Badanie poziomu witaminy D – normy w badaniu krwi

Witamina D – właściwości i rola w organizmie

Witamina D jest pod wieloma względami wyjątkowa. Świadczy o tym jej wszechstronny wpływ na funkcjonowanie całego organizmu, jak i fakt, że witamina ta jest syntetyzowana przez organizm człowieka.

Mowa o skórnej syntezie witaminy D pod wpływem ekspozycji na słońce. Mimo syntezy wewnątrzustrojowej i dość dobrej dostępności w diecie, bardzo często spotykane są niedobory opisywanej witaminy.

Rola witaminy D w organizmie najczęściej omawiana jest łącznie z zadaniami wapnia i sprowadza się do korzystnego wpływu na stan kości.

W świetle współczesnej wiedzy wiadomo jednak, że witamina D wykazuje także szereg innych działań w organizmie:

• korzystnie wpływa na układ sercowo-naczyniowy,
• zapobiega rozwojowi cukrzycy,
• oddziałuje korzystnie na czynności poznawcze i zapobiega chorobie Alzheimera,
• wzmacnia odporność,
• działa antynowotworowo (zwłaszcza w przypadku nowotworów płuc, piersi, jelita grubego, prostaty),
• normalizuje ciśnienie krwi,
• posiada korzystny wpływ na stan skóry, zapobiegając m.in. łuszczycy i stanom zapalnym skóry.

Jak widać, witamina ta jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Niedobór witaminy D skutkować może poważnymi komplikacjami zdrowotnymi.

Aby oszacować ryzyko niedoborów oraz prognozować wystąpienie licznych schorzeń, zalecane jest badanie witaminy D we krwi. Eksperci przewidują, że w najbliższej przyszłości może to być uznany sposób profilaktyki wielu chorób.

Badanie poziomu witaminy D – kiedy wykonać i jak przebiega?

Badanie witaminy D może być wykonywane profilaktycznie w celu oszacowania jej puli w organizmie. Badanie witaminy D₃ 25-OH we krwi nie wymaga żadnych przygotowań ze strony pacjenta, nie trzeba być na czczo. Pobierana jest próbka krwi ze zgięcia łokciowego.

Kiedy należy oznaczyć poziom witaminy D w badaniu krwi? Oznaczenie należy wykonać w przypadku:

• zaburzeń gospodarki wapniowej,
• osteoporozy,
• zaburzeń wzrostu u dzieci, krzywica przedłużona,
• przedłużonej glikokortykosteroidoterapii,
• chorób nowotworowych,
• zaburzeń wchłaniania,
• chorób alergicznych,
• otyłości.

Badanie poziomu witaminy D jest refundowane wyłącznie, gdy skierowanie wypisze lekarz specjalista, np. endokrynolog. W przypadku samodzielnego oznaczenia poziomu tej witaminy cena badania wynosi około 50 zł.

Witamina D – norma w badaniu krwi

Wraz z dietą dostarczamy do organizmu dwie formy witaminy D: witaminę D₂ (ergokalcyferol) z produktów roślinnych oraz witaminę D₃ (cholekalcyferol) z produktów zwierzęcych.

Ponadto pulę witaminy D w organizmie zwiększa skórna synteza witaminy D₃. Formy te są nieaktywne biologicznie, a zatem potrzebna jest ich przemiana w kalcytriol, czyli 1,25- dihydroksywitaminę D₃.

Pierwszy etap zachodzi w wątrobie, drugi zaś – w nerkach i ostatecznie powstaje aktywna biologicznie forma witaminy D₃. W celach diagnostycznych zalecane jest oznaczanie metabolitu pośredniego powstającego w wątrobie – 25-hydroksywitaminy D₃. Wynika to z faktu, że jest to forma znacznie bardziej stabilna niż aktywna biologicznie witamina D₃.

Dlatego też, gdy oznaczana jest witamina D₃, norma laboratoryjna odnosi się – podobnie jak samo oznaczenie – do poziomu 25-hydroksywitaminy D₃. Właściwy poziom w badaniu krwi mieści się w przedziale 30–50 ng/ ml, czyli 75–125 nmol/l.

Niedobór witaminy D – wyniki – jak odczytać?

Jak już wspomniano, norma witaminy D w organizmie to 30–50 ng/ ml. Poziom witaminy D w zakresie poniżej 20 ng/ ml wskazuje na deficyt tej witaminy w organizmie, zaś wynik witaminy D3 w przedziale 20–30 ng/ ml określany jest jako hipowitaminoza, czyli niskie zasoby witaminy D. Natomiast wynik witaminy D > 100 ng/ml to poziom toksyczny.

Najczęstszą nieprawidłowością jest za niski poziom witaminy D. Podwyższony poziom witaminy D najczęściej wynika z niewłaściwej suplementacji, nie zdarza się natomiast w przypadku długotrwałej ekspozycji na słońce. Obniżony poziom witaminy D nie zawsze przebiega z charakterystycznymi objawami, takimi jak: osłabienie kości, zaburzenia odporności czy utraty apetytu.

Suplementacja witaminy D – w czym jest witamina D?

Bez względu na wystąpienie bądź nie objawów niedoboru witaminy D, jej obniżony poziom we krwi wymaga wdrożenia suplementacji oraz odpowiedniej diety.

Należy m.in. zwiększyć spożycie produktów z witaminą D, tj.: tłustych ryb, jajek, nabiału, olejów roślinnych, serów dojrzewających, wątroby.

Suplementacja witaminy D ustalana jest indywidualnie i zależy od stopnia niedoboru witaminy D.

Ustalone są natomiast dawki profilaktyczne witaminy, które określone są zwłaszcza dla grup zwiększonego ryzyka niedoboru witaminy D (u dzieci itd.):

• noworodki: 800 Iu/dobę,
• niemowlęta: 400 IU/dobę,
• dzieci w wieku 1–18 r. ż.: 600–1000 IU/ dobę,
• kobiety w ciąży i karmiące piersią: 1500–2000 IU/ dobę.

Wskazana jest ponadto codzienna kilkuminutowa ekspozycja na słońce i dieta obfitująca w produkty stanowiące źródła witaminy D.