Anty-HCV – czym są, badanie, normy, interpretacja wyników

Co to badanie anty-HCV?

Badanie anty-HCV to nic innego jak oznaczenie w próbce krwi żylnej poziomu przeciwciał przeciwko wirusowi zapalenia wątroby typu C (HCV). Przeciwciała takie są obecne w organizmie osób, u których doszło do kontaktu z wirusem zapalenia wątroby typu C. Badanie to jest zaliczane do grupy podstawowych badań przesiewowych w diagnostyce zakażeń, wykonywanych m.in. u kobiet w ciąży czy osób, które zawodowo są narażone na kontakt z ludzką krwią, np. personelu medycznego.

Zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu C

By zrozumieć dlaczego badanie przeciwciał anty-HCV jest tak istotne, należy wyjaśnić czym jest wirusowe zapalenie wątroby typu C. To choroba wywoływana przez wirusa HCV, który przenoszony jest przez kontakt z zakażoną krwią lub przedmiotami (np. narzędziami chirurgicznymi, przyborami kosmetycznymi czy igłami). Ryzyko zarażenia jest wysokie zwłaszcza jeżeli doszło do przerwania ciągłości tkanek czy stanów zapalnych skóry i błon śluzowych. Do zakażenia może dojść jedynie przez kontakt bezpośredni, wirus zapalenia wątroby typu C nie przenosi się drogą powietrzną lub kropelkową. Do transmisji wirusa może dojść również w trakcie kontaktu seksualnego lub porodu (zarówno siłami natury jak i CC).

Wirusowe zapalenie wątroby typu C często na początkowym etapie ma charakter bezobjawowy i przez wiele lat pozostaje niewykryte, stopniowo uszkadzając hepatocyty i prowadząc do marskości wątroby . Pojawiające się wraz z postępującą niewydolnością wątroby objawy często są mało specyficzne, co utrudnia postawienie trafnej diagnozy. Infekcja wirusem HCV jest również uznawana za jeden z czynników ryzyka rozwoju raka wątrobowokomórkowego.

Co ważne, w przypadku wirusowego zapalenia wątroby typu C nie są dostępne szczepienia ochronne.

Objawy zakażenia wirusem HCV

W ponad 80% przypadków zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu C (HCV) na początkowym etapie przyjmuje postać bezobjawową lub skąpoobjawową. W ostrej fazie choroby mogą pojawić się mało specyficzne objawy zakażenia, takie jak:

• osłabienie i uczucie ogólnego rozbicia;
• ból mięśni i stawów;
• pogorszenie nastroju;
• swędzenie skóry;
• przesuszenie błon śluzowych;
• powiększenie wątroby w badaniu palpacyjnym.

Z tego względu kluczową rolę w terapii zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu C odgrywają badania wykrywające przeciwciała anty-HCV.

Kiedy należy wykonać badanie przeciwciał anty-HCV?

Przeciwciała anty-HCV oznaczane są u wszystkich osób z podejrzeniem zakażenia HCV. Szczególnym wskazaniem do wykonania badania są:

• powiększenie wątroby (widoczne na USG lub wyczuwalne w badaniu palpacyjnym);
• zbyt wysoki poziom enzymów wątrobowych (ALT, AST, GGTP);
• wspomniane wcześniej objawy zakażenia;
• zażółcenie powłok skórnych;
• duża ilość partnerów seksualnych.

W przypadku uzyskania wyniku dodatniego badanie przeciwciał zaleca się wykonać również u osób z najbliższego otoczenia pacjenta.

Oprócz tego badanie anty-HCV wykonuje się rutynowo w ramach profilaktyki zakażeń u:

• kobiet w ciąży;
• pracowników służby zdrowia (zaliczani są tu nie tylko lekarze i pielęgniarki, ale również pracownicy laboratoriów diagnostycznych);
• pacjentów po transfuzjach wykonanych przed 1992 rokiem (do tego momentu nie testowano dawców pod kątem obecności przeciwciał anty-HCV świadczących o zakażeniu);
• osób regularnie przebywających w szpitalu;
• pacjentów często poddawanych bronchoskopii, gastroskopii czy kolonoskopii;
• osób odbywających karę w zakładach karnych;
• narkomanów przyjmujących narkotyki w formie dożylnej;
• zarażonych wirusem HIV;
• osób z tatuażami lub piercingiem;
• często korzystających z usług salonów piękności czy gabinetów medycyny estetycznej.

Coraz więcej mówi się jednak o tym, by badanie poziomu przeciwciał anty-HCV stanowiło element corocznych badań profilaktycznych u osób dorosłych.

Jak przygotować się do badania anty-HCV i jak ono przebiega?

Przeciwciała anty-HCV oznacza się w surowicy krwi, pochodzącej z próbki krwi żylnej pobranej na tzw. skrzep. Badanie nie wymaga specjalnych przygotowań, pacjent nie musi również być na czczo. Badanie to dostępne jest w większości laboratoriów, a czas oczekiwania na wynik badania wynosi maksymalnie 3 dni.

W zależności od metody stosowanej w laboratorium diagnostycznym, badanie anty-HCV może być wykonane metodą:

• immunoenzymatyczną (EIA lub ELISA);
• chemiluminescencji (CLIA);
• immunoenezymatyczną mikrocząsteczkową (MEIA);
• immunoenzymatyczno-fluorescencyjną (ELFA).

Jaki powinien być wynik badania przeciwciał anty-HCV? Normy

Jak powinna wyglądać interpretacja wyników jeśli chodzi o badanie anty-HCV?

• Wynik ujemny oznacza, że dana osoba nie miała kontaktu z wirusem HCV.
• Wynik dodatni świadczyć może o:
  • aktywnym zakażeniu HCV i możliwym stanie zapalnym wątroby,
  • tym, że w przeszłości doszło u pacjenta do zakażenia wirusem HCV i samoistnej eliminacji wirusa.

Czy możliwe jest uzyskanie wyniku fałszywie ujemnego? Tak – w dwóch przypadkach:

• kiedy badanie anty-HCV zostało wykonanie w tzw. okienku serologicznym czyli około 4-10 tygodni od zakażenia wirusem HCV, kiedy nie są jeszcze przez nasz organizm produkowane przeciwciała anty-HCV;
• kiedy nasz organizm nie jest zdolny do produkcji przeciwciał anty-HCV (np. w wyniku zaburzonej odporności).

Ile kosztuje badanie anty-HCV?

Badanie poziomu przeciwciał anty-HCV można wykonać zarówno prywatnie jak i na podstawie skierowania od lekarza. By było ono refundowane, skierowanie musi pochodzić od lekarza poradni chorób zakaźnych.

Koszt prywatnie wykonanego badania w kierunku obecności przeciwciał anty-HCV w naszym organizmie wynosi, w zależności od laboratorium, ok. 30-50 złotych.