Napletek – budowa, funkcje. Choroby i infekcje napletka

Napletek – co to jest? Budowa napletka

Napletek to fałd skórny, stanowiący ruchome pokrycie żołędzi prącia . W jego budowie wyróżnia się blaszkę zewnętrzną oraz wewnętrzną, przy czym blaszka wewnętrzna oraz skóra żołędzi pokrytej fałdem przybierają postać błony śluzowej. Napletek jest połączony z żołędzią za pomocą wędzidełka.

Blaszka wewnętrzna napletka zawiera gruczoły łojowe (gruczoły napletkowe). Wydzielają one substancję, która wraz ze złuszczonymi komórkami nabłonka wielowarstwowego płaskiego tworzy mastkę (smegma preputii).

Warto wspomnieć, że napletek zawiera liczne zakończenia nerwowe, dzięki którym jest w stanie odbierać różne bodźce: nie tylko dotyk, ale też np. zmiany temperatury [1].

Przeczytaj też: Pieczenie penisa – co może być przyczyną?

Jakie funkcje pełni napletek?

Napletek ma kilka ważnych funkcji i są to:

• ochrona – napletek ochrania wędzidełko, żołądź oraz ujście cewki moczowej przed drobnoustrojami oraz zanieczyszczeniami,
• zabezpieczanie przed urazami mechanicznymi prącia,
• utrzymywanie odpowiedniej wilgotności,
• funkcja erogenna [2].

Mimo wymienionych wyżej funkcji, napletek jest masowo usuwany u członków niektórych religii oraz kultur. Zabieg ten nazywa się obrzezaniem.

Sprawdź też: Jądra – budowa, funkcje, choroby

Napletek u noworodka

Napletek u noworodka prezentuje się nieco inaczej niż u osoby dorosłej. Jako że część ruchoma prącia jest stosunkowo krótka, napletek swoją długością przekracza żołądź [1].

Należy również zauważyć, że u 95% noworodków występuje fizjologiczne zwężenie napletka, które uniemożliwia zsunięcie go z żołędzi penisa. Innymi słowy, napletek nie schodzi do końca, a nawet wydaje się być zupełnie nieruchomy. Dzieje się tak, ponieważ napletek od wewnętrznej strony jest przyklejony do żołędzi wspomnianą już mastką. Dopiero gdy dziecko osiąga drugi rok życia, mastka zaczyna się wypłukiwać, dzięki czemu można odprowadzić fałd skórny (choć najczęściej jeszcze tylko częściowo).

Przyklejony napletek u noworodka jest powodem do niepokoju tylko w jednej sytuacji – gdy nie można odprowadzić go nawet na tyle, aby uwidocznić cewkę moczową. Całkowite zarośnięcie napletka (atresio praeputii) jest patologią niezwykle rzadką. Przypadłość ta wymaga pilnej interwencji chirurgicznej – w czasie zabiegu dokonuje się nacięcia napletka [3].

To też może Cię zainteresować: Krostki i plamki na penisie

Napletek u dziecka

Przyklejony napletek, czyli stulejka, u noworodka jest stanem fizjologicznym – co jednak, gdy fałd nie zsuwa się u starszego dziecka?

Zasadniczo uważa się, że nie ma powodów do niepokoju, o ile napletek nie schodzi do końca u dziecka w wieku poniżej trzech lat. Po tym czasie można już udać się do lekarza pediatry, choć nie należy spodziewać się żadnych radykalnych działań czy zabiegów. Z badań wynika bowiem, że trudności w zsunięciu napletka dotyczą aż 10% trzylatków, 8% 6-latków i 1% 16-latków. U większości z nich problem znika samoistnie, dzięki coraz częściej pojawiającym się erekcjom oraz rogowaceniu nabłonka pod napletkiem [4]. Innymi słowy – nawet jeśli napletek u dziecka wydaje się być przyklejony zbyt długo, lekarz i tak może zalecić wstrzymanie się od wszelkich zabiegów.

Przeczytaj też: Załupek – przyczyny, objawy, leczenie

Napletek – ściągać dziecku czy nie?

„Zbyt długo” przyklejony napletek u dziecka często wywołuje niepokój rodziców. Niektórzy z nich próbują samodzielnie pomóc chłopcu pozbyć się przypadłości, co oznacza nic innego, jak ściąganie napletka na siłę.

Należy w tym miejscu wyraźnie zaznaczyć, że forsowne, brutalne odklejanie napletka prowadzi do pęknięcia jego wewnętrznej blaszki. Efektem jest powstanie bliznowatego zwężenia napletka i stulejki [3]. W takich przypadkach dla przywrócenia dziecku pełni zdrowia niezbędne jest przeprowadzenie zabiegu operacyjnego.

Jak ściągać napletek, aby robić w bezpieczny sposób? Odpowiedź brzmi: pozwolić robić to dziecku. Trzylatek czy czterolatek jest już w stanie naciągnąć napletek, w dodatku będzie robić to tylko do momentu, w którym zacznie odczuwać dyskomfort – czyli w prawidłowy sposób.

