Broń biologiczna – co to jest? Rodzaje broni biologicznej

Czym jest broń biologiczna i bioterroryzm?

Broń biologiczna wchodzi w skład broni masowej zagłady, której celem jest rażenie organizmów żywych oraz sprzętu bojowego na ogromną skalę. Jej inne nazwy to: biologiczne czynniki masowego rażenia, broń B, broń bakteriologiczna oraz broń biologiczna masowej zagłady. Do śmiercionośnej grupy broni masowej zagłady, należą także: broń chemiczna i broń atomowa, inaczej jądrowa lub nuklearna.

W przypadku broni biologicznej do ataku wykorzystuje się patogenne środki biologiczne, takie jak wybrane:

• bakterie, zdolne do samodzielnego rozmnażania oraz riketsje, potrzebujące organizmu gospodarza;
• wirusy, wymagające żywiciela;
• grzyby;
• toksyny ekstrahowane z materiału biologicznego, takie jak botulina czy rycyna.

Bioterroryzm to rodzaj terroryzmu, w którym dochodzi do gróźb lub użycia groźnych, wywołujących poważne choroby lub śmierć czynników chorobotwórczych – na ludziach, zwierzętach lub roślinach.

Patogeny, wykorzystywane do broni biologicznej wywołują bardzo rzadkie choroby, których naturalne przypadki zdarzają się obecnie rzadko, np. ospę prawdziwą. Szkodliwe drobnoustroje mogą dostawać się do organizmu człowieka wszelkimi drogami: powietrzną, pokarmową oraz przezskórną. Mogą one zakażać także uprawy oraz zwierzęta hodowlane.

Kiedy po raz pierwszy użyto broni biologicznej?

Broń biologiczna była znana już w starożytności. Oczywiście nie posiadano tak rozbudowanej wiedzy o destrukcyjnej działalności poszczególnych patogenów, jak obecnie. Mimo wszystko wykorzystywano je, np. do skażenia wody pitnej, które miało miejsce podczas walk w IV w. p.n.e. w Asyrii. Inny przykład wykorzystywania czynników chorobotwórczych do walki zaprezentowali Tatarzy podczas oblężenia Kaffy w 1346 roku. Przerzucali oni zwłoki zmarłych z powodu dżumy osób przez mury oblężonego miasta. To właśnie uciekinierzy z Kaffy są odpowiedzialni za rozprzestrzenienie się największej epidemii dżumy po Europie.

Duży rozwój broni biologicznej miał miejsce w czasie międzywojennym oraz Zimnej Wojny. Przodowały w nim: ZSRR, USA oraz Japonia.

W XXI wieku dochodziło już do użycia broni biologicznej w różnych rejonach świata. Niechlubną historię tego okresu rozpoczął rok 2001, kiedy to do władz federalnych w USA wysłano listy zawierające bakterie wąglika. Zginęło wtedy 5 osób, a poszkodowanych zostało 17.

Czytaj również: Apteczka taktyczna – co to jest? Co się w niej znajduje?

Jakie są rodzaje broni biologicznej?

Środki używane jako broń biologiczna, według CDC (ang. Centres of Disease Control and Prevention), dzieli się na cztery rodzaje (w tym jeden dodatkowy), oznaczone literami alfabetu, gdzie kategoria:

• A oznacza patogeny o bardzo wysokiej zjadliwości i śmiertelności. Charakteryzują się one łatwością przechowywania oraz transmisji pomiędzy osobami. Należą do nich, m.in.: dżuma, wirus ospy prawdziwej i wirusy gorączek krwotocznych (np. Ebola), wąglik, a także laseczki oraz przetrwalniki wąglika i bakterie jadu kiełbasianego;
• B oznacza patogeny o średniej zjadliwości i śmiertelności. Należą do nich, m.in.: bakterie E. coli, cholery, Salmonelli oraz gronkowce;
• C oznacza czynniki chorobotwórcze, które mogą być w przyszłości uzyskane przez modyfikacje inżynierii genetycznej, o wysokim potencjale zakażalności oraz śmiertelności, a do tego łatwe w produkcji. Należą do nich głównie: kleszczowe zapalenie mózgu oraz gorączka krwotoczna, żółta febra czy gruźlice wieloodporne;
• D oznacza takie czynniki, które prawdopodobnie nie zostaną wykorzystane jako broń B, ale istnieje takie niebezpieczeństwo. Należą do nich wirus grypy oraz wirus HIV.

Sprawdź też: Rana postrzałowa – rodzaje, pierwsza pomoc, rokowania

Jakie są cechy charakterystyczne dla broni biologicznej?

Broń biologiczną charakteryzują następujące cechy:

• wysoki odsetek śmiertelności w krótkim czasie wśród zaatakowanych osób;
• prostota ich uzyskania oraz niskie koszty, umożliwiające produkcję na skalę masową;
• niewielka masa cząsteczkowa, dzięki której są one bardziej zakaźne;
• możliwość bezpośredniego zakażenia;
• duża odporność na czynniki zewnętrzne środowiska;
• niewykrywalność, za sprawą: niewidzialności gołym okiem, opóźnionego działania, łatwości ukrycia oraz przenoszenia materiału biologicznego.

Dlaczego broń biologiczna stanowi tak duże zagrożenie?

Okazuje się, że spośród wszystkich rodzajów broni masowej zagłady to właśnie broń biologiczna budzi wśród ludzi największy, wręcz paniczny strach. Bezpieczeństwo zdrowotne jest niezwykle ważną składową ogólnego poczucia bezpieczeństwa, a jego obniżenie prowadzi do wywołania groźnej paniki.

Użycie biologicznej broni masowego rażenia przeraża z wielu powodów. To walka z niewidocznym wrogiem, którego trudno wykryć. Może on opanować zarówno: powietrze, wodę, glebę uprawy i zwierzęta gospodarcze, a co za tym idzie – żywność.

Nosicielami mogą być insekty i gryzonie. Patogeny mogą też znajdować się w listach oraz na różnych powierzchniach. Broń B może być roznoszona za pomocą: przyrządów rozpylających (np. jako chmury aerozolu), samolotów, a nawet zakażonych owadów.

Ponadto broń biologiczna to najtańszy rodzaj broni, który charakteryzuje się dużą skutecznością i wysokim wskaźnikiem śmiertelności. Wszystkie wymienione czynniki sprawiają, że straszenie bronią biologiczną jest takie skuteczne w wywoływaniu masowej paniki.

Chociaż wirus SARS-CoV-2 nie został wypuszczony celowo (przynajmniej zgodnie z obecną wiedzą), to opłakane skutki pandemii mogą dać do myślenia, na jak wielkie niebezpieczeństwo ze strony patogenów jest narażona ludzkość. Sytuacja epidemiologiczna ostatnich lat pokazała też ogromne luki systemów poszczególnych państw w przygotowaniu do zmagania się z problemami wywołanymi przez katastrofy epidemiologiczne.