Czym jest torbiel nasienna i jak się ją usuwa?

Przyczyny powstawania torbieli nasiennej

W obrębie jąder i najądrzy wytwarzane jest męskie nasienie, zawierające plemniki i odżywiający je płyn. Fizjologicznie jest ono gromadzone w obrębie najądrzy, a z chwilą osiągnięcia podniecenia seksualnego, kiedy dochodzi do wytrysku, odprowadzana dalej poprzez nasieniowody. Nasienie zostaje wzbogacone o wydzielinę z gruczołu krokowego oraz pęcherzyków nasiennych i tak osiąga swoją ostateczną postać, którą określamy spermą. Zablokowanie odpływu nasienia w obrębie powrózka nasiennego, czyli tuż powyżej najądrzy, prowadzi do powstania jamy wypełnionej płynną zawartością, czyli torbieli nasiennej.

Spermatocele może mieć rozmiary od kilku milimetrów do nawet kilku centymetrów i powodować znaczny dyskomfort i ból w okolicy jąder. Zwykle jednak ma postać małego, niebolesnego, miękkiego zgrubienia wyczuwalnego tuż powyżej jąder. Zamknięcie światła nasieniowodów może być spowodowane stanem zapalnym, czy urazem, ale nierzadko dochodzi do niego bez żadnej istotnej przyczyny.

Niektórzy autorzy wskazują także narażenie na dietylostilbestrol (syntetyczny estrogen) w okresie rozwoju płodowego jako możliwą przyczynę. Przy podejrzeniu torbieli nasieniowej bardzo ważne dla potwierdzenia rozpoznania jest wykluczenie innych poważnych zmian, w tym guzów nowotworowych.

Zwykle wystarcza badanie fizykalne i ultrasonograficzne, które potwierdza obecność płynu w obrębie patologicznej zmiany. Przydatną i prostą techniką jest także podświetlenie zmiany wąskim strumieniem światła, np. z latarki. W przypadku torbieli wypełnionej płynem – widać prześwitujące światło, jeśli zmiana jest lita, światło nie przebija na drugą stronę. Opisana metoda nazywana jest diafanoskopią.

Torbiel nasienną należy także różnicować z żylakami powrózka nasiennego, które stanowią zgrubienia żył biegnących wzdłuż nasieniowodów. Podlegają one leczeniu chirurgicznemu, mogą bowiem upośledzać zdolności rozrodcze mężczyzny.

Przeczytaj: Torbiel w zatoce, jak leczyć torbiele zatok?

Torbiel nasienna – możliwe powikłania

Torbiel nasienna nie jest zmianą złośliwą, nie daje przerzutów i nie nacieka sąsiadujących tkanek. Niewielka torbiel nie powoduje też żadnych dolegliwości i nie wpływa na płodność oraz zdolności rozrodcze mężczyzny.

Bezobjawowe torbiele nasieniowe poniżej 1 cm wielkości należy jedynie regularnie kontrolować, nie ma w takich przypadkach wskazań do leczenia operacyjnego. Tego typu zmiany nierzadko ulegają samoistnemu wchłonięciu i nie pozostaje po nich ślad. Gdy jednak zmiana osiąga większe rozmiary, może powodować dyskomfort, ból, obrzęk jądra, czy zaczerwienienie. Przewlekły zastój i stan zapalny w obrębie narządów rozrodczych mogą już, niestety, wpływać na płodność. Gwałtowne powiększanie się torbieli może także oznaczać współistnienie zmiany nowotworowej. Kiedy lekarz podejrzewa taką sytuację, po resekcji konieczne jest badanie histopatologiczne usuniętych tkanek.

Kiedy usuwać torbiel nasienną?

Wskazane jest, aby każdy mężczyzna badał swoje jądra przynajmniej raz w miesiącu, pozwoli to wykryć i zdiagnozować torbiel nasienną, a przede wszystkim wykluczyć inne niebezpieczne choroby. Wskazaniem do usunięcia torbieli nasiennej są objawy związane z jej występowaniem:

• ból w okolicy jądra,
• obrzęk jąder i moszny,
• ogólny dyskomfort,
• gwałtowne powiększanie się zmiany,
• indywidualne życzenie pacjenta.

Usunięcie torbieli nasiennej nie wpływa na zdolności rozrodcze, ani na ilość wytwarzanego po zabiegu nasienia. Ból w miejscu nacięcia skóry oraz ewentualny obrzęk jądra i moszny ustępują zwykle w ciągu kilku dni po operacji, w rzadkich przypadkach mogą utrzymywać się do 3 tygodni. Ze względu na operacyjne ryzyko uszkodzenia najądrzy lub nasieniowodów, lekarze sugerują unikanie leczenia operacyjnego u mężczyzn chcących posiadać jeszcze dzieci, zwłaszcza przy jednoczesnym braku objawów.

Czytaj również: Torbiel jądra – przyczyny, objawy, leczenie. Czy torbiel jądra jest groźna?

Jakie są metody usuwania torbieli nasiennej?

Podstawowym sposobem leczenia torbieli nasiennej jest jej chirurgiczne wycięcie. Podczas zabiegu zmiana jest odseparowywana od najądrzy i nasieniowodów, a następnie usuwana. Ryzykiem związanym z zabiegiem jest uszkodzenie sąsiadujących struktur, powikłanie to zdarza się jednak rzadko. Chirurgiczne usunięcie torbieli nasiennej nie daje, niestety, gwarancji, że zmiana nie będzie nawracać.

Inną, alternatywną metodą leczenia, są zabiegi skleroterapii, czyli opróżnianie jamy torbieli z płynu i wprowadzanie do niej substancji powodujących zabliźnienie. Oba rodzaje zabiegów wykonywane są w znieczuleniu ogólnym lub miejscowym. Pacjent zwykle otrzymuje doustne leki przeciwbólowe, opatrunek uciskowy i może być z powodzeniem wypisany ze szpitala. Aby zmniejszyć pooperacyjny obrzęk, zaleca się chłodne okłady oraz unoszenie moszny.