Krwinkomocz – co oznacza mocz z krwią i krwinki w moczu?

Co to jest krwinkomocz?

Krwiomocz jest to objaw polegający na zwiększonej liczbie erytrocytów, czyli czerwonych krwinek (erytrocytów) w moczu (co najmniej 3 w polu widzenia w odwirowanej próbce moczu).

Dzieli się on na krwiomocz makroskopowy (mikrohematurię), który występuje, kiedy dochodzi do zmiany koloru moczu sugerującego obecność krwi w moczu (czerwony mocz) oraz na krwiomocz mikroskopowy (krwinkomocz), kiedy wygląd moczu nie zmienia się, a świeże erytrocyty w moczu wykrywane są jedynie pod mikroskopem.

Szacuje się, że krwinkomocz występuje nawet u 6 proc. dorosłych osób. Mocz z krwią wskazuje na choroby układu moczowego, a jego przyczyna powinna zostać szczegółowo zdiagnozowana. Każde podstawowe badanie moczu pod mikroskopem wykrywa obecność erytrocytów.

Zobacz też: Kolor moczu a choroby

Czerwone krwinki w moczu – jakie są przyczyny?

Przyczyny krwinkomoczu lub krwiomoczu (widocznych lub niezauważalnych dla oka erytrocytów w moczu) można podzielić w zależności od miejsca, z którego erytrocyty trafiają do moczu.

Pierwszą grupą schorzeń są przyczyny kłębuszkowe, a więc choroby nerek, a przede wszystkim ostre zapalenie nerek i kłębuszkowe zapalenie nerek.

Krwinki w moczu pojawiają się w chorobach układu moczowego, ale z przyczyn pozakłębuszkowych, czyli nie zlokalizowanych w samym miąższu nerki, a w innych elementach układu moczowego. Te związane z z górnym odcinkiem układu moczowego to kamica moczowa, torbiele, nowotwór, uraz, zakrzepica żył nerki, gruźlica nerki, zawał nerki, zwiększone wydalanie kwasu moczowego lub wapnia z moczem.

Chory pęcherz moczowy i jego zapalenie – ostre lub przewlekłe jest jedną z najczęstszych przyczyn krwiomoczu. Inne źródła moczu z krwią to rak pęcherza, polipy pęcherza moczowego i cewki moczowej, uraz, kamień w pęcherzu moczowym. Świeża krew w moczu może pojawić się także w chorobach cewki moczowej takich jak zapalenie uraz, ciało obce, nowotwór. Krew w moczu u mężczyzn może być związana z chorobami prostaty – rakiem, łagodnym rozrostem stercza, zapaleniem prostaty.

Inne, nie dotyczące bezpośrednio układu moczowego przyczyny krwinkomoczu to gorączka, intensywny wysiłek fizyczny, skaza krwotoczna (zaburzenia krzepnięcia krwi), stosunek płciowy (może powodować niewielkie urazy dróg moczowych), domieszka krwi miesiączkowej.

Obecność erytrocytów świeżych w moczu wskazuje na krwawienie z dolnych dróg moczowych.

Czytaj również: Torbiel krwotoczna – co to jest? Przyczyny, objawy i leczenie torbieli krwotocznej jajnika

Erytrocyty w moczu – inne przyczyny czerwonego moczu

Czerwone krwinki w moczu mogą pojawić w każdym miejscu układu wydalniczego. Przyczyny rozciągają się od zupełnie niegroźnych, jak wysiłek fizyczny czy obecność krwi miesiączkowej, do bardzo poważnych (nawet nowotworowych).

Krwiomocz makroskopowy, czyli widoczna krew w moczu, częściej sugeruje przyczyny pozakłębuszkowe, a krwinkomocz – kłębuszkowe, czyli dotyczące filtrującej części nerek.

Czerwone zabarwienie moczu pojawia się także pod wpływem składników diety. Czerwony mocz sugerujący krwiomocz mogą spowodować również barwniki pochodzące z żywności (buraki ćwikłowe, rabarbar, rydze, barwniki syntetyczne). Za zmianę koloru moczu mogą odpowiadać także leki – ryfampicyna, fenoloftaleina, senes.

W niektórych przypadkach krwiomocz nie wymaga dalszej diagnostyki. Po pierwsze, jeśli wystąpił on u młodej kobiety z typowymi objawami zapalenia pęcherza i potwierdzoną obecnością bakterii w moczu (tzn. bakteriomocz znamienny) i wskutek leczenia ustąpiły zarówno dolegliwości związane z infekcją, jak i czerwone krwinki w moczu oraz w badaniach kontrolnych nie wykryto powtórnie krwinkomoczu. Po drugie, jeśli wystąpił w związku z wysiłkiem fizycznym, gorączką, miesiączką, potencjalnym urazem dróg moczowych np. po stosunku płciowym, a w kontrolnych badaniach po upływie co najmniej 48 godzin nie stwierdza się krwinkomoczu.

Mocz z krwią – jakie badania wykonać?

W każdym przypadku zauważenia krwi w moczu trzeba zgłosić się do lekarza, który zleci odpowiednie badania.

Najczęściej jest to: badanie ogólne moczu, morfologia krwi, stężenie w surowicy kreatyniny, sodu, potasu, wapnia, parametry krzepnięcia w razie podejrzenia skazy krwotocznej.

W przypadku krwinek w moczu potrzebne są czasem badania obrazowe, takie jak: urografia, cystoskopia lub USG. Cystoskopia polega na wprowadzeniu wziernika poprzez cewkę moczową do pęcherza i umożliwia dokładne obejrzenie tego organu, a nawet pobranie wycinków do badania histopatologicznego, jeśli zachodzi taka konieczność.

Podczas urografii pacjentowi podaje się dożylnie (przez wenflon) środek cieniujący, tzn. kontrast, a następnie wykonuje się zdjęcia rentgenowskie układu moczowego. Kontrast jest wychwytywany z krwi przez nerki i uwidacznia je oraz drogi odpływu moczu na zdjęciu. W przypadku kobiet warto zasięgnąć porady ginekologa, który może wykluczyć przyczyny związane z układem rozrodczym.

Krwinkomocz to objaw (nie jednolita choroba), który wymaga dokładnej diagnostyki. Dlatego też nie leczy się samego krwinkomoczu, tylko konkretne schorzenia go wywołujące. Skuteczne leczenie opiera się na szczegółowej diagnostyce.