Tauryna – co to? Właściwości, działanie, pochodzenie, zastosowanie

Czym jest tauryna?

Tauryna to aminokwas niebiałkowy, inaczej kwas 2-aminoetylosulfonowy, który łączy się z kwasami żółciowymi, ułatwiając trawienie tłuszczów. Należy do grupy aminokwasów biogennych siarkowych, które pełnią bardzo ważne funkcje w organizmie człowieka.

Jej nazwa pochodzi od łacińskiego słowa taurus, określającego rodzaj gatunkowy byka. Tauryna po raz pierwszy została wyizolowana właśnie z żółci bydlęcej, w początkach XIX wieku. Różni się ona od typowych aminokwasów tym, że zamiast grupy karboksylowej ma grupę sulfonową, która zwiększa jej kwasowość. Skutkuje to również tym, że nie wiąże się z innymi aminokwasami, tylko występuje w postaci wolnej.

Poziom tauryny w organizmie jest uwarunkowany przez dwa źródła: egzogenne, czyli dostarczane z zewnątrz oraz endogenne, syntetyzowane w ustroju z aminokwasów siarkowych, takich jak cysteina oraz metionina. Największe ilości tauryny powstają w mózgu i wątrobie. Do jej wytwarzania konieczna jest obecność witaminy B6 .

Tauryna z łatwością pokonuje barierę krew-mózg. Jest wchłaniana głównie w jelicie cienkim, w mniejszym stopniu przez jelito grube, a wydalana przede wszystkim z moczem w postaci niezmienionej.

W jakich tkankach można znaleźć taurynę? Jakie produkty ją zawierają?

Tauryna występuje przede wszystkim w tkankach zwierzęcych. Wysokie stężenia tauryny, wynoszące do 50% wolnych aminokwasów zaobserwowano w układzie nerwowym, mięśniach szkieletowych, mięśniu sercowym, a także wątrobie. Jej duże ilości wykryto także w błonie śluzowej dwunastnicy, a mniejsze w siatkówce oka oraz mleku kobiecym.

Największe ilości tauryny, którą można pozyskać z zewnątrz, występują w:

• mięsie, np. z indyka;
• rybach, np. w tuńczyku;
• owocach morza, np. w ostrygach.

Trzeba pamiętać, że pożywienie traci część tauryny w wyniku obróbki cieplnej oraz zamrażania.

Czytaj również: Johimbina – co to jest? Właściwości, efekty, skutki uboczne

W jaki sposób tauryna oddziałuje na człowieka?

Tauryna jest ważną substancją, która pomaga w utrzymaniu homeostazy organizmu. Jest ona neuroprzekaźnikiem i neuromodulatorem. Stosowanie tauryny:

• poprawia funkcje poznawcze i wydolność organizmu;
• bierze udział w transporcie kreatyny;
• usprawnia pracę serca oraz metabolizm tłuszczów;
• obniża ciśnienie krwi oraz poziom wolnej glukozy w osoczu krwi;
• pobudza trzustkę do produkcji insuliny;
• wspomaga przyrost tkanki mięśniowej;
• redukuje zmęczenie i wspomaga regenerację organizmu po wysiłku fizycznym;
• spowalnia procesy kataboliczne, prowadzące do degradacji tkanek;
• ułatwia przyswajanie składników mineralnych;
• bierze udział w regulacji procesów metabolicznych;
• chroni komórki mięśniowe przed stresem oksydacyjnym;
• sprzyja prawidłowemu funkcjonowaniu układu rozrodczego, np. poprzez zapewnienie stabilizacji membrany plemników oraz ich prawidłowego ruchu;
• wpływa korzystnie na rozwój mózgu oraz całego ośrodkowego układu nerwowego;
• chroni wątrobę.

Właściwości tauryny

Podsumowując, tauryna wykazuje następujące właściwości:

• anaboliczne, czyli zwiększające przyrost mięśni oraz organów i tkanek;
• antyoksydacyjne, poprzez pośrednią mitochondrialną ochronę komórek przed uszkodzeniami reaktywnych form tlenu i stresem oksydacyjnym;
• immunomodulacyjne, czyli odpowiadające za wzmacnianie odporności organizmu;
• stabilizujące błony komórkowe;
• hamujące neurotransmisję;
• osmoregulujące, oznaczające utrzymanie stałego ciśnienia osmotycznego, szczególnie w siatkówce oka, mózgu oraz rdzeniu nerki.

Skutki uboczne nieprawidłowego poziomu tauryny

Nadmiar tauryny może wywołać encefalopatie i zaburzenia ciśnienia osmotycznego naczyń mózgowych. Natomiast jej niedobór powoduje gorsze wchłanianie witamin: A, D, E i K u noworodków oraz szereg problemów związanych z funkcjonowaniem organizmu.

Czytaj również: Arginina – co to jest i gdzie występuje? Co daje zażycie L-argininy przed seksem?

Wskazania i zastosowanie tauryny

Suplementacja tauryny jest szczególnie wskazana dla osób uprawiających sporty oraz niemowlaków, które nie mogą jej samodzielnie zsyntetyzować. Kiedy karmienie piersią jest z różnych względów niemożliwe, dzieciom podaje się produkty zastępujące mleko matki, np. mleko modyfikowane, zawierające, m.in. taurynę. Suplementować taurynę powinny także osoby, będące w okresach wzmożonego wysiłku fizycznego i intelektualnego.

Obecnie jest ona wykorzystywana przede wszystkim w tzw. dietoprofilaktyce oraz leczeniu podtrzymującym. Można ją znaleźć w odżywkach dla dzieci i sportowców, suplementach diety oraz napojach energetycznych.

Wciąż bada się nowe możliwości wykorzystania tauryny do celów profilaktycznych i leczniczych, np. jej udział w leczeniu epilepsji i choroby alkoholowej. Ze względu na swoje działanie przeciwutleniające, tauryna może zapobiegać m.in.:

• rozwojowi przewlekłych stanów zapalnych, a także niektórych nowotworów;
• powstawaniu wrzodów żołądka;
• uszkodzeniom narządów, spowodowanych cyklosporyną A, podawaną po przeszczepach;
• rozwojowi pewnych chorób neurodegeneracyjnych.

Tauryna w napojach energetycznych i suplementach diety

Dodawanie tauryny zarówno do napojów energetycznych , jak i suplementów diety, jest spowodowane jej właściwościami stymulującymi. Razem z kofeiną, zwiększa ona tolerancję organizmu na wzmożony wysiłek i hamuje odczuwanie zmęczenia. Tauryna wykazuje też działanie lekko uspokajające, co jest przydatne w sytuacjach stresowych.

Trzeba jednak pamiętać, że długotrwałe spożywanie napojów energetycznych, a tym samym przyjmowanie dużych ilości różnych stymulantów , jest obarczone dużym ryzykiem dla zdrowia, a nawet życia.