Liszaj płaski w jamie ustnej – przyczyny, objawy, leczenie liszaja płaskiego jamy ustnej

Liszaj płaski – co to za zmiana w jamie ustnej?

Co to jest liszaj płaski (lichen planus)? To choroba zapalna dotycząca błon śluzowych oraz skóry. Zazwyczaj występuje w jamie ustnej jako charakterystyczna biała siateczka Wickhama znajdująca się obustronnie na błonie śluzowej policzków.

Liszaj w jamie ustnej pojawia się głównie między 30. a 65. rokiem życia i dotyczy częściej kobiet. Przyczyny jego powstania nie do końca są wyjaśnione. Leczenie liszaja płaskiego zależy od postaci, jaka obecna jest u pacjenta. Liszaj płaski Wilsona zalicza się do stanów przedrakowych o niskim prawdopodobieństwie zezłośliwienia w raka (mniej niż 5 proc. przypadków).

To też może Cię zainteresować: Ból podniebienia – przyczyny, objawy, leczenie

Liszaj płaski w jamie ustnej – jakie są przyczyny?

Jak zostało wyżej wspomniane, przyczyny liszaja płaskiego wciąż pozostają niewyjaśnione. Obecnie najczęściej sugerowane jest podłoże autoimmunologiczne choroby. Liszaj płaski współwystępuje z takimi chorobami autoimmunologicznymi, jak wrzodziejące zapalenie jelit, cukrzyca, miastenia, pierwotna marskość wątroby, toczeń rumieniowaty czy łysienie plackowate.

Możliwy jest także wpływ stosowanych leków (m.in. niesteroidowych leków przeciwzapalnych, leków na nadciśnienie tętnicze, leków moczopędnych), jak i nadwrażliwości na metale (złoto czy rtęć zawartą w amalgamatach).

Liszaj płaski w ustach wraz z nadciśnieniem i cukrzycą tworzą charakterystyczny zespół Grinspana. Może być również związany z depresją i stanami lękowymi, niedoborami witamin oraz uwarunkowaniami genetycznymi.

To też może Cię zainteresować: Ból podniebienia – przyczyny, objawy, leczenie

Liszaj płaski – objawy

W 20 proc. przypadków występują jedynie zmiany w jamie ustnej, a u połowy pacjentów zmiany zarówno na skórze, jak i na błonach śluzowych. Pojawiają się też swędzące, czerwone grudki na skórze. Obserwuje się je szczególnie w okolicy nadgarstka po stronie zginaczy (dłoniowej).

Charakterystyczny jest też tzw. objaw Köbnera – po zadrapaniu skóry obecny jest dłużej czerwony odczyn z pojawiającymi się wokół grudkami. Na błonie śluzowej narządów płciowych widoczne są białe linijne zmiany podobne do tych w jamie ustnej.

Liszaj jamy ustnej – objawy w ustach

Zmiany w ustach występują symetrycznie, najczęściej na policzkach, a także na języku i dziąsłach. Nie są spotykane na podniebieniu. U 80 proc. chorych obserwowane jest złuszczające zapalenie dziąseł.

W jamie ustnej wyróżnia się cztery postacie liszaja płaskiego:

• postać siateczkowa,
• postać nadżerkowa (pęcherzowo-wrzodziejąca),
• postać zanikowa,
• postać tarczowata.

W postaci siateczkowej objawy liszaja płaskiego to białe grudki w jamie ustnej łączące się w linie, tworzące charakterystyczny obraz tzw. siateczki Wickhama. Jest to najczęstsza forma liszaja płaskiego jamy ustnej.

W postaci nadżerkowej dodatkowo pojawią się najpierw pęcherze, które pękają i tworzą trudno gojące się owrzodzenia z żółtawymi nalotami.

Postać zanikowa jest następstwem pęcherzowo-wrzodziejącej i objawia się gładką, czerwoną plamą z białymi grudkami na obrzeżu, w kształcie linii bądź siateczki.

Postać tarczowata jest podobna do zanikowej, jednak występują białe plamy bądź płytki zbliżone do leukoplakii.

Liszaj płaski w jamie ustnej należy różnicować m.in. z: leukoplakią i erytroplakią, wykwitami polekowymi, toczniem rumieniowatym, kandydozami (grzybicami), rumieniem wysiękowym, pęcherzycą oraz pemfigoidem.

Czytaj również: Ból dziąseł – przyczyny i domowe sposoby na bolące dziąsła

Liszaj płaski – leczenie liszaja płaskiego jamy ustnej

Ogólnie przy występowaniu liszaja płaskiego jamy ustnej zaleca się łagodną dietę i leczenie osłaniające. Powinno się wykluczyć ewentualne czynniki drażniące, jak ostre przyprawy, niektóre leki czy też amalgamaty.

W trakcie leczenia liszaja płaskiego należy unikać: picia alkoholu, palenia papierosów oraz drażnienia mechanicznego. W postaci siateczkowej przeprowadza się co 2–3 miesiące badanie kontrolne. W postaciach pęcherzowo-nadżerkowych i zanikowych stosuje się leczenie triamcynolonem lub takrolimusem.

Dodatkowo wykorzystuje się roztwory witaminