Wysokie CRP i podwyższone CRP – co może oznaczać?

CRP (białko C-reaktywne) – co to jest glikoproteina?

CRP, białko C-reaktywne, glikoproteina, jest białkiem produkowanym przez wątrobę. Wchodzi w skład tzw. dodatnich białek ostrej fazy. Oznacza to, że jego poziom we krwi zwiększa się w odpowiedzi na obecność stanu zapalnego, który rozwija się w wyniku uszkodzenia tkanek.

Podwyższone CRP we krwi jest więc charakterystyczne dla: zakażeń, autoimmunologicznych chorób zapalnych (np. RZS, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa i inne choroby reumatyczne), niektórych chorób nowotworowych oraz urazów i zabiegów inwazyjnych. Może również wystąpić po uszkodzeniu mięśnia sercowego.

Białko C-reaktywne pełni rolę w odpowiedzi immunologicznej, wspomagając działanie układu dopełniacza (stanowi on jeden z ważnych elementów układu odpornościowego). U osób zdrowych bez toczących się stanów zapalnych jest niewykrywane we krwi lub wykazywane w bardzo małym stężeniu.

Przeczytaj też: Gorączka u dziecka bez innych objawów

Oprócz ujawniania samej obecności zapalenia, poziom CRP do pewnego stopnia związany jest również z jego nasileniem. Stąd badanie to bywa pomocne w diagnostyce zaostrzeń schorzeń zapalnych, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów.

Wariant badania, polegający na zastosowaniu bardzo czułych technik, wykrywających nawet minimalne stężenia CRP (tzw. hsCRP – high-sensivity CRP), stosowany bywa do oceny ryzyka wystąpienia chorób układu sercowo-naczyniowego, w tym uszkodzeń tętnic wieńcowych i zawału serca. Warto pamiętać, że CRP jest parametrem bardzo zmiennym, zależnym od wielu różnych czynników.

Przeczytaj też: Fosfor nieorganiczny – badanie z krwi i moczu

Białko CRP – kiedy badać poziom CRP?

Oznaczanie poziomu CRP należy do podstawowych badań wykonywanych w niemal każdym postępowaniu diagnostycznym. Dzięki temu, że stężenie CRP we krwi wzrasta często jeszcze przed wystąpieniem objawów, badanie to ma wartość prognostyczną oraz może przyspieszyć postawienie diagnozy i wprowadzenie odpowiedniego leczenia. Szczególne zastosowanie znajduje w:

• wykrywaniu zapaleń ostrych, a zwłaszcza w wykrywaniu ciężkich zakażeń bakteryjnych (w tym sepsy) i grzybiczych oraz po zabiegach operacyjnych, po których pozwala pośrednio monitorować proces gojenia;
• w przypadku schorzeń przebiegających z przewlekłym procesem zapalnym, w tym chorób autoimmunologicznych (np. reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń rumieniowaty układowy, układowe zapalenia naczyń) i nowotworowych. Zmiany poziomu CRP często korelują ze stopniem nasilenia wymienionych schorzeń, stąd badanie nadaje się do ich monitorowania;
• w ocenie skuteczności leczenia przeciwzapalnego.

To też może Cię zainteresować: Estradiol – normy u kobiet i mężczyzn

Jak wspomniano wcześniej, badanie hsCRP stosowane jest w ocenie ryzyka sercowo-naczyniowego. Okazuje się, że niewielkie podwyższenie poziomu CRP związane jest z rozwojem miażdżycy tętnic – w tym tętnic wieńcowych – co potencjalnie zwiększa ryzyko wystąpienia choroby niedokrwiennej serca i wynikających z niej powikłań.

CRP u dzieci oznacza się w przypadku poważniejszych infekcji i w celu sprawdzenia reakcji organizmu na podany antybiotyk. Badanie białka ostrej fazy w ciąży (CRP w ciąży) pozwala na wykrycie procesu zapalnego toczącego się w organizmie (szczególnie infekcji bakteryjnych) i wdrożeniu skutecznego leczenia.

Sprawdź również: Ketony w moczu – normy, przyczyny, objawy, leczenie

Badanie CRP i wyniki CRP – jak się przygotować?

Poziom CRP bada się z próbki krwi żylnej. Nie ma potrzeby specjalnego przygotowania do badania (nie trzeba pozostawać na czczo). Tak jak w przypadku innych badań warto poinformować lekarza o przyjmowanych lekach i obecnych chorobach. Informacje te mogą być istotne w interpretacji wyniku. Dla bezpieczeństwa własnego i personelu należy również przekazać informację o ewentualnym nosicielstwie patogenów zakaźnych, zwłaszcza wirusa HIV, HBV lub HCV.

