Znamię błękitne – przyczyny, objawy i leczenie znamion barwnikowych

Co to jest znamię błękitne?

Znamię błękitne ( Blue nevus) to znamię barwnikowe, które obecne jest na skórze od urodzenia lub wczesnego dzieciństwa. Znamię barwnikowe to zaburzenie w rozwoju skóry, które diagnozuje się w każdym wieku – u dzieci i dorosłych.

Duża część znamion nie jest groźna. Bywa jednak, że te łagodne nowotwory skóry stają się złośliwe i przekształcają w raka skóry. Zmiany barwnikowe muszą być różnicowane z groźnym nowotworem, jakim jest czerniak lub rak podstawnokomórkowy. Rzadko, ale zdarza się, że ze znamienia błękitnego rozwija się czerniak.

Znamię błękitne to twardy guzek, grudka na skórze, obecna od urodzenia lub pojawiająca się w dzieciństwie. Ta zmiana na skórze wywołana jest gromadzeniem melanocytów, które są komórkami produkującymi barwnik – melaninę (dlatego stosuje się również nazwę znamię melanocytowe). Przyczyną występowania znamion błękitnych są czynniki genetyczne.

Czytaj również: Guzek pod pachą – jakie są przyczyny zgrubienia pod pachą?

Jak wygląda znamię błękitne i jakie daje objawy?

Znamię błękitne jest niewielkim, twardym, spoistym guzkiem na skórze o niebieskim zabarwieniu. Nie jest to zmiana bolesna. Jest to najczęściej pojedyncza zmiana mogąca występować w obrębie skóry całego ciała. Znamię to przyjmuje kolor niebieskawy lub szaro-niebieski. Wśród opisywanych znamion możemy wyróżnić trzy rodzaje.

• Znamię błękitne zwykłe lokalizuje się na rękach i na stopach (w obrębie skóry grzbietowej powierzchni rąk i stóp) jako pojedynczy pieprzyk na skórze o średnicy do 1 cm.
• Znamię błękitne bogatokomórkowe ma średnicę 1–3 cm. Jest to zmiana o nierównej powierzchni, zabarwieniu szaro-niebieskim lub czarnym. Twory te lokalizują się najczęściej na pośladkach i na plechach (w okolicy krzyżowej), ale mogą także lokalizować się w innych miejscach.
• Znamię błękitne złośliwe to forma czerniaka złośliwego, który powstał ze znamienia błękitnego.

Czerniak a znamię błękitne

Zdarza się, choć bardzo rzadko, że ze znamienia błękitnego rozwija się czerniak skóry. Rak skóry wywodzący się z tych znamion dotyczy osób w młodym wieku (średnia zachorowania to 40 lat), głównie rasy białej. Lokalizuje się na głowie pośladkach, plecach, stopach, na dłoniach.

Na przekształcanie się niegroźnego pieprzyka na skórze w czerniaka wskazuje szybkie powiększanie się znamienia, zmiana jego koloru oraz owrzodzenie. Jego powierzchnia ma często charakter guzowaty. Czerniak może być dużym, czarnym guzem ze zlokalizowanymi w sąsiedztwie zmianami satelitarnymi.

Jakie jeszcze choroby skóry mogą być podobne do znamion błękitnych? W czasie badania należy wziąć pod uwagę:

• przerzut czerniaka do podskórnej tkanki;
• czerniak guzowaty;
• rak podstawnokomórkowy skóry będący najczęstszym nowotworem złośliwym skóry (o bardzo zróżnicowanym charakterze zmian);
• nerwiakowłókniak, czyli łagodny guzek powstający z komórek Schwanna;
• włókniak twardy, który jest zmianą nabytą, powstającą najczęściej w wyniku zranienia, urazu; przyjmuje on postać małego, pojedynczego guzka o brunatnym zabarwieniu;
• rogowiec krwawy, czyli naczyniak rogowaciejący skóry, występujący w postaci purpurowo-czerwonej wysypki.

W diagnostyce różnicowej dużą rolę odgrywa badanie dermatoskopowe, ultrasonograficzne, a także histopatologiczne.

Znamię błękitne – jak usuwać i leczyć?

Znamiona błękitne mają dobre rokowanie. Skuteczną metodą pozbycia się zmian barwnikowych jest ich chirurgiczne usunięcie.

Usuwanie znamion o średnicy poniżej 1 cm, które nie ulegają zmianom i są umiejscowione w typowych lokalizacjach, nie jest wymagane. Jednak z uwagi na łatwość pomylenia tych znamion z czerniakiem najlepiej usunąć je chirurgicznie oraz przeprowadzić badanie histopatologiczne, aby potwierdzić rozpoznanie.

W przypadku, gdy nie zdecydujemy się na chirurgiczne usunięcie znamion, należy unikać drażnienia miejscowego przez paski, gumki, ubrania oraz unikać ekspozycji na światło słoneczne.