Zapalenie gruczołu krokowego

Zapalenie gruczołu krokowego – postacie choroby

Wyróżnia się następujące postacie zapalenia gruczołu krokowego:

• ostre bakteryjne zapalenie stercza,
• przewlekłe bakteryjne zapalenie stercza,
• zespół przewlekłego bólu miednicy (przewlekłe niebakteryjne zapalenie stercza; CPPS);
  • zapalny,
  • niezapalny,
• bezobjawowe zapalenie stercza.

Ostre bakteryjne zapalenie prostaty

Najczęstszą bakterią wywołującą bakteryjne zapalenie prostaty jest Escherichia coli – najczęstszy patogen wykrywany w zakażeniach układu moczowego. Inne bakterie, będące przyczyną zapalenia stercza występują rzadziej. Są to Klebsiella spp., Pseudomonas aeruginosa, Serratia, Proteus mirabilis, Enterococcus fecalis. Należy pamiętać, że jedynie w 5 – 10 % przypadków udaje się wyizolować bakterię odpowiedzialną za proces chorobowy.

W przypadku ostrego zapalenia objawy choroby pojawiają się nagle. Występuje:

• wysoka gorączka (powyżej 38°C), również z towarzyszącymi dreszczami,
• silny ból w okolicy krocza i spojenia łonowego,
• pieczenie w cewce moczowej,
• częstomocz,
• osłabienie strumienia moczu,
• uczucie niecałkowitego opróżnienia pęcherza po mikcji,
• bolesne oddawanie moczu.

Poza wywiadem lekarskim, który pozwala na postawienie rozpoznania, konieczne jest przeprowadzenie badania fizykalnego chorego wraz z badaniem palcem przez odbytnicę (badanie per rectum). Jest to badanie nieprzyjemne i bolesne dla chorego, podczas ucisku gruczołu krokowego chory odczuwa silne parcie na pęcherz, po badaniu z cewki moczowej wypływa biaława wydzielina.

Badania dodatkowe, które są wykonywane w przypadku podejrzenia ostrego bakteryjnego zapalenia stercza, to:

• badanie ogólne moczu (BOM), w którym stwierdza się liczne leukocyty oraz liczne bakterie w polu widzenia;
• posiew moczu z antybiogramem, pozwalający określić bakterię będącą przyczyną choroby;
• badanie ultrasonograficzne (USG) układu moczowego wykonywane w celu wykluczenia ropni stercza oraz oceny zalegania moczu po mikcji.

Ostre zapalenie prostaty jest przeciwwskazaniem do cewnikowania. W przypadku zatrzymania moczu nie zależy zakładać cewnika do pęcherza moczowego. Dla zapewnienia odpływu moczu zakłada się cystostomię, czyli przetokę nadłonową.

Ostre bakteryjne zapalenie prostaty - leczenie

Ostre bakteryjne zapalenie prostaty wymaga wdrożenia natychmiastowego leczenia. Stosuje się preparaty antybiotykowe podawane dożylnie. Zazwyczaj są to duże dawki antybiotyku o szerokim spektrum działania (działających na różne bakterie) do czasu uzyskania wyniku posiewu i antybiogramu. Antybiogram jest to wynik testu wrażliwości danego drobnoustroju na różne antybiotyki in vitro (podczas testu w laboratorium). Jeżeli bakteria jest wrażliwa na zastosowany antybiotyk, kontynuuje się terapię, jeżeli nie – wybór antybiotyku należy dostosować do wyniku posiewu.

Najczęściej stosuje się antybiotyki z grupy aminopenicylin, cefalosporyn wyższych generacji, fluorochinolonów, aminoglikozydów. Stosowanie jednego antybiotyku określa się mianem monoterapii. Jeżeli stan chorego wymaga dołączenia drugiego antybiotyku, mówimy o leczeniu skojarzonym. Poza antybiotykami stosuje się preparaty przeciwzapalne i przeciwobrzękowe, głównie w czopkach zakładanych doodbytniczo. Po uzyskaniu poprawy stanu ogólnego, terapię kontynuuje się preparatami doustnymi. Leczenie powinno trwać od 4 do 6 tygodni.

Ropień stercza

Rzadkim powikłaniem ostrego bakteryjnego zapalenia stercza jest ropień gruczołu krokowego. Ropień jest odgraniczonym zbiornikiem ropy w tkance. Powstaje w wyniku rozpuszczenia mas martwiczych i komórek bakterii przez komórki obronne organizmu. Najczęstszą przyczyną ropnia stercza jest długotrwająca nieleczona infekcja bakterią Escherichia coli. Dawniej główną przyczyną ropni stercza była dwoinka rzeżączki. Objawami ropnia gruczołu krokowego jest:

• wysoka gorączka,
• silny ból,
• zatrzymanie moczu.

Rozpoznanie ropnia stercza stawia się na podstawie badania palcem przez odbytnicę oraz badań obrazowych, takich jak ultrasonografia przezbrzuszna (USG), ultrasonografia przezodbytnicza (TRUS), tomografia komputerowa (CT). Leczenie ropnia stercza poza antybiotykoterapią zawsze polega na drenażu, czyli opróżnieniu zbiornika ropy, najczęściej poprzez nakłucie pod kontrolą USG przezodbytniczego (TRUS).

Przewlekłe bakteryjne zapalenie prostaty

Objawami przewlekłego zapalenia prostaty są dolegliwości bólowe okolicy krocza, okolicy pachwinowej oraz jąder. Występują również objawy dysuryczne pod postacią bólu i pieczenia w cewce moczowej podczas oddawania moczu. Czasami występują parcia naglące. Chorzy zwykle nie gorączkują. Opisane objawy powracają okresowo, a w okresach pomiędzy nawrotami chorzy nie zgłaszają żadnych objawów. Długo trwająca choroba prowadzi do powstawania zwapnień w sterczu widocznych w badaniu ultrasonograficznym, a niekiedy nawet kamieni sterczowych.

Przewlekłe zapalenie stercza jest przyczyną nawracających zakażeń układu moczowego (ZUM). Leczeniem jest antybiotykoterapia celowana (stosowana zgodnie z posiewem), prowadzona przez okres co najmniej 6 tygodni i utrzymywana przez ten czas pomimo wcześniejszego ustąpienia dolegliwości. Poza antybiotykiem chory otrzymuje leki przeciwzapalne.

Przeczytaj o niebakteryjnym przewlekłym zapaleniu gruczołu krokowego.