebiegu ciężkiego konfliktu serologicznego, w przypadku kiedy matka produkuje przeciwciała niszczące krwinki płodu.
• diagnostyka genetyczna – określenie kariotypu płodu.
• wczesne wykrycie chorób krwi.
• określenie grupy krwi płodu.
• określenie ogólnego stanu płodu.

Jak przebiega kordocenteza, czy boli, ile trwa?

Kordocentezę przeprowadza się w szpitalu. Przeważnie stosuje się znieczulenie miejscowe, rzadziej ogólne – wtedy należy zgłosić się na czczo. Badanie poprzedza wykonanie USG płodu celem określenia wielkości płodu, jego ułożenia oraz umiejscowienie łożyska. W przypadku skłonności do krwawień należy poinformować o tym lekarza.

Kordocentezę wykonuje się na zlecenie i pod kontrolą lekarza, który powinien porozmawiać z pacjentką, przedstawić jej korzyści płynące z zabiegi oraz negatywne skutki. Kordocenteza musi być przeprowadzona za świadomą zgodę pacjentki na zabieg.

Pacjentka położona jest w pozycji na plecach w warunkach aseptycznych na sali operacyjnej. Po dokładnym odkażeniu miejsca zabiegu, badający wprowadza przez powłoki brzuszne odpowiednia igłę biopsyjną i pod kontrola aparatu USG wkłuwa się w naczynia pępowinowe (najczęściej w miejscu przyczepu łożyska – jest ona tam mniej ruchoma). Jeżeli pobierze się odpowiednią ilość krwi ok. 0,5-1 ml krwi) igłę zostaje wyjęta a miejsce wkłucia zaopatruje się jałowym gazikiem.

Czas trwania kordocentezy to kilkanaście, kilkadziesiąt minut.

Powikłania po kordocentezie

Jako, że wszelkie badania inwazyjne mogą wywołać powikłania, szczególnie jeśli są to badania prenatalne, w przypadku kordocentezy są to:

• poronienie,
• ryzyko pęknięcia pęcherza moczowego,
• bradykardia płodu,
• infekcja,
• krwiak lub zakrzep w pępowinie,
• wewnątrzmaciczne obumarcie płodu,
• krwawienia z miejsc nakłucia do naczynia,
• przeciek krwi między płodem a matka,
• w przypadku wykonania zabiegu w znieczuleniu miejscowym nie trzeba zachowywać ograniczeń w jedzeniu i piciu,
• jeżeli zabieg został wykonany w znieczuleniu ogólnym, pacjentka znajduje się pod opieką specjalisty do czasu uzyskania pełnej świadomości i stopniowo pacjentkę zaczyna się pionizowanie pacjentki, następnie należy zachować przynajmniej 2 godzinną wstrzemięźliwość od jedzenia i picia.

Ze względu na te liczne zagrożenia zabieg kordocentezy należy zawsze dokładnie przemyśleć.