Aby dziecko nauczyło się ściągać napletek, należy pokazać mu kilkakrotnie, na czym polega ta czynność, a następnie co wieczór prosić o jej powtórzenie. Tego typu „ćwiczenia” dziecko może wykonywać w trakcie kąpieli – nie tylko z uwagi na łatwy dostęp do genitaliów, ale także z powodu ułatwiającego ściąganie napletka ciepła.

Choroby napletka

Przyklejony napletek to przypadłość, która najczęściej nie wymaga szczególnych interwencji medycznych. Nieco inaczej jest w przypadku stanów zapalnych czy uszkodzeń tej części ciała. Jakie są choroby napletka i ich objawy?

• Stany zapalne napletka

Stany zapalne napletka są częste zarówno u dzieci, jak i u dorosłych mężczyzn. Wywoływane są one przez wirusy, grzyby i bakterie i często są pokłosiem niewystarczającej higieny. Objawy stanów zapalnych napletka to:

• zaczerwienienie napletka i jego okolic,
• pieczenie w trakcie oddawania moczu,
• wydobywanie się z cewki moczowej przejrzystej, nietypowej wydzieliny,
• ból prącia i skóry,
• pojawienie się zmian skórnych na powierzchni skóry,
• obrzmienie napletka albo jego ściągnięcie,
• gorączka (w nielicznych przypadkach).

W przypadku wystąpienia takich symptomów należy udać się do lekarza (pediatry lub – w przypadku osób dorosłych – urologa), który prawdopodobnie zaleci antybiotykoterapię.

Niestety u chłopców, u których epizody zapalenia napletka lub żołędzi penisa często nawracają, wzrasta prawdopodobieństwo powstania blizn, które przyczyniają się do powstania patologicznej stulejki [2].

• Stulejka patologiczna

Stulejka (phimosis) to stan, w którym otwór napletka jest zwężony do tego stopnia, że uniemożliwia odprowadzenie fałdu do rowka zażołędnego [3]. Jak zostało to wspomniane, stulejka może mieć charakter fizjologiczny (gdy występuje od pierwszego do trzeciego roku życia, a nawet dłużej) lub patologiczny.

Stulejka patologiczna może być skutkiem przetrwałej stulejki fizjologicznej albo efektem urazów lub wspomnianych stanów zapalnych. Zarówno mechaniczne uszkodzenia, jak i infekcje, powodują powstanie zwłóknień i blizn. W przypadku stulejki patologicznej bardzo często zauważyć można biały, bliznowaty, włóknisty pierścień w jego części dystalnej [2].

Najskuteczniejszym sposobem leczenia stulejki patologicznej jest wykonanie zabiegu obrzezania, który polega on na chirurgicznym usunięciu zwężonego napletka. Tego typu zabieg wykonuje się w ramach jednodniowej hospitalizacji, w miejscowym znieczuleniu. Metoda jest bezpieczna, skuteczna i niesie za sobą dodatkową korzyść w postaci ułatwienia utrzymywania prącia w czystości.

Inna metoda leczenia to plastyka napletka. Zabieg ten polega na nacięciu ujścia otworu napletka oraz jego poszerzeniu. Jego zaletą jest zachowanie napletka, wadą – możliwość nawrotu stulejki.

• Załupek

Stulejka może doprowadzić do powstania u mężczyzny załupka. To stan, w którym napletek zsunięty z żołędzi ulega obrzękowi i nie można go odprowadzić. W miarę upływu czasu obrzęk nasila się, co powoduje przekrwienie żołędzi.

Leczenie załupka może przebiegać na dwa sposoby. Pierwszy to ucisk szczytu żołędzi przy jednoczesnym pociąganiu za napletek (w znieczuleniu miejscowym). Drugi sposób to przecięcie pierścienia napletka. W tym drugim przypadku po kilku dniach konieczne jest przeprowadzenie zabiegu obrzezania.

• Naderwanie napletka

Ostatnią z częściej spotykanych nieprawidłowości w obrębie napletka jest jego naderwanie, czyli zerwanie wędzidełka. Taki stan zagraża przede wszystkim mężczyznom, którzy mają za krótkie wędzidełko, albo którzy cierpią na stulejkę.

W przypadku naderwania napletka – o ile krwawienie samoistnie ustępuje, nie ma konieczności poddawania się leczeniu operacyjnemu. Wystarczy jedynie unikać aktywności seksualnej oraz utrzymywać prącie w czystości.

To też może Cię zainteresować: Brak wytrysku podczas stosunku – możliwe przyczyny

Jak dbać o napletek?

Dbanie o napletek u noworodka, dwulatka czy trzylatka nie jest skomplikowane – wystarczy pozostawić fałd w spokoju. Należy pamiętać, że jeżeli napletek się nie zsuwa, to znaczy, że nie ma potrzeby mycia go „od wewnątrz”. Jedyne, co zaleca się w takiej sytuacji, to uczenie dziecka, jak ściągać napletek w bezpieczny sposób oraz przemywanie odsłoniętych już części żołędzi wodą z mydłem.

Dbanie o napletek w dorosłym wieku sprowadza się do jego delikatnego odciągania, spłukania wodą z mydłem i opuszczenia do pierwotnej pozycji [2].