Seks a choroby prostaty, seks po usunięciu prostaty

Najczęstsze choroby prostaty

Najczęstszymi chorobami gruczołu krokowego (prostaty) są:

• łagodny rozrost gruczołu krokowego (BPH – z ang. benign prostatic hyperplasia),
• zapalenie prostaty,
• rak gruczołu krokowego.

Praktycznie wszystkie powyższe schorzenia mogą być odpowiedzialne za pojawienie się problemów ze sprawnością seksualną mężczyzny. Każda choroba charakteryzuje się innymi objawami oraz podejmowanym leczeniem, od czego zależy różnoraki wpływ na funkcje seksualne.

Sprawdź również: Seks oralny a choroby przenoszone drogą płciową

Łagodny rozrost gruczołu krokowego a seks

Łagodny rozrost gruczołu krokowego jest chorobą, której częstość występowania wzrasta wraz z wiekiem. Mówi się, że 8 % mężczyzn w wieku 31-40 lat ma zdiagnozowaną chorobę, w przedziale 51-60 już połowa, a powyżej 81. roku życia - już praktycznie wszyscy (ok. 90 %). Nie jest to schorzenie niebezpieczne dla ogólnego stanu zdrowia mężczyzny, jednak powoduje wiele dyskomfortu. Najczęściej doprowadza do objawów ze strony dolnego odcinka układu moczowego (tzw. LUTS – z ang. Lower urinary tract symptoms), takich jak:

• częste oddawanie moczu w nocy,
• częste parcie na mocz,
• przerywany strumień moczu,
• niepełne opróżnianie pęcherza podczas mikcji.

Zobacz też: Orgazm pochwowy – jak przebiega, jak wywołać?

Powyższe objawy bardzo istotnie wpływają na samopoczucie mężczyzny i jego ocenę własnego ciała oraz możliwości seksualnych. Przeprowadzone badania wskazują, że istnieje silny związek pomiędzy występowaniem LUTS/BPH i zaburzeniami w życiu seksualnym niezależnie od innych czynników ryzyka, takich jak wpływ wieku, obecność innych chorób przewlekłych i prowadzonego stylu życia. Wykazano też, że im większe nasilenie objawów ze strony układu moczowego, tym większe problemy w strefie seksualnej.

W przebiegu łagodnego rozrostu gruczołu krokowego zauważa się zmieniony balans skurczu i rozkurczu naczyń zależnego od receptorów α1-adrenergicznych oraz tlenku azotu (NO), a co za tym idzie problemy z osiągnięciem i utrzymaniem erekcji. Ponadto w łagodnym przeroście gruczołu krokowego obserwuje się zmiany hormonalne, z których najważniejszy jest spadek stężenia testosteronu odpowiedzialnego za libido oraz prawidłową sprawność seksualną.

Czytaj również: Biopsja prostaty – jak wygląda badanie?

W leczeniu łagodnego rozrostu gruczołu krokowego stosuje się dwie metody leczenia:

1. zachowawcze,
2. zabiegowe.

Metody zachowawcze polegają na podawaniu leków takich jak inhibitory 5α-reduktazy (finasteryd, dutasteryd) czy antagoniści receptorów α1-adrenergicznych (doksazosyna, tamsulozyna, alfuzosyna), a także połączeniu obydwu grup. Inhibitory 5α-reduktazy negatywnie wpływają na funkcje seksualne mężczyzn, wywołując zaburzenia erekcji i ejakulacji, a także zmniejszając libido. Druga grupa leków nie wykazuje aż tak istotnego wpływu na życie intymne mężczyzn, chociaż istnieją doniesienia, że mogą powodować zaburzenia ejakulacji objawiające się zmniejszeniem objętości nasienia lub zupełnym jego brakiem, także ejakulacją wsteczną, czyli przepływem nasienia podczas ejakulacji nie na zewnątrz lecz do pęcherza moczowego. Niektóre badania wykazują, że antagoniści receptorów α1-adrenergicznych działają wręcz odwrotnie i poprawiają funkcje seksualne, głównie dzięki zmniejszeniu objawów LUTS.

