Paliwizumab – co to za lek? Wykorzystanie go w profilaktyce wirusa RSV

Wirus RSV – krótka charakterystyka

Zapalenie oskrzelików to bardzo częste schorzenie infekcyjne w populacji dziecięcej, mogące być przyczyną lokalnych epidemii. Odpowiada za nie przede wszystkim wirus RSV (skrót od angielskich słów – Respiratory Syncytial Virus, czyli syncytialny wirus oddechowy), a więc wirus atakujący nabłonek oddechowy. Choroba przenosi się drogą kropelkową, do zarażenia dochodzi typowo od innego, chorego dziecka. Okres wylęgania, a więc czas od zakażenia do wystąpienia pierwszych objawów choroby, to około 4-7 dni.

RSV – objawy choroby

Na początku objawy są dość niespecyficzne i należy do nich przede wszystkim katar, kaszel, a także stan podgorączkowy i gorączka (a więc temperatura ciała powyżej 38 stopni Celsjusza). U dzieci obciążonych pewnymi schorzeniami mogą jednak wystąpić cięższe symptomy i powikłania choroby, takie jak duszność, bezdechy, ciężkie zapalenie płuc, a nawet niewydolność oddechowa.

Do sytuacji, predysponujących do poważnego przebiegu choroby, należy zaliczyć:

• dysplazję oskrzelowo-płucną – czyli schorzenie układu oddechowego typowe dla wcześniaków, którego istotą jest niedojrzałość układu oddechowego i związane z tym jego nieprawidłowe funkcjonowanie, prowadzące często do zaburzeń oddechowych u dziecka;
• wady serca,
• wcześniactwo – wcześniakiem nazywamy dziecko, które przyszło na świat między 22. a 37. tygodniem ciąży;
• zaburzenia odporności, niedobory odporności,
• przyjmowanie leków o działaniu obniżającym odporność – takie leki to tak zwane leki immunosupresyjne.

Paliwizumab – co to jest?

Paliwizumab to substancja zaliczana do przeciwciał, stosowana w terapii zakażeń dróg oddechowych wywołanych przez wirusa RSV. Jak działa to przeciwciało? Jego mechanizm działania polega na łączeniu się z pewnymi białkami wirusa, co prowadzi do jego neutralizowania – dotyczy to zarówno typu A, jak i B wirusa RSV.

Jak wspomniano we wstępie, paliwizumab sprzedawany jest w Polsce pod nazwą Synagis. Ten roztwór do wstrzykiwań w 1 ml zawiera 100 mg paliwizumabu.

Paliwizumab – wskazania do stosowania

Preparat stosuje się aktualnie u dzieci, które są zagrożone poważnym przebiegiem zakażenia wywołanego przez wirusa RSV. Należy tutaj wymienić:

• niemowlęta przedwcześnie urodzone (dzieci urodzone przed 35. tygodniem ciąży lub w 35. tygodniu ciąży) i te, które nie osiągnęły wieku 6. miesięcy życia – preparat stosuje się przede wszystkim na początku sezonu występowania zakażeń RSV. Należy tutaj podkreślić, że wcześniactwo jest czynnikiem ryzyka ciężkiego przebiegu tego schorzenia;
• dzieci poniżej 2. roku życia, które w ostatnich sześciu miesiącach były leczone z powodu dysplazji oskrzelowo-płucnej.

Dziećmi szczególnie narażonymi są również te poniżej 2. roku życia, które chorują na istotną hemodynamicznie wrodzoną wadę serca. Oceną wady serca zajmują się lekarze kardiolodzy dziecięcy.

Paliwizumab – jak się go stosuje?

Zgodnie z zaleceniami pierwszą dawkę leku należy podać przed rozpoczęciem sezonu zachorowań na zapalenie oskrzelików wywołane przez RSV. Preparat ten podaje się domięśniowo, typowo raz w miesiącu w okresie zwiększonego ryzyka zachorowania (są to miesiące od października do kwietnia).

Lek ten podaje się drogą domięśniową, zgodnie z zaleceniami najlepiej podawać preparat w przednio-boczną część uda w dawce 15 mg na kilogram masy ciała. Paliwizumab podaje się zazwyczaj kilkakrotnie (zgodnie z programem lekowym do maksymalnie 5 razy), w odstępach miesięcznych. Każde kolejne podanie preparatu wiąże się z koniecznością wizyty w ośrodku, realizującym program lekowy. Podczas takiej wizyty dziecko jest badane przez lekarza i przeprowadzany jest wywiad z rodzicami, dotyczący ewentualnych wątpliwości i obserwacji, związanych ze stosowaniem leku.

Paliwizumab – jakie są przeciwwskazania do zastosowania tego preparatu?

Niestety, nie zawsze możemy zastosować ten preparat. Jak w przypadku każdego leku, istnieją pewne przeciwwskazania do jego włączania. Należy tutaj wymienić:

• ciężkie infekcje przebiegające z gorączką. Należy podkreślić, że lekkie przeziębienie nie jest przeciwwskazaniem do podania paliwizumabu;
• niektóre skazy krwotoczne i zaburzenia krzepnięcia, niektóre typy małopłytkowości;
• nadwrażliwość na składniki preparatu lub reakcje nadwrażliwości na inne, humanizowane przeciwciała monoklonalne.

Paliwizumab – działania niepożądane

Jakie były najczęstsze skutki uboczne związane ze stosowaniem paliwizumabu? Należy tutaj wymienić:

• zaburzenia związane z przewodem pokarmowym, takie jak biegunka, nudności, wymioty, zaparcia,
• ból w miejscu wstrzyknięcia,
• nerwowość, senność, apatia ,
• osłabienie, zmęczenie,
• infekcje wirusowe,
• spadek liczby krwinek białych (leukocytów, oznaczonych w morfologii krwi jako WBC), stan ten w języku medycznym opisywany jest jako leukopenia;
• zmiany skórne, w tym pokrzywka, zmiany wypryskowe;
• spadek liczny płytek krwi (małopłytkowość, w morfologii krwi płytki oznaczone są jako PLT);
• gorączka, stany podgorączkowe.

W Polsce paliwizumab dostępny jest w programie lekowym określanym pod nazwą „B.40. Profilaktyka zakażeń wirusem RSV (ICD-10 P 07.2, P 07.3, P 21.1)”. Ciągle trwają prace nad rozszerzeniem jego dostępności o kolejne wskazania, tak by jak największa liczba najmłodszych pacjentów mogła skorzystać z preparatu. Miejmy nadzieje, że prace zakończą się korzystnie dla pacjentów.