Łopian – na co pomaga? Właściwości lecznicze

Jak wygląda łopian i kiedy go zbierać?

Łopian większy (łac. Arctium lappa L.) nazywany także „łopuchem”, „dziadem”, „głowaczem” lub po prostu „rzepem”, to dwuletnia roślina zielna należąca ro rodziny astrowatych. Posiada sztywną, bruzdowaną i silnie rozgałęzioną łodygę o dość mizernym ulistnieniu.

Kwitnie od lipca do sierpnia. Jego kwiaty stanowią charakterystyczne kuliste koszyczki z haczykowatymi łuskami. Posiadają różowoczerwone zabarwienie. Purpurowe kwiaty łopianu to popularne „rzepy”, chętnie wykorzystywane przez dzieci do zabawy.

Gatunek posiada gruby korzeń palowy z licznymi rozgałęzieniami. To właśnie on stanowi surowiec wykorzystywany w medycynie naturalnej. Zbioru korzenia łopianu dokonuje się wczesną wiosną lub późną jesienią. Można go wykorzystywać na świeżo lub po uprzednim suszeniu w temperaturze do 50 stopni Celsjusza.

Na co pomaga łopian?

Korzeń łopianu posiada wiele cennych związków leczniczych. Należą do nich: olejek eteryczny, poliacetyleny, garbniki, kwasy organiczne, flawonoidy, śluzy. Jest on ponadto niezwykle bogatym źródłem inuliny – naturalnego prebiotyku. W korzeniu łopianu odnajdziemy również witaminy oraz sole mineralne.

Surowiec do celów leczniczych pozyskuje się zarówno ze stanu naturalnego, jak i z upraw. Właściwości lecznicze łopianu pozwalają na jego szerokie wykorzystywanie w lecznictwie. Jako roślina o działaniu metabolicznym i moczopędnym stosowany jest w leczeniu zaburzeń przemiany materii oraz wspomagająco przy stanach zapalnych dolnych dróg moczowych. Poza tym łagodzi bóle reumatyczne, zwiększa wytwarzanie soku żołądkowego (wspomaga trawienie), soku trzustkowego oraz żółci. Działa napotnie oraz posiada niewielką aktywność hipoglikemiczną.

Działanie lecznicze łopianu pozwala ponadto na jego wykorzystywanie w schorzeniach dermatologicznych. Ekstrakty z korzenia, w szczególności odwary, posiadają właściwości przeciwgrzybicze oraz przeciwbakteryjne.

Tradycyjne zastosowanie łopianu obejmuje zatem:

Wewnętrznie:

• nieżyty przewodu pokarmowego;
• utratę apetytu;
• zaburzenia przemiany materii;
• schorzenia dróg moczowych;
• artretyzm;
• trądzik;
• łuszczycę;

Zewnętrznie:

• czyraki;
• łojotok;
• „rybią łuskę”,
• infekcje grzybicze skóry;
• owrzodzenia;
• nadmierne wypadanie włosów;
• leczenie wyprysku.

Warto także wspomnieć, że pewne zastosowanie w lecznictwie ludowym oraz kosmetyce posiadają liście łopianu. Ich działanie nie jest jednak tak silne, jak w przypadku korzeni.

Łopian – właściwości kosmetyczne

W kosmetyce łopian odnalazł się m.in. w pielęgnacji włosów suchych, bez połysku, z tendencją do łupieżu, wypadania i rozdwajania się. W tym celu stosowane są przede wszystkim odwary do płukania. Często stanowią one składnik szamponów rekomendowanych do pielęgnacji włosów przy łojotoku oraz łupieżu. Działającym oczyszczająco odwarem przemywa się także tłustą skórę twarzy, na której widoczne są wypryski oraz zmiany zapalne.

Poza tym wykorzystuje się także olej z korzenia łopianu. Od pewnego czasu ponownie zyskuje on na popularności. Olej łopianowy aplikowany regularnie nadaje włosom gładkości oraz połysku. Można go przygotować samodzielnie, w warunkach domowych. Jak należy to zrobić?

Ze świeżego korzenia łopianu zalecane jest sporządzanie maceratów, poprzez zalanie surowca wybranym olejem (np. oliwą z oliwek lub olejem arganowym). W tym celu należy oczyszczony i pokrojony korzeń łopianu umieścić w słoiku i wlać taką ilość oleju, aby całkowicie pokrył on surowiec. Słoik zakręcić i odstawić w ciepłe, ciemne miejsce, pamiętając o tym aby raz na jakiś czas nim zamieszać. Czas prowadzenia maceracji powinien wynosić ok 4-6 tygodni. Uzyskany macerat należy przelać do ciemnej butelki i przechowywać w lodówce. Można go stosować jako wcierkę do włosów, np. przed każdym myciem, pozostawiając na minimum 30 minut na głowie.

Jak pić korzeń łopianu?

Przygotowanie odwaru z suszonego korzenia łopianu jest bardzo proste. Wystarczy 1 łyżkę surowca zalać szklanką wody w temperaturze pokojowej i doprowadzić do wrzenia, po czym gotować pod przykryciem na niewielkim ogniu przez ok. 5-10 minut. Pić 2 razy dziennie po szklance w celu zwiększenia wydalania zbędnych produktów przemiany materii lub przy innych wymienionych wyżej wskazaniach.

Przyrządzony w ten sam sposób odwar można po przestudzeniu wykorzystać do płukania włosów, przemywania skóry lub jako dodatek do kąpieli leczniczej.

Korzeń łopianu – przeciwwskazania

Wewnętrzne stosowanie korzenia łopianu ma pewne ograniczenia. Surowiec nie jest rekomendowany:

• osobom uczulonym na rośliny z rodziny astrowatych;
• kobietom w ciąży i karmiącym piersią;
• dzieciom i młodzieży poniżej 18. roku życia.

Ostrożność podczas picia wyciągów z surowca powinny zachować osoby przyjmujące leki o działaniu przeciwcukrzycowym lub przeciwzakrzepowym (możliwe nasilenie działania). Zgodnie z informacjami zawartymi w monografii Europejskiej Agencji ds. Leków, wewnętrzne stosowanie łopianu nie powinno przekraczać okresu od 2 do 4 tygodni (w zależności od wskazań).