Przeczytaj też: Infekcje intymne u mężczyzn

Jeśli chodzi o metody zabiegowe, to najczęściej wykonuje się przezcewkową elektroresekcję stercza (czyli prostaty). Metoda ta w skrócie nazywana jest TURP (z ang. Transurethral Resection of the Prostate) i jest „złotym standardem” w leczeniu łagodnego rozrostu gruczołu krokowego, choć obecnie częściej zaleca się farmakologiczne leczenie zachowawcze niż metody operacyjne. Metoda TURP może doprowadzić do zaburzeń ejakulacji (stanowiących ok. 65 % wszystkich zaburzeń seksualnych po zabiegu) i erekcji (ok. 10 %). Techniki mało inwazyjne nie wykazują przewagi nad TURP, co prawda mniej wpływają na erekcję, ale za to częściej powodują bolesność przy wytrysku.

Zobacz również: Wszystko o seksie analnym

Zapalenie prostaty – czy można uprawiać seks?

Zapalenie prostaty jest najczęstszą chorobą prostaty u mężczyzn poniżej 50. roku życia. Rozróżnia się cztery rodzaje zapalenia prostaty:

1. ostre bakteryjne zapalenie prostaty,
2. przewlekłe bakteryjne zapalenie prostaty,
3. przewlekły zespół bólowy miednicy (CPPS – z ang. chronic pelvic pain symptoms) zapalny oraz niezapalny,
4. bezobjawowe zapalenie prostaty.

Bakteriami najczęściej odpowiedzialnymi za spowodowanie choroby prostaty są E. coli, Klebsiella spp., Proteus mirabilis i inne. Ostre bakteryjne zapalenie prostaty zaczyna się nagle i objawia się wysoką gorączką, częstym i utrudnionym (bolesnym) oddawaniem moczu, dyskomfortem odczuwalnym w okolicy spojenia łonowego. Podczas zapalenia prostata jest powiększona i bardzo tkliwa. Te dolegliwości zazwyczaj nie pozwalają na satysfakcjonujące życie seksualne, gdyż cała okolica narządów płciowych jest bardzo bolesna. W leczeniu stosuje się antybiotykoterapię początkowo dożylną, później doustną przez łącznie 4-6 tygodni.

Mężczyźni cierpiący na przewlekłe bakteryjne zapalenie prostatynie gorączkują, ale za to skarżą się na bóle jąder oraz pachwin, czasem problemy z oddawaniem moczu. Nic więc dziwnego, że aktywność seksualna podczas nawrotu choroby może być upośledzona. Ponadto jednak zaobserwowano, że mężczyźni ze zdiagnozowanym przewlekłym zapaleniem prostaty częściej ni ż populacja skarży się na przedwczesne ejakulacje. W leczeniu stosuje się również antybiotyki oraz niesteroidowe leki przeciwzapalne. Z badań wynika, że prawidłowe leczenie choroby przyczynia się także do wydłużenia czasu do wystąpienia wytrysku i lepszej nad nim kontroli.

Coraz częściej mówi się o dużym wpływie na aktywność seksualną przewlekłego zespołu bólowego miednicy. On również może się negatywnie odbijać na życiu seksualnym mężczyzny, jednak głównie ze względu na dyskomfort psychiczny, jaki może wywoływać. Zazwyczaj doprowadza do zaburzeń erekcji.

Rak prostaty – czy można zachować sprawność seksualną?

Podejrzewanie i zdiagnozowanie raka prostaty jest ogromnym ciosem w dotychczasowe życie. Pojawia się mnóstwo pytań i wątpliwości oraz ogromna niepewność, czy uda się pokonać chorobę i zachować sprawność seksualną po leczeniu. Jeszcze przed wdrożeniem leczenia stres może spowodować problemy z erekcją. Zaburzenia w sferze seksualnej mogą również wynikać z rozległości patologicznych tkanek. Jako leczenie stosuje się:

• radykalną prostatektomię, czyli całkowite usunięcie prostaty,
• radioterapię, czyli naświetlanie promieniami rentgenowskimi,
• terapię hormonalną.

Każda z metod wpływa na sprawność seksualną mężczyzny. Usunięcie prostaty zazwyczaj wiąże się z licznymi ograniczeniami w życiu seksualnymi aż do dwóch lat po zabiegu (nawet jeśli podczas operacji ani naczynia ani nerwy nie zostały uszkodzone) lub dożywotnio, jeśli naciek nowotworowy był tak duży, że trzeba było wyciąć więcej tkanek wraz ze strukturami niezbędnymi do osiągnięcia erekcji.