Badanie krwi polega na pobraniu próbki przez nakłucie żyły (najczęściej w okolicy dołu łokciowego) i zebranie materiału do probówki po uprzednim zdezynfekowaniu miejsca wkłucia. Następnie igła jest wyciągana, a na ranę zakłada się opatrunek. Ucisk miejsca wkłucia przez kilka minut po wyciągnięciu igły pomaga zapobiec nadmiernemu krwawieniu. Wyniki badań CRP dostępne mogą być po różnym czasie (od kilkunastu minut do kilku dni, w zależności od laboratorium i pilności badania).

Przeczytaj również : Testy alergiczne z krwi – badanie IgE całkowitych i swoistych

Norma CRP – ile wynosi?

Norma CRP we krwi to zakres 0,08 – 3,1 mg/l, przy czym za wartość potwierdzającą proces zapalny uważa się zazwyczaj wynik powyżej 10 mg/l. W przypadku hsCRP, uzyskany wynik klasyfikowany jest w kontekście ryzyka incydentów sercowo-naczyniowych (np. zawału serca) jako ryzyko małe (poniżej 1 mg/l), pośrednie (1–3 mg/l) i duże (powyżej 3 mg/l).

Należy mieć na uwadze, że zakresy prawidłowe mogą różnić się w zależności od stosowanych w laboratorium technik. Przyjęty w danej placówce zakres referencyjny podawany jest zwykle razem z wynikiem.

To też może Cię zainteresować: Cofanie się dziąseł – przyczyny i leczenie

Podwyższone CRP – jakie mogą być przyczyny?

Do najczęstszych przyczyn podwyższenia stężenia CRP zaliczamy zakażenia. CRP rośnie w zakażeniach wszystkich rodzajów: bakteryjnych, wirusowych, grzybiczych i pasożytniczych. W diagnostyce zakażeń istotną informacją jest, jak bardzo CRP rośnie. Jak wysokie CRP powinno niepokoić? Wyniki przekraczające 500 mg/l charakterystyczne są dla zakażeń bakteryjnych, zwłaszcza ciężkich (takich jak sepsa). Objawy infekcji przy CRP nieprzekraczającym 50 mg/l silnie wskazują na przyczynę wirusową.

Jakie mogą być przyczyny podwyższonego CRP?

• Różnego rodzaju choroby reumatyczne – należy jednak mieć na uwadze, że w niektórych przypadkach (np. w niektórych przypadkach RZS lub tocznia rumieniowatego układowego) CRP może pozostawać w zakresie wartości prawidłowych.
• Zawał serca.
• Zapalenia jelit i ostre zapalenie trzustki.
• Nowotwory złośliwe.

Także przebyte zabiegi operacyjne – w ciągu kilku dni po operacji CRP może osiągać duże stężenie we krwi. Stopniowe zmniejszanie się jego poziomu świadczy o naprawie uszkodzeń powstałych podczas zabiegu.

Czytaj również: Artroskopia kolana – wskazania, przebieg zabiegu, rekonwalescencja, powikłania

Wysokie CRP – co to znaczy?

W interpretacji wyniku badania trzeba pamiętać o czynnikach, które mogą wpływać na poziom CRP we krwi – poza uszkodzeniem tkanek są to np. płeć, wiek, rasa, pora roku czy poziom aktywności fizycznej. Wziąwszy dodatkowo pod uwagę dużą ilość stanów chorobowych, w których parametr ten ulega podwyższeniu, zrozumiałe staje się, dlaczego samo badanie poziomu CRP. Wysoki poziom nie rozstrzyga o rozpoznaniu konkretnej choroby, a jedynie wskazuje na toczący się proces zapalny – jest to więc badanie niespecyficzne. Jego prawidłowa interpretacja musi być dokonywana w porównaniu ze zgłaszanymi objawami i wynikami innych badań dodatkowych.

Interpretacja wyniku badania hsCRP jest trudna, bowiem nieznaczne podwyższenie poziomu CRP może być spowodowane wieloma sytuacjami, z których nie wszystkie jednoznacznie wiążą się ze wzrostem ryzyka sercowo-naczyniowego (np. zapalenie dziąseł i przyzębia). Dlatego też nie oznacza się tego parametru u osób, u których istnieją wymienione wcześniej przyczyny podwyższenia CRP (zakażenia, urazy).

Nieprawidłowy wynik hsCRP uzyskany w co najmniej dwóch badaniach w odstępie dwóch tygodni uznawany jest jednak za czynnik zwiększający ryzyko powikłań ze strony układu sercowo-naczyniowego z powodu uszkodzenia tętnic wieńcowych.

Obniżenie uprzednio podwyższonego poziomu CRP może wskazywać na cofanie się procesu zapalnego, a w przypadku leczenia (np. chorób reumatycznych) – sugeruje skuteczność zastosowanego leczenia.