Wysokie TSH – o czym świadczy poziom TSH powyżej normy?

Wysokie TSH – co oznacza podwyższone TSH?

Co to jest TSH i po co wykonuje się badanie TSH? Tyreotropina, hormon tyreotropowy to hormon wytwarzany przez przysadkę mózgową. Badanie TSH wykazuje zmiany w stężeniu stężeniu tego hormonu. Zmiany stężenia TSH obserwuje się w przebiegu ostrych i przewlekłych chorób tarczycy, a także w wyniku działania leków.

Podwyższone TSH (tyreotropina) to często spotykany wynik badań laboratoryjnych wymagający wykonania badań dodatkowych w celu zdiagnozowania przyczyny.

TSH powyżej normy prawie zawsze oznacza małą aktywność hormonalną tarczycy spowodowaną jej niedoczynnością. Bardzo rzadko wysoki wynik badania TSH wskazuje na nieprawidłowo funkcjonującą przysadkę mózgową. Z racji ścisłej zależności między stężeniem TSH a poziomem hormonów tarczycy T₃ (trójjodotyroniny) i T₄ (tyroksyny) samodzielne oznaczanie TSH nie posiada dużej wartości diagnostycznej. TSH powinno się oznaczać zawsze wraz z frakcjami fT₄ i fT_3.

Jakie badania na tarczycę są zalecane? Najczęściej wykonywane jest oznaczenie fT₄, rzadziej fT₃. Te wolne hormony tarczycy to aktywne biologicznie frakcje T₃ i T₄. Oznaczenie TSH wykonywane jest w celu zdiagnozowania schorzeń tarczycy oraz monitorowania ich leczenia.

Zobacz też: Thyroset – suplement diety na tarczycę

Badanie TSH – jakie są normy TSH?

Prawidłowy wynik TSH wyklucza obecność zaburzeń funkcji oraz chorób tarczycy, natomiast jakiekolwiek odchylenia od zakresu wartości prawidłowych wymagają oznaczenia innych markerów funkcji tarczycy.

Prawidłowe stężenie TSH we krwi zależne jest od wieku i wynosi:

• zaraz po urodzeniu: 1,319 mIU/ l;
• 3 dni po urodzeniu: 1,1–17 mIU/l;
• 10 tygodni po urodzeniu: 0,6–10 mIU/l;
• 14 miesięcy po urodzeniu: 0,4–7,0 mIU/l;
• 5 lat po urodzeniu: 0,4–6,0 mIU/l;
• 14 lat po urodzeniu: 0,4–5,0 mIU/l;
• u dorosłych: 0,4–4,0 mIU/l.

Interpretując wynik TSH, należy uwzględnić poziom fT₄ i niekiedy fT₃, których wartości prawidłowe wynoszą:

• norma fT4 to 10–25 pmol/l (8–20 ng/l);
• norma fT3 to 2,25–6 pmol/L (1,5–4 ng/L).

Wysoki poziom TSH – o czym świadczy TSH powyżej normy?

O czym świadczy wysokie TSH? Interpretacja wyników TSH oraz fT_4, a także choroby tarczycy i schorzenia jej towarzyszące, zostały przedstawione poniżej.

Podwyższone TSH i obniżone fT₄: pierwotna niedoczynność tarczycy. Uszkodzenie gruczołu tarczycowego przez zapalenie o charakterze autoimmunologicznym (choroba Hashimoto), wycięcie całkowite lub częściowe gruczołu, leczenie jodem radioaktywnym lub niedobory jodu powodują spadek syntezy hormonów tarczycy i następowy wzrost stężenia TSH. Taka sytuacja występuje także w przypadku wrodzonej niedoczynności tarczycy u dzieci. Zalecane dodatkowe badania na tarczycę to autoprzeciwciała anty-TG i anty-TPO.

Podwyższone TSH i fT₄ w normie: subkliniczna niedoczynność tarczycy, nie dająca jeszcze żadnych objawów klinicznych.

Za wysokie TSH i podwyższone fT₄: wtórna nadczynność tarczycy. Schorzenie to jest konsekwencją obecności w przysadce gruczolaka, który stymuluje syntezę TSH. Jest to jednak bardzo rzadka sytuacja, odpowiedzialna za 1 proc. przypadków podwyższonego TSH.

Wysokie TSH – pozatarczycowe przyczyny podwyższonego TSH

Niezwiązane z chorobami tarczycy sytuacje kliniczne, powodujące wysoki poziom TSH, to: marskość wątroby, stan fizjologiczny u noworodków po urodzeniu, zażywanie niektórych leków (amiodaronu, interferonu alfa, jodu, litu), a także zespół oporności na hormony tarczycy.

Ostatnie schorzenie to wrodzony defekt receptorów powodujący brak wrażliwości tkanek na hormony tarczycy. W celu różnicowania z gruczolakiem przysadki zalecane jest wykonanie testu z TRH (tyreoliberyną).

Choroby tarczycy a hormon TSH

Wynik badań TSH w celu monitorowania skuteczności terapii chorób tarczycy powinien być interpretowany ze świadomością, że zmiany stężenia TSH zachodzą wolno i nie odzwierciedlają szybkiego wzrostu lub spadku stężenia T₃ i T₄.

Pełna zmiana stężenia TSH – tyreotropiny – (w odpowiedzi na leczenie) ma miejsce po 4–6 tygodniach. Kolejną istotną kwestią jest konieczność pobrania krwi do badań po zażyciu dziennej dawki leków na tarczycę. Tylko wtedy wynik badania będzie skorelowany z rzeczywistą odpowiedzią organizmu na leczenie.