Padaczka lekooporna – co to jest padaczka oporna na leczenie?

Co to jest padaczka lekooporna?

Padaczka lekooporna to wyjątkowo trudna w leczeniu postać epilepsji. Często powtarzające się i niepoddające kontroli napady epilepsji niosą wiele poważnych skutków. Pacjenci narażeni są na zwiększone ryzyko urazów i złamań, postępujące zaburzenia funkcji poznawczych mózgu, problemy z pamięcią, zaburzenia psychiczne. Dodatkowo, dołączają problemy społeczne, jak trudności ze znalezieniem pracy, stygmatyzacja społeczeństwa. Padaczka lekooporna dotyczy około 30 proc. chorych na epilepsję. Wciąż poszukujemy i udoskonalamy nowe formy leczenia niefarmakologicznego.

Padaczka, to jedna z najczęstszych chorób neurologicznych w Polsce. W znacznej większości przypadków przyczyny epilepsji nie są jeszcze poznane. Wśród poznanych czynników wywołujących rozwój choroby wymienia się:

• uraz głowy,
• guz mózgu,
• choroby naczyń mózgowych,
• neuroinfekcje, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
• nadużywanie alkoholu.

Jedną z najczęstszych przyczyn padaczki u dzieci i młodzieży są predyspozycje genetyczne i wady wrodzone układu nerwowego. Należy pamiętać, że próg drgawkowy obniżają: stres, niepokój, infekcje, niektóre leki (np. trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne), niedobór snu, czynniki hormonalne. Napad padaczkowy może być również wywołany przez niektóre zjawiska świetlne lub dźwiękowe.

Objawy epilepsji – atak padaczki, utrata świadomości, drgawki

Podstawowym objawem padaczki (w tym padaczki lekoopornej) są napady padaczkowe. Przyczyną ataków są nieskoordynowane, nagłe wyładowania bioelektryczne w mózgu. Obraz napadów zależy od tego, gdzie umiejscowione jest tzw. ognisko padaczkorodne, czyli która część kory mózgowej jest aktywowana.

Napady częściowe objawiają się zazwyczaj jako zaburzenia ruchowe lub czuciowe z niewielkim lub nawet żadnym ograniczeniem świadomości. Dolegliwości mogą obejmować drgawki, gestykulacje, automatyzmy. Podczas napadów częściowych ognisko padaczkorodne może się rozprzestrzeniać na obie półkule mózgu i przechodzić w napady wtórnie uogólnione.

Zdarza się również, że nieprawidłowe wyładowania bioelektryczne obejmują całą korę mózgową (obie półkule) od początku trwania ataku. Taki napad nazywamy napadem pierwotnie uogólnionym. Dzielimy go na krótkotrwałe (około minuty) napady utraty świadomości, podczas których pacjent pozostaje w bezruchu, bez kontaktu, zapatrzony w jeden punkt. Do napadów uogólnionych należą również ataki miokloniczne. Objawiają się one jako seria drgawek niektórych części ciała (najczęściej ramion), którym nie towarzyszy utrata świadomości. Najbardziej charakterystyczną grupę napadów tworzą napady toniczno-kloniczne. Pierwsza faza ataku – toniczna – objawia się skurczem wszystkich mięśni ciała. Następnie pacjent przechodzi w fazę kloniczną, czyli drgawki całego ciała.

Ataki padaczki są wyjątkowo niebezpieczne, jeżeli nastąpią w szczególnych sytuacjach, np: podczas kąpieli, prowadzenia pojazdu, pracy na wysokości. Niekorzystne są również przedłużające się napady (trwające ponad pół godziny) i często występujące po sobie (bardzo krótkie przerwy między napadami). Mogą być przyczyną znacznego uszkodzenia kory mózgowej, doprowadzić do obrzęku mózgu, a nawet śmierci.

Padaczka lekooporna – epilepsja oporna na leczenie

Leczenie epilepsji polega przede wszystkim na ograniczeniu występowania napadów u pacjenta. W większości przypadków stosuje się odpowiednie leczenie farmakologiczne. Jest ono skuteczne aż u 70 proc. pacjentów. Wśród chorych, u których podjęta terapia farmakologiczna nie przynosi zadowalających efektów należy wdrożyć inne metody leczenia. Padaczkę, która nie ustępuje, mimo zastosowania dwóch leków przeciwpadaczkowych, w odpowiednich dawkach, określa się mianem padaczki lekoopornej.

Wśród metod niefarmakologicznych należy wymienić przede wszystkim leczenie operacyjne. Niestety nie wszyscy pacjenci kwalifikują się do zabiegu. Leczenie chirurgiczne dotyczy wyłącznie pacjentów, u których padaczka związana jest z jednostronnym stwardnieniem hipokampa. Po skutecznym zabiegu, u wielu chorych można nawet stopniowo odstawić leki. W przypadku wielu ognisk padaczkorodnych leczenie chirurgiczne nie jest możliwe.

Inną opcją leczenia padaczki opornej na leki jest neurostymulacja mózgu. Jest to stosunkowo nowa metoda, polegająca na stymulacji nerwu błędnego. Specjalne urządzenie wszczepione w okolicę podobojczykową pobudza nerw błędny, który hamuje napadową czynność mózgu. Neurostymulacja zalecana jest pacjentom, u których występuje, tzw. aura. Chory przeczuwając wystąpienie napadu uruchamia stymulator, który wysyłając sygnały do nerwu błędnego zapobiega atakowi. Obecnie prowadzonych jest wiele badań klinicznych, mających na celu udoskonalenie metod neurostymulacji.

Na padaczkę lekooporną w dużym stopniu wpływa stosowana dieta. Chorym polecana jest tzw. diety ketogenicznna. Pacjenci powinni spożywać produkty zawierające duże ilości tłuszczów, białka oraz niewielką ilość węglowodanów. Korzystne jest również unikanie sytuacji, które wywołują napady padaczkowe, np. stresujące sytuacje, niektóre zjawiska świetlne i dźwiękowe.

Czytaj również: Nerwica neurasteniczna – objawy i leczenie nerwicy neurastenicznej