Jakich ziół nie można łączyć? Jakie są interakcje ziół z lekami?

Interakcje ziół z lekami

Pacjenci niekiedy zastanawiają się nad kwestią – zioła a stosowane leki. Stosowanie niektórych z nich – choć najczęściej bezpieczne – może także niekiedy powodować interakcje. Przed zażyciem preparatów ziołowych lub ziół najlepiej więc skonsultować się z farmaceutą.

Jakich ziół nie łączyć z lekami?

Niektóre zioła mogą wpływać na wchłanianie zażywanych leków. Działanie takie będą miały surowce śluzowe, takie jak: siemię lniane (Lini semen), nasiona babki jajowatej (Plantago ovatae semen), nasiona babki płesznik (Psylli semen).

Bywają one także składnikiem preparatów określanych jako „błonnik”. Adsorbują one na swej powierzchni lek, przez co nie ulega on wchłonięciu do krwi i nie ma szans działać. Zmniejszenie wchłaniania jest również spowodowane przez powleczenie ścian przewodu pokarmowego śluzem. Interakcji tej można jednak uniknąć w prosty sposób. Wystarczy zachować około dwugodzinny odstęp między stosowaniem wyżej wymienionych ziół lub preparatów z nimi a zażywanymi lekami.

Zmniejszenie wchłaniania leków może spowodować również stosowanie ziół o działaniu przeczyszczającym, takich jak np. liść senesu (Sennae folium) czy kora kruszyny (Frangulae cortex). Przyczyną jest przyspieszanie przez nie opróżniania żołądka i pasażu jelitowego.

Dziurawiec a leki

Ziele dziurawca (Hyperici herba) jest surowcem, którego działanie zależy od zażywanej postaci leku. Jest on stosowany popularnie w formie herbatki o działaniu żółciopędnym i rozkurczowym. Składniki wyciągów alkoholowych wykazują natomiast działanie antydepresyjne. Z tego względu bywają one zawarte w preparatach ziołowych mających poprawić nastrój. Niestety wywołują również dużą liczbę interakcji.

Preparatów z wyciągiem alkoholowym nie wolno łączyć m.in. z lekami antydepresyjnymi z grupy SSRI (np. fluoksetyna, sertralina, paroksetyna). Skutkiem może być niebezpieczny syndrom serotoninowy, którego objawy to m.in. nadpobudliwość czy bóle głowy.

Leków zawierających alkoholowy wyciąg z ziela dziurawca nie mogą zażywać również panie przyjmujące doustne środki antykoncepcyjne. Możliwe są wówczas krwawienia i obniżona skuteczność antykoncepcji.

Wykazano również niekorzystną interakcję z lekami antyretrowirusowymi, stosowanymi u pacjentów zakażonych wirusem HIV, a także z teofiliną (stosowaną niekiedy w leczeniu astmy), lekami przeciwzakrzepowymi i cyklosporyną (lek immunosupresyjny, stosowany po przeszczepie np. serca czy nerki). Ziele dziurawca osłabia działanie tych leków, co np. w ostatnim przypadku może być nawet śmiertelne w skutkach.

Kozłek lekarski, ostropest – interakcje z lekami

Ziołami, o których interakcje obawiają i pytają się niekiedy pacjenci, są korzeń kozłka (Valerianae radix) oraz owoc ostropestu plamistego (Silybi mariani fructus).

Korzeń kozłka lekarskiego lub wyciąg z niego jest częstym składnikiem leków uspokajających bez recepty i ułatwiających zasypianie. Swoje działanie zawdzięcza składnikom wpływającym na receptory GABA w ośrodkowym układzie nerwowym. Nie wykazano istotnych interakcji tego surowca z lekami.

Owoc ostropestu plamistego wpływa natomiast regenerująco na wątrobę. Nie wykazuje on interakcji z większością leków. Silibinina w nim zawarta może wykazywać synergistyczne działanie z niektórymi lekami przeciwnowotworowymi stosowanymi w raku sutka – w tym wypadku jest to korzystna interakcja.

Czytaj również: Szałwia – na co pomaga? Właściwości lecznicze i zastosowanie szałwii lekarskiej

Interakcje leków roślinnych i ziołowych

Korzeń lukrecji (Liquiritiae radix) bywa stosowany jako składnik preparatów wykrztuśnych, a także w leczeniu choroby wrzodowej. Jego doraźne stosowanie jest bezpieczne, ostrożność powinno się jednak zachować przy dłuższym stosowaniu (maksymalnie 4–6 tygodni w roku). Przyczyną jest wpływ korzenia lukrecji na gospodarkę wodną-elektrolitową. Powoduje ona wtedy wzrost stężenia we krwi hormonów należących do glikokortykoidów.

Stosowana długotrwale powoduje więc zatrzymanie sodu i utratę potasu. Z tego względu wykazuje interakcję, ze stosowanymi m.in. w leczeniu nadciśnienia, lekami moczopędnymi (tiazydy – np. hydrochlorotiazyd, diuretyki pętlowe – furosemid, torasemid). Groźna może być także interakcja z lekami przeciwarytmicznymi czy glikozydami nasercowymi (np. digoksyna).

Grupą ziół, która również powoduje utratę jonów potasu są te działające przeczyszczająco (np. liść senesu, kora kruszyny). Ich również nie powinno się więc łączyć z wyżej wymienionymi lekami.

Interakcję z lekami przeciwzakrzepowymi wykazuje natomiast liść miłorzębu dwuklapowego (Ginkgo biloba folium). Stosując je równocześnie, jest się narażonym na większe ryzyko krwawień.

Jakich ziół nie można łączyć?

Niekiedy różne zioła wywołują podobne skutki uboczne. Stosowanie ich jednocześnie może więc je pogłębić. Przykładem może być tu jednoczesne stosowanie korzenia lukrecji i surowców o silnym działaniu przeczyszczającym (np. alona czy liść senesu). Ich wspólnym działaniem niepożądanym jest powodowanie utraty jonów potasu. Jednoczesne stosowanie może więc prowadzić do hipokaliemii (niedoboru potasu w organizmie).

Interakcje między ziołami mogą mieć również pozytywny skutek. Wykorzystuje się to, łącząc wyciągi z różnych roślin w jednym preparacie. Przykładem może być tu połączenie korzenia kozłka lekarskiego i szyszek chmielu (Humuli strobilus). Obydwa z nich mają działanie uspokajające, zatem ich połączenia będzie skutkować silniejszym efektem. Podobny efekt przynosi połączenie go z liściem melisy (Melissae folium) czy zielem męczennicy (Passiflorae herba).