Radioterapia może negatywnie wpłynąć na naczynia krwionośne, które ulegają uszkodzeniu podczas naświetlań. Wówczas upośledzona jest cyrkulacja krwi „do” oraz „z” prącia, co może skutkować problemami z erekcją.

Trzecią kategorią leczenia raka prostaty jest terapia hormonalna. Stosuje się ją u pacjentów z obecnymi przerzutami odległymi lub pacjentów, u których w badaniach laboratoryjnych obserwuje się wznowę choroby. Terapia hormonalna powoduje ograniczenie działania androgenów na tkanki. W przebiegu terapii obserwuje się spadek stężenia testosteronu niezbędnego do osiągnięcia podniecenia seksualnego i prawidłowej sprawności seksualnej. Podczas terapii mężczyźni mogą zaobserwować zmniejszenie się jąder, a także zmniejszenie wymiarów prącia (długości oraz objętości) skarżą się także na zmniejszenie libido i problemy z erekcją, co mija po zakończeniu leczenia.

Choroby prostaty istotnie wpływają na życie seksualne mężczyzny. Trzeba jednak zawsze pamiętać, że zaburzenia w aktywności seksualnej są zawsze objawem, nie zaś chorobą samą w sobie, więc nie należy bagatelizować żadnych sygnałów ostrzegawczych. Problemy z erekcją lub ejakulacją mogą być bowiem pierwszym objawem, że coś w organizmie dzieje się nie tak.

Czytaj również: Masaż próżniowy – co to jest? Wskazania, przeciwwskazania, przebieg zabiegu

Usunięcie prostaty

Całkowite wycięcie prostaty, tzw. prostatektomię radykalną wykonuje się praktycznie w ramach jednego wskazania, jakim jest ograniczony do prostaty rak tego narządu i gdy są szanse na 10-letnie przeżycie po zabiegu. Ponadto pod uwagę bierze się poziom swoistego antygenu sterczowego (PSA) oraz wynik badania histopatologicznego(oceniającego stadium raka w skali Gleasona). Najlepsze wyniki osiąga się u pacjentów poniżej 70. roku życia, u których poziom PSA utrzymuje się na stosunkowo niskim poziomie (nie przekracza 21 ng/ml), a stadium raka oceniane jest na jak najmniejszą ilość punktów w skali Gleasona (niski wynik świadczy o niskiej agresywności raka prostaty). Przed operacją wykonuje się dokładniejsze badania obrazowe, dzięki którym można ocenić zasięg guza i ewentualnie szukać odległych przerzutów.

Operacja przebiega w znieczuleniu ogólnym i polega na rozcięciu jamy brzusznej od pępka w dół do spojenia łonowego. Prostatektomia polega na wycięciu gruczołu krokowego wraz z pęcherzykami nasiennymi (odpowiedzialnymi za produkcję ok. 70 % ejakulatu) i węzłami chłonnymi zasłonowymi (u pacjentów z niskimi wartościami PSA można rozważać zachowanie węzłów chłonnych). Podczas operacji szczególną uwagę przywiązuje się do nerwów oraz naczyń krwionośnych biegnących w bliskim sąsiedztwie gruczołu krokowego, gdyż to właśnie od nich zależą funkcje seksualne. Pomimo jednak dużej staranności, z jaką wycina się narząd, wielu mężczyzn po operacji może skarżyć się na pogorszenie swojej sprawności seksualnej.

Usunięcie prostaty a zaburzenia erekcji

Podejrzenia choroby oraz dalsza diagnostyka w kierunku raka już same w sobie są bardzo stresującym procesem. Niepokój, obawa o dalsze losy i życie może zupełnie znieść ochotę na seks, pogorszyć jego jakość i odczuwanie satysfakcji ze zbliżeń. Pogorszenie funkcji seksualnych może wynikać także ze zmian hormonalnych, jakie zachodzą w trakcie rozwoju choroby, a także z zaawansowania nowotworu naciekającego okoliczne nerwy i naczynia. Według amerykańskich badań ok. 36 % mężczyzn w momencie diagnozy skarżyło się na zaburzenia erekcji. Problemy z seksem mogą pojawić się także po biopsji gruczołu krokowego – podstawowego badania niezbędnego do diagnozy raka gruczołu krokowego. Jednym z powikłań tej diagnostyki jest hematospermia, czyli obecność krwi w spermie przez nawet kilka tygodni po wykonaniu biopsji. Taki stan dla wielu osób może być na tyle niepokojący, że aż doprowadza do czasowej wstrzemięźliwości seksualnej.

