Badanie stężenia sodu w moczu – wskazania, przebieg, norma i interpretacja wyników

Jaką rolę pełni sód w organizmie?

Sód jest elektrolitem płynu pozakomórkowego. Jego zadaniem jest utrzymanie prawidłowego ciśnienia onkotycznego oraz równowagi kwasowo-zasadowej. Jest on również ważnym jonem zapewniającym prawidłową pobudliwość mięśni i przepuszczalność błon komórkowych. Bierze udział w aktywacji niektórych enzymów. Odpowiedzialny jest za prawidłowe funkcjonowania mięśni i nerwów.

Sód jest obecny we wszystkich płynach ustrojowych, natomiast jego największe stężenie występuje w płynie zewnątrzkomórkowym. Jego poziom w organizmie jest w szczególności regulowany przez nerki. Sód dostarczany jest do organizmu człowieka w diecie w postaci soli kuchennej, a także w innych pokarmach które mogą zawierać ten pierwiastek. Potrzebna ilość jest wykorzystywana przez organizm, natomiast nadmiar jest usuwany wraz z moczem.

Kiedy należy zbadać poziom sodu w moczu?

Oznaczenie stężenia sodu w moczu zleca się w przypadku uzyskania nieprawidłowych wyników badania sodu w surowicy. Pozwala to określić przyczynę choroby, a następnie wdrożyć odpowiednie leczenie farmakologiczne.

Zlecenie badania sodu w moczu u osób z nadciśnieniem tętniczym pozwala określić, czy pacjent spożywa nadmierną ilość tego pierwiastka w pokarmach, ewentualnie wykryć nieprawidłowości w funkcjonowaniu nerek.

Zlecenie oznaczenia sodu w moczu jest przydatne także w kłębuszkowym zapaleniu nerek oraz w zespole wątrobowo-nerkowym (niewydolność nerek z martwicą wątroby).

Jak wykonuje się badanie sodu w moczu?

Badanie wykonuje się na podstawie uzyskanej od pacjenta próbki moczu. Należy ją umieścić w sterylnym pojemniku – można zakupić go w aptece lub otrzymać w poradni.

Po przespanej nocy należy wykonać poranną toaletę miejsca intymnego, a następnie środkowy strumień moczu oddać do specjalnego zbiornika (oznacza to, że pierwszą porcję porannej mikcji oddaje się do toalety, środkową do pojemnika, a ostatnią ponownie do toalety). Następnie otrzymaną próbkę należy jak najszybciej przekazać do punktu diagnostycznego.

Badanie sodu w moczu – norma

Wartości referencyjne dla pojedynczej próbki moczu nie są wyznaczone. Określenie poziomu sodu w moczu (przypadkowa, pojedyncza próbka) jest dla lekarza jedynie orientacyjne. Aby uzyskać konkretny wynik poziomu sodu w moczu należy zlecić oznaczenie jego stężenia w dobowej zbiórce moczu.

Prawidłowe wartości oznaczenia sodu w moczu przeprowadzonego na podstawie dobowej zbiórki moczu wynosi:

• 40-220 mmol/24h.

Należy pamiętać, aby każdy otrzymany wynik indywidualnie skonsultować z lekarzem.

Podwyższony i obniżony poziom sodu w moczu

Pojedyncze oznaczenie sodu w moczu ma małe znaczenie diagnostyczne, poniższe odchylenia są odniesione do zaburzeń poziomu sodu, które mogą być wykryte w dobowej zbiórce moczu.

Podwyższony poziom sodu w moczu może świadczyć o:

• diecie bogatej w sód (np. słone potrawy),
• stosowaniu leków diuretycznych,
• niedoczynności kory nadnerczy (np. w przebiegu choroby Addisona),
• nefropatii przebiegającej z utratą soli.

Obniżony poziom sodu w moczu może świadczyć o:

• hiperaldosteronizmie,
• przewlekłej chorobie nerek,
• niewydolności nerek,
• zastoinowej niewydolności krążenia,
• biegunce z utratą płynów,
• kłębuszkowym zapaleniu nerek,
• zespole nerczycowym.

Czytaj również: Podwyższona kreatynina – co może oznaczać?