Mikroflora jelitowa – czym jest, jak o nią dbać?

Mikroflora jelitowa, inaczej określana mianem mikrobiomu, flory bakteryjnej jelit czy też mikrobioty jelitowej to zespół mikroorganizmów zamieszkujących daną niszę ekologiczną, w tym przypadku nasze jelita. W jej skład wchodzą przede wszystkim bakterie Lactobacillus, Enterococcus i Bifidobacterium, które chronią nasz przewód pokarmowy przed szkodliwymi drobnoustrojami pochodzącymi m.in. z pożywienia. Należy jednak pamiętać, że jej skład jest kwestią bardzo indywidualną, która dodatkowo zmienia się dynamicznie w trakcie naszego życia, pod wpływem różnego rodzaju czynników, takich jak:

• obecność enzymów,
• perystaltyka,
• dostępność tlenu,
• obecność soli żółciowych,
• stosowana dieta,
• przyjmowane leki.

Funkcje mikroflory jelitowej

• Funkcja metaboliczna – bakterie wspomagają rozkład resztek pokarmowych, w tym tłuszczów i laktozy, a dodatkowo wspierają syntezę witaminy K i witamin z grupy B oraz wchłanianie minerałów i elektrolitów,
• Funkcja immunologiczna – działają one pobudzająco na nasz układ odpornościowy, stymulując syntezę mucyn wykazujących działanie ochronne na nabłonek jelit,
• Regulacja poziom cholesterolu.

Co szkodzi mikroflorze jelitowej?

Niekorzystne działanie na mikroflorę jelitową wykazuje wiele czynników, jednak trzy z nich odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu jej prawidłowej kondycji. Są to:

• przyjmowane leki – szkodliwe działanie wykazuje tu głównie antybiotykoterapia, która eliminuje z naszego organizmu wszystkie bakterie, zarówno te szkodliwe jak pożyteczne jak mikroflora jelitowa. Ich skuteczność osłabiają także powszechnie stosowane niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) czy inhibitory pompy protonowej, stosowane m.in. w leczeniu choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy;
• nieprawidłowa dieta – nie bez powodu mówi się, że „jesteś tym co jesz”. Dieta ma ogromny wpływ na stan naszej mikroflory jelitowej. Duże ilości cukru i tłuszczów nasyconych, w połączeniu z silnie przetworzonymi produktami, pełnymi konserwantów i barwników to coś, co silnie osłabia nasz mikrobiom. Szkodliwe działanie wykazują także wszelkiego rodzaju używki, w tym między innymi alkohol, a także wszelkiego rodzaju produkty ciężkostrawne;
• stres – to jeden z czynników, który niekorzystnie wpływa na wiele kluczowych procesów zachodzących w naszym organizmie, w tym stan mikroflory jelitowej, zwłaszcza w połączeniu z przewlekłym zmęczeniem. Warto o tym pamiętać i w miarę możliwości oszczędzić sobie nerwów, ponieważ w przyszłości może to prowadzić do powikłań w postaci takich chorób jak nowotwory, zaburzenia układu sercowo-naczyniowego, astma, RZS, alergia czy cukrzyca.

Zaburzenia mikroflory jelitowej – objawy:

Jakie objawy mogą świadczyć o tym, że nasza mikroflora jelitowa jest osłabiona a jej skład został zaburzony? To przede wszystkim:

• bóle brzucha,
• zgaga,
• utrata wagi,
• brak apetytu,
• mdłości,
• wzdęcia,
• biegunka lub zaparcia,
• uczucie dyskomfortu w żołądku.

Dysbioza jelitowa, bo tak określany jest stan zaburzenia mikroflory jelitowej, to coś, co może spotkać każdego z nas. Choć objawy nie zawsze są specyficzne, nie należy ich lekceważyć lub pomijać. Czasem wystarczy konsultacja z lekarzem rodzinnym, by na podstawie zgromadzonego wywiadu lekarskiego naprowadził on nas właśnie na tą przyczynę odczuwanych dolegliwości.

W celu potwierdzenia diagnozy konieczne jest przeprowadzenie badania oceny flory bakteryjnej jelit. Wykonuje się je w próbce kału, w której szuka się poszczególnych drobnoustrojów.

Jak wzmocnić mikroflorę jelitową

Czy da się odbudować mikroflorę jelitową? Oczywiście, a jej wzmocnienie nie jest wcale takie trudne jak mogłoby się to wydawać na pierwszy rzut oka. W tym celu warto zmienić swój styl życia, między innymi unikając stresu i dbając o prawidłową, bogatą w błonnik, zróżnicowaną dietę. Dodatkowo można wspomóc się zarówno domowymi sposobami jak i preparatami farmaceutycznymi.

Jakie domowe sposoby wzmocnią naszą mikroflorę jelitową? To przede wszystkim różnorodne produkty spożywcze, które stanowią naturalne źródło dobroczynnych bakterii z rodzaju Lactobacillus czy Bifidobacterium. Gdzie je znajdziemy? Przede wszystkim w:

• przetworach mlecznych – jogurty, kefiry, maślanki i inne fermentowane przetwory,
• kiszonkach – kapusta, ogórki, pomidory czy kalafior,
• occie jabłkowym,
• kiełkach,
• kwasie chlebowym.

Jeżeli obawiamy się, że nasza dieta nie jest w stanie w wystarczający sposób wzmocnić mikrobiom naszych jelit, bez obaw możemy sięgnąć po jeden z preparatów dostępnych w aptece. Zdecydowana większość z nich dostępna jest bez recepty. Dokonując zakupu warto zwrócić uwagę na skład takiego preparatu. Im większe stężenie bakterii w jednej kapsułce, tym lepsze efekty możemy stosować w trakcie ich stosowania.

Kiedy warto wzmocnić mikroflorę jelit? Przede wszystkim za każdym razem kiedy stosujemy antybiotykoterapię lub chorujemy na tzw. grypę żołądkową, czyli bakteryjną infekcję układu pokarmowego. Oczywiście preparaty tego typu możemy stosować również profilaktycznie, zwłaszcza gdy często pojawiają się u nas nieprzyjemne objawy ze strony układu pokarmowego.