Zęby mleczne – ile ich jest, kiedy rosną i kiedy wypadają?

Zęby mleczne – czym są?

Zęby mleczne są pierwszym pokoleniem uzębienia każdego człowieka. Ich zawiązki powstają jeszcze w życiu płodowym – ok. 6-7 tygodnia ciąży. Pierwsze zęby mleczne pojawiają się zazwyczaj ok. 6 miesiąca życia dziecka. Wygląd korony bardzo przypomina zęby stałe – różnią się przede wszystkim wymiarami oraz barwą (zęby mleczne mają jaśniejszą barwę od zębów stałych). Niestety, podobieństwo jest bardzo złudne – wewnętrzna budowa mleczaków znacznie odbiega od zębów stałych. Korony zębów mlecznych przyjmują też charakterystyczny dla nich beczułkowaty kształt. Co ciekawe – w uzębieniu stałym nie występują przedtrzonowce.

Wypadanie zębów mlecznych zachodzi między 5, a 13 rokiem życia. Czas, kiedy w jamie ustnej znajdują się zęby stałe i ostatnie mleczaki, określa się jako okres uzębienia mieszanego.

Ile mamy zębów mlecznych?

W jamie ustnej każdego dziecka wyróżniamy 20 zębów mlecznych. Biorąc pod uwagę anatomię oraz wykonywaną czynność, zęby mleczne dzielimy na trzy podstawowe grupy:

• siekacze;
• kły;
• trzonowce.

W każdej połowie łuku zębowego znajduje się po 5 zębów: 2 siekacze, 1 kieł oraz 2 zęby trzonowe. W uzębieniu mlecznym nie występują zęby przedtrzonowe.

Zęby mleczne – kiedy pojawiają się w jamie ustnej?

Kiedy spodziewać się poszczególnych zębów w buzi naszego malucha?

• górne pierwsze siekacze mleczne – 6-12 miesiąc życia;
• górne drugie siekacze mleczne – 6-16 m.ż.;
• górne kły mleczne – 15-24 m.ż.;
• górne pierwsze trzonowce mleczne – 10-19 m.ż.;
• górne drugie trzonowce mleczne – 21-31 m.ż.;

• dolne pierwsze siekacze mleczne – 6-11 m.ż.;
• dolne drugie siekacze mleczne – 7-18 m.ż.;
• dolne kły mleczne – 15-24 m.ż.;
• dolne pierwsze trzonowce mleczne – 10-19 m.ż.;
• dolne drugie trzonowce mleczne – 21-31 m.ż.

Warto zaznaczyć, że są to tylko statystyczne okresy, kiedy to powinniśmy się spodziewać nowego zęba w buzi malucha. Za normę uznaje się 6 miesięczne odchylenie w odniesieniu do czasu wyrzynania się zębów mlecznych.

Zęby mleczne – kiedy wypadają?

Wypadanie zębów mlecznych to długotrwały proces, który może trwać nawet 8 lat!

Utrata zębów poprzedzona jest procesem resorpcji korzenia. Mleczne zęby, podobnie jak ich stałe odpowiedniki, również posiadają korzenie zębowe oraz systemy kanałowe.

Resorpcja korzeni mleczaków rozpoczyna się nawet na 2-4 lata przed utratą uzębienia. Przez większość czasu przebiega ona bezobjawowo. Dopiero tuż przed ostateczną wymianą zębów widoczne są jej konsekwencje, między innymi zwiększenie ruchomości zęba mlecznego.

Pierwsze mleczaki, którymi są siekacze dolne, tracimy już między 5, a 8 rokiem życia. Tuż po nich utracie podlegają siekacze górne. Kły dolne zaczynają wypadać w wieku 9-12 lat, górne 10-12. Między 9, a 12 rokiem życia z jamy ustnej znikają też pierwsze zęby trzonowe mleczne. Jako ostatnie wypadają mleczne drugie trzonowce – ich utrata następuje ok. 10, a 12 roku.

Dlaczego zęby mleczne wypadają?

Zęby mleczne wypadają w celu stworzenia miejsca dla ich stałych odpowiedników. Pod każdym mleczakiem znajduje się zawiązek stałego zęba. W miarę wzrostu dziecka, przybliża się on do płaszczyzny zgryzowej, powodując tym samym nacisk na korzeń zęba mlecznego. Pod wpływem siły nacisku rozpoczyna się proces jego stopniowego zaniku, czyli resorpcji korzenia. W miarę jej postępu ząb traci swoją stabilność i staje się coraz bardziej ruchomy. Z czasem dochodzi do jego całkowitej utraty.

Próchnica zębów mlecznych

Próchnica zębów to najczęściej spotykana choroba zarówno w przypadku uzębienia mlecznego, jak i stałego.