Trzeba jednak pamiętać, że funkcje seksualne po usunięciu prostaty zależą w największej mierze od rozległości operacji, od tego, czy uda zachować się nerwy i naczynia niezbędne do powstawania erekcji i od konieczności (lub nie) stosowania dodatkowej radioterapii, która może spowodować zniszczenie tych struktur. Jednak zachowanie nerwów i naczyń w trakcie operacji nie jest gwarancją niezmienionej aktywności seksualnej. Praktycznie wszyscy mężczyźni po prostatektomii radykalnej doświadczają zaburzeń erekcji. Początkowo znikają zupełnie samoistne erekcje nocne i poranne. Zjawisko to związane jest z uciskiem nerwów podczas operacji (neurapraksja), a także poprzez powolny proces gojenia się tkanek, które także mogą upośledzać funkcję nerwów i naczyń. Erekcje mogą stopniowo powracać w ciągu 18-24 miesięcy od operacji. Ważne jest, by nie zrażać się do niepowodzeń w aktywności seksualnej tuż po zabiegu i systematycznie próbować wracać do współżycia. Zazwyczaj po operacji zaleca się stosowanie leków z grupy inhibitorów 5-fosfodiesterazy, które rozkurczają naczynia tętnicze prącia i ułatwiają powstanie erekcji. W początkowym okresie po prostatektomii ich skuteczność jest niewielka, gdyż do ich działania niezbędne jest prawidłowe funkcjonowanie nerwów, a to niestety przychodzi z czasem (i nie zawsze). Warto jednak stosować leki z tej grupy i próbować osiągnąć erekcję, a nie czekać kilka-kilkanaście miesięcy, licząc na to, że funkcje seksualne wrócą same z siebie. Jeśli leki nie przyniosą jednak oczekiwanego efektu, można wypróbować inne metody:

• stosowanie zastrzyków do prącia (terapia iniekcyjna),
• docewkowe prostaglandyny,
• aparaty próżniowe do wytworzenia erekcji,
• implanty.

Często stosuje się kilka metod jednocześnie, uzyskując lepsze rezultaty niż przy stosowaniu pojedynczego preparatu. Wybór metody zależy jednak od oczekiwań pacjenta i bezpieczeństwa ocenionego przez lekarza.

Czytaj również: Jakie są objawy chorób prostaty?

Usunięcie prostaty a satysfakcja z seksu

Kolejnym problemem zauważonym po operacji może być zmniejszenie wymiarów prącia, odnoszenie wrażenia, że penis się „skurczył”. Największe zmiany w długości i w obwodzie penisa mogą wystąpić w pierwszych trzech miesiącach po operacji. Po zabiegu nie występuje wytrysk, stan ten czasem nazywa się „suchymi ejakulacjami”, gdyż narządy produkujące nasienie: prostata i pęcherzyki nasienne, zostały usunięte. Pytaniem, które również może nasunąć się jeszcze przed operacją, jest wątpliwość, czy aktywność seksualna po zabiegu będzie prowadziła do orgazmu. Według przeprowadzonych badań wynika, że u około połowy badanych mężczyzn z przedoperacyjną dużą satysfakcją seksualną, ich zdolność do osiągnięcia orgazmu polepsza się w ciągu dwóch lat (porównując do orgazmów tuż po operacji). Inaczej sytuacja wygląda u mężczyzn z niesatysfakcjonującą przeszłością seksualną: tylko 15 % mężczyzn z tej grupy uzyskuje poprawę jakości swoich orgazmów w ciągu 24 miesięcy od zabiegu. Na satysfakcję z seksu składa się wiele czynników, a główną rolę odgrywa samopoczucie mężczyzny i relacja z partnerem seksualnym, akceptacja nowej sytuacji i zgoda na zmiany w dotychczasowej fizyczności, a także przezwyciężanie początkowych niepowodzeń. Nie jest to czas łatwy, ale pokonanie groźnej choroby, jaką jest rak, powinno zawsze motywować zarówno lekarzy jak i mężczyzn po zabiegu do starań o „życie w pełni” po otrzymaniu nowej szansy na kolejne lata.

Seks po usunięciu prostaty – film z seksuologiem

Seks po usunięciu prostaty wypowiedź seksuologa