Aspergiloza (grzybica kropidlakowa) – przyczyny, objawy i leczenie aspergilozy płuc

Aspergiloza – zakażenie kropidlakiem (grzybem Aspergillus)

Grzyby z rodzaju Aspergillus (po polsku określane jako kropidlaki) są szeroko rozpowszechnione w środowisku – spotkać je można chociażby na rozkładających się roślinach. U większości ludzi zetknięcie się z tymi organizmami nie wywołuje żadnych konsekwencji, czasami jednak po dostaniu się do organizmu, grzyby Aspergillus doprowadzają do rozwoju choroby.

U ludzi z prawidłowo funkcjonującym układem odpornościowym zetknięcie się z kropidlakami – grzybami Aspergillus – najczęściej nie jest groźne. Inaczej jest jednak w przypadku osób z zaburzeniami odporności wynikającymi np. z: zakażenia wirusem HIV, leczeniem chemioterapeutykami czy preparatami immunosupresyjnymi. U takich kropidlak – dostający się do organizmu zazwyczaj drogą wziewną – może zagnieżdżać się w układzie oddechowym i prowadzić do rozwoju najczęstszej postaci aspergilozy, którą jest aspergiloza płucna (grzybica kropidlakowa płuc).

Predysponowani do aspergilozy są nie tylko pacjenci z osłabioną czynnością układu odpornościowego. Jednostka ta spotykana jest częściej również i u osób z różnymi chorobami układu oddechowego, takimi jak np. gruźlica czy przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP).

Grzybica kropidlakowa płuc jest najczęstszą, ale nie jedyną możliwą postacią aspergillozy. Patogenny kropidlak może również doprowadzać do: alergicznej aspergilozy oskrzelowo-płucnej, grzybniaka kropidlakowego oraz grzybiczych zapaleń różnych narządów (np. ucha, rogówki, zatok czy płytki paznokciowej).

Aspergiloza – objawy grzybicy kropidlakowej płuc

Aspergiloza płucna – szczególnie początkowo – przebiegać może całkowicie bezobjawowo. Obecność grzyba w płucach nie jest jednak dla organizmu obojętna i wraz z upływem czasu pojawiać się mogą coraz to kolejne dolegliwości.

Wśród objawów grzybicy kropidlakowej płuc wymieniane są takie problemy, jak: kaszel, duszność, ból w klatce piersiowej, krwioplucie, gorączka.

Zdecydowanie bardziej nasilone od powyżej opisanych są te objawy aspergilozy, które pojawiają się u pacjentów, u których dojdzie do rozsiewu grzybów Aspergillus w krwiobiegu. Do takiej sytuacji doprowadzić może np. znaczny, nagły spadek odporności pacjenta, ale i brak leczenia aspergilozy.

Uogólnioną aspergilozę można zasadniczo traktować jako stan zagrożenia życia, jej konsekwencją może być bowiem m.in.: niewydolność nerek, zaburzenia oddychania czy niewydolność wątroby.

Zanim do takowych jednak dojdzie, u chorych w przypadku Aspergillus, objawy sugerują infekcję uogólnioną, do których zalicza się np.: znacznie podwyższoną temperaturę ciała, drgawki, zaburzenia świadomości oraz przyspieszenie czynności serca.

Aspergiloza płucna (grzybica kropidlakowa) – jakie badania?

W diagnostyce aspergilozy płuc wykorzystywanych jest kilka różnych badań. Podstawę stanowią zazwyczaj badania obrazowe – skupiska grzybicze w płucach mogą być uwidocznione już podczas takiego badania, jakim jest RTG klatki piersiowej. W celu dokładniejszego uwidocznienia patologicznych ognisk może być wykonywane precyzyjniejsze badanie obrazowe, takie jak np. tomografia komputerowa.

Metody diagnostyki obrazowej grzybicy kropidlakowej pozwalają uwidocznić ogniska, które mogą sugerować obecność grzyba Aspergillus, nie pomagają jednak jednoznacznie stwierdzić, że przyczyną objawów jest zakażenie grzybicze płuc. Potwierdzenie diagnozy uzyskać można w tym przypadku poprzez przeprowadzenie badań mikroskopowych – w materiałach uzyskanych od chorych (np. w popłuczynach oskrzelowych) w razie chorowania przez pacjenta na aspergilozę, można stwierdzić obecność komórek grzybiczych.

Innymi, rzadziej stosowanymi metodami w diagnostyce grzybicy kropidlakowej, są badania serologiczne – we krwi pacjentów poszukiwane mogą być m.in. przeciwciała skierowane przeciwko antygenom grzybów Aspergillus.

Grzybica kropidlakowa – jak leczyć aspergilozę?

Leczenie aspergilozy (grzybicy kropidlakowej płuc) bazuje na farmakoterapii. Pacjentom podawane są leki przeciwgrzybicze, takie jak np. amfoterycyna B czy worikonazol.

Czasami chorym podawane są inne środki przeciwgrzybicze, takie jak np. itrakonazol czy flucytozyna. U pacjentów, u których ogniska komórek grzybiczych są wyjątkowo dużych rozmiarów, poza farmakoterapią zastosowane może być również i leczenie zabiegowe służące usunięciu leczenie leczenie zabiegowe służące usunięciu patogennych tworów.