Dane statystyczne wskazują, że próchnica zębów dotyka ponad 50% dzieci w wieku ok. 3 lat. W każdym kolejnym roku życia dziecka, liczba chorych zębów wzrasta. Problemy związane z zębami mlecznymi nie pozostają obojętne dla zębów stałych – co drugi 7 latek w Polsce zmaga się z próchnicą obecną w co najmniej jednym ze stałych pierwszych trzonowców.

W początkowym etapie choroba manifestuje się jako kredowo-białe zmiany lub ciemne plamki na powierzchni korony zęba. Z czasem dochodzi do znacznej utraty tkanek twardych zęba – wymaga to natychmiastowej interwencji stomatologicznej oraz wdrożenia odpowiedniego leczenia.

W przypadku uzębienia mlecznego rozwój próchnicy zachodzi bardzo szybko. Wynika to z ich budowy anatomicznej, która sprzyja penetracji drobnoustrojów w głąb tkanek zęba.

Nieleczona próchnica zębów mlecznych może przyspieszyć ich wypadanie. Powoduje ono poważne w skutkach konsekwencji, takie jak np. wady zgryzu.

Czy chore zęby mleczne mają wpływ na zęby stałe?

Wiele osób zastanawia się, czy warto leczyć mleczaki. Zęby mleczne odgrywają bezpośredni wpływ na stałe zęby. Ich przewlekły stan zapalny może zaburzyć rozwój tkanek twardych stałego odpowiednika – wówczas mamy doczynienia z zębem Turnera.

Choroby zębów mlecznych przyczyniają się także do konieczności ich przedwczesnej ekstrakcji. Może to zaburzać poprawny rozwój układu stomatognatycznego, przyczyniając się tym samym do ryzyka rozwoju stłoczeń lub wad zgryzu w uzębieniu stałym.

Należy pamiętać, że chore zęby mleczne nie pozostają obojętne dla całego organizmu. Mogą powodować choroby odogniskowe, których rozwój spowodowany jest penetracją bakterii w dalsze części organizmu. Przykładem chorób odogniskowych są np. zaburzenia reumatyczne lub choroby układu sercowo-naczyniowego.

Czy zęby mleczne bolą?

Zdrowe mleczaki nie powinny powodować jakichkolwiek dolegliwości bólowych! W przypadku choroby, najczęściej próchnicy zębów, stan zapalny tkanek może powodować ból i dyskomfort. Niestety, zęby dziecka są szczególnie narażone na szybki rozwój infekcji bakteryjnej, dlatego tak ważną rolę pełni szybkie wdrożenie odpowiedniego leczenia. W przypadku zaawansowanych procesów zapalnych, leczenie w znieczuleniu może okazać się nieskuteczne, powodując tym samym u dziecka przykry stres oraz związane z zabiegiem wspomnienia.

Pierwsza wizyta u dentysty – kiedy jest najlepszy czas?

Kiedy zgłosić się na pierwszą wizytę do gabinetu stomatologicznego? Idealny czas następuje wraz z pojawieniem się w buzi pierwszego zęba. Jeśli mimo to, nie odwiedziliśmy jeszcze dentysty, należy zrobić to do 12 miesiąca życia dziecka.

Poza optymalnym terminem wizyty, szczególną rolę stanowi wybór odpowiedniego lekarza. Stomatolodzy specjalizujący się w pracy z dziećmi posiadają doświadczenie oraz wiedzę, która zapewni naszemu dziecko pełen komfort oraz poczucie bezpieczeństwa. Pełni to szczególną rolę w budowaniu jego dalszego stosunku do profilaktyki lub leczenia stomatologicznego.

Jak dbać o higienę zębów mlecznych i jamy ustnej?

Zachowanie odpowiedniej higieny jamy ustnej pełni kluczową rolę, aby utrzymać zdrowe zęby mleczne. Dziecko powinno co najmniej dwa razy dziennie szczotkować swoje ząbki. Do mycia zębów należy wykorzystywać szczoteczki o odpowiednim rozmiarze oraz pastę zawierającą w swoim składzie fluor. Jeśli dziecko nie posiada odpowiednich zdolności manualnych, mycie zębów powinno być wykonywane przy pomocy opiekunów.

Jeśli w jamie ustnej naszej pociechy występują wąskie przestrzenie międzyzębowe, codzienna pielęgnacja zębów mlecznych powinna być uzupełniona o nitkowanie lub stosowanie irygatora. Pozwoli to na usunięcie zalegającej w trudno dostępnych miejscach płytki bakteryjnej.

W zachowaniu zdrowych zębów mlecznych, szczególną rolę odgrywają regularne wizyty u dentysty. Przyzwyczajanie dziecka do regularnych wizyt w gabinecie stomatologicznym należy rozpocząć przed ukończeniem 1 roku życia.