Złamanie kości łonowej – objawy, leczenie, rehabilitacja

Złamanie kości łonowej – przyczyny urazu

Złamanie kości łonowej to uraz, który najczęściej powstaje w wyniku wypadku komunikacyjnego lub upadku. Po masywnych urazach w obrębie miednicy, np. uderzeniu pieszego przez samochód, opisywane złamanie rzadko jest izolowane, często towarzyszą mu złamania innych struktur – kości miednicznej i kulszowej. Przy działaniu mniejszej siły może pojawić się jedynie pęknięcie kości łonowej.

Złamana kość łonowa generuje bardzo silne dolegliwości bólowe w obszarze miednicy. Może pojawić się również promieniowanie bólu do kończyn dolnych. Stosunkowo często objawia się pod postacią złamania jednej lub obydwu gałęzi kości łonowej. U osób starszych czynnikiem sprzyjającym tego typu urazom może być współistniejąca osteoporoza.

Takiego rodzaju złamanie powoduje zazwyczaj niewielkie przemieszczenia odłamów kostnych, a w przypadku obustronnego – implikuje znacznie więcej powikłań. Często dochodzi wtedy do wstrząsu, a odłamy kostne przemieszczają się w głąb miednicy, niosąc ryzyko uszkodzenia pęcherza moczowego i innych narządów. Ważne jest, aby – niezależnie od rodzaju złamania – skontrolować stan cewki moczowej oraz pęcherza.

Przeczytaj też: Ból pod lewą łopatką – przyczyny, jak leczyć?

Złamanie kości łonowej – objawy

Do najczęściej pojawiających się objawów złamania kości łonowej można zaliczyć:

• bardzo silny ból w okolicy miednicy i kości łonowej, który pojawia się także przy dotyku,
• promieniowanie bólu na sąsiednie kości,
• trudności w poruszaniu (ból uniemożliwia chodzenie),
• gorączka,
• zatrzymanie moczu,
• ból cewki moczowej,
• krew w moczu,
• skrócenie kończyny.

Nasilenie objawów oraz ich kompilacja zależą od rodzaju złamania, rozległości, lokalizacji oraz mechanizmu. Ze względu na bliskie sąsiedztwo struktur kostnych w obszarze miednicy, często podczas urazu (zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn) jednocześnie dochodzi do złamania kości łonowej i kulszowej.

Złamanie kości łonowej – badania, RTG, tomografia

Diagnostyka opiera się na wykorzystaniu badań obrazowych, które pozwolą uwidocznić złamanie oraz określić, czy występuje ono z przemieszczeniem, czy bez przemieszczenia. W uzasadnionych przypadkach konieczne może okazać się zastosowanie tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego celem zobrazowania stanu organów zlokalizowanych w obszarze miednicy, które mogły ulec ewentualnemu uszkodzeniu. Należy pamiętać, że tego typu urazowi bardzo często współtowarzyszy krwiak lub stłuczenie pęcherza moczowego.

Złamanie kości łonowej – leczenie

W przypadku złamania jednej gałęzi kości łonowej (bez znaczenia – lewej lub prawej) leczenie jest nieoperacyjne – ze względu na bardzo małe przemieszczenia kostne. Zaleca się wtedy leżenie w łóżku przez 4–6 tygodni, a następnie pionizację. Jednostronne złamanie kości łonowej i kulszowej to przebywanie w łóżku przez okres 6 tygodni z odpowiednio ustawioną złamaną kończyną. Kolano powinno być w zgięciu, a biodro w zgięciu oraz odwiedzeniu, aby zmniejszyć napięcie, a tym samym zredukować ból. Czas zrastania zależy od rozległości złamania. Przyjmuje się, że całkowity proces gojenia u mężczyzn oraz kobiet trwa około 12 tygodni.

Złamanie kości łonowej u osób starszych wymaga najczęściej dłuższego czasu na leczenie. Dzieje się tak z powodu spowolnionych procesów osteogenezy.

Obustronne złamanie kości łonowej i kulszowej wymaga założenia wyciągów szkieletowych z obciążeniem 4–6 kg, co umożliwia samoczynne nastawianie złamania. Stosuje się je przez 6 tygodni, a potem po około 12 tygodniach można rozpocząć próby obciążania kończyn. Złamanie można nastawiać w analgezji, po czym na 8 tygodni zakładany jest wysoki gips na obszar kończyn dolnych poniżej kolan. Zazwyczaj – mimo niecałkowitej repozycji odłamów kostnych – nie stosuje się leczenia operacyjnego.

Czytaj również: Pęknięcie macicy – przyczyny, objawy, postępowanie

Złamanie kości łonowej – rehabilitacja

W okresie rekonwalescencji kluczowe znaczenie ma fizjoterapia. Istotne jest, aby wiedzieć w jaki sposób należy leżeć.Zaleca się takie ułożenie kończyny po stronie złamanej, aby rozluźnić mięśnie, które mogą przyczynić się do generowania dodatkowego bólu. Należy więc przybrać pozycję, która polega na: zgięciu w kolanie, zgięciu i lekkim odwiedzeniu w biodrze (trzeba pamiętać, aby nadmiernie nie rozciągać mięśni przywodzicieli stawu biodrowego). Już w tym okresie można zastosować zabiegi przyspieszające zrastanie kości. Do tego celu wykorzystuje się ekspozycję na zmienne pole magnetyczne przyspieszające proces odbudowy struktury kostnej oraz wykazujące działanie analgetyczne.

W przypadku dużych krwiaków i obrzęków można zastosować plastrowanie dynamiczne w celu redukcji obrzęku oraz wchłonięcia krwiaków. Dodatkowo wykorzystanie aplikacji może zredukować ból. Można zastosować dietę bogatą w wapń oraz witaminę D. Ważna jest odpowiednia pielęgnacja oraz dbanie o kondycję skóry jako profilaktyka przeciwodleżynowa. Po upływie około 4–6 tygodni (w przypadku złamania jednostronnego) można rozpocząć pionizację oraz chodzenie z asekuracją kul lub balkonika, w zależności od wskazań.

Fizjoterapeuta powinien zalecić ćwiczenia wzmacniające mięśnie okalające staw biodrowy oraz stabilizujące miednicę – z unikaniem nadmiernego rozciągania mięśni przywodzicieli. Rehabilitacja trwa zazwyczaj od 12. do 17. tygodnia po złamaniu. Czas rehabilitacji uzależniony jest od psychicznego nastawienia pacjenta do fizjoterapii oraz chęci jego współpracy z terapeutą.