Bruzdogłowiec szeroki – zakażenie, cykl rozwojowy, objawy, leczenie, zapobieganie

Diphyllobothrium latum – co to jest, jak można się zarazić?

Bruzdogłowiec szeroki (Diphyllobothrium latum) to przedstawiciel tasiemców, czyli pasożytów bytujących w przewodzie pokarmowym człowieka. Jest to największy pasożyt bytujący w organizmie człowieka, który powoduje chorobę zwaną difylobotriozą. Zakażenie bruzdogłowcem szerokim może przebiegać bezobjawowo. Zawsze jednak konieczne jest leczenie tasiemczycy.

Tasiemiec bruzdogłowiec szeroki to pasożyt występujący w Europie, zwłaszcza w regionach północnych i wschodnich, a także w Japonii, Ameryce Południowej oraz Stanach Zjednoczonych i Kanadzie. Zakażenie bruzdogłowcem szerokim następuje na drodze spożycia surowych bądź niedogotowanych ryb, w mięsie których znajdują się larwy tasiemca.

N a rozwój tej tasiemczycy szczególnie narażone są osoby często próbujące ryb, np. kucharze czy rybacy, a także miłośnicy sushi czy carpaccio.

Bruzdogłowiec szeroki – cykl rozwojowy

Cykl życiowy tasiemca bruzdogłowca ściśle związany jest ze środowiskiem wodnym. Początkowo jaja bruzdogłowca szerokiego przyczepiają się do liści roślin wodnych, gdzie osiągają pierwsze stadium rozwoju, czyli koracidium. Jaja tasiemca bytują w wodzie aż do momentu, gdy dostaną się do organizmu żywiciela pośredniego, którym są organizmy wodne – oczliki. W organizmie tego niewielkiego skorupiaka koracidium przekształca się w procerkoid.

Kolejny etap rozwoju tasiemca ma miejsce w organizmie ryby, która spożywa oczlika zakażonego pasożytem. W organizmie tego drugiego żywiciela pośredniego tasiemiec osiąga stadium plerocerkoidu. W takiej postaci tasiemiec może przebywać w organizmie żywiciela pośredniego przez wiele lat, aż w końcu dostanie się do organizmu żywiciela ostatecznego, którym jest człowiek.

Po spożyciu surowego mięsa ryb przez człowieka dochodzi do rozwoju tasiemca w jelitach – aż do osiągnięcia postaci dorosłej. Dojrzewanie tasiemca trwa od 3 do 5 tygodni. W przypadku większości tasiemców bytujących w jelitach człowieka, jaja wydalane są wewnątrz członów tasiemca; w przypadku bruzdogłowca szerokiego jest nieco inaczej – jajeczka uwalniane są w postaci wolnej. W ten sposób zasiedlają środowisko wodne i cykl rozwojowy się powtarza. W organizmie żywiciela ostatecznego bruzdogłowiec szeroki może bytować przez wiele lat.

Bruzdogłowiec szeroki – objawy

U wielu osób zakażonych bruzdogłowcem szerokim parazytoza przebiega bezobjawowo i chory przez wiele lat może nie zdawać sobie sprawy z faktu zarażenia. W przypadku zakażenia bruzdogłowcem szerokim objawy zarażenia wynikają z samej obecności pasożyta w jelitach. Tasiemiec drażni ściany jelit oraz może prowadzić do zwężenia światła jelit, co powoduje powstanie objawów ze strony układu pokarmowego:

• bólów brzucha,
• braku apetytu,
• biegunek,
• nudności,
• kolek,
• zapalenia dróg żółciowych bądź wyrostka robaczkowego,
• utraty masy ciała.

Ponadto obserwowane jest ogólne osłabienie organizmu wynikające z zaburzeń łaknienia i wynikających z nich niedoborów pokarmowych. Dodatkowo w przebiegu difylobotriozy mogą pojawić się wysypki skórne jako objaw alergii.

Bruzdogłowiec szeroki może obniżać poziom czynnika wewnętrznego Castle’a, który jest niezbędny w procesie wchłaniania witaminy B₁₂ (kobalaminy), ponadto tasiemiec wykorzystuje samą witaminę B₁₂. Kolejną grupą objawów są zatem te wynikające z niedoboru wspomnianej witaminy, towarzyszące zakażeniu bruzdogłowcem szerokim. Objawy niedoboru witaminy B₁₂ to przede wszystkim: osłabienie, zawroty głowy, kołatanie serca, a także objawy neurologiczne – zaburzenia czucia, widzenia i mowy, a także niezborność ruchowa, kłopoty z pamięcią oraz koncentracją, bezsenność, drażliwość.

Bruzdogłowiec szeroki – diagnostyka

Rozpoznanie difylobotriozy polega przede wszystkim na wykryciu obecności członów i jaj tasiemca w kale. Badanie kału przeprowadzane jest pod mikroskopem; potwierdzeniem rozpoznania jest wykrycie w kale charakterystycznych jaj bruzdogłowca – owalnych i zaopatrzonych w wieczka. Rzadziej wykonywane są testy ELISA w celu wykrycia obecności antygenów tasiemca.

W przypadku niedokrwistością megaloblastyczną

W celu profilaktyki zakażenia bruzdogłowcem szerokim należy unikać spożywania surowego mięsa ryb. Ważne jest także dokładne mycie rąk po kontakcie z rybami. Larwy tasiemca są wrażliwe na działanie soli, a także niskich temperatur – wystarczy posolić i uwędzić rybę lub przechować ją w zamrażalniku przez minimum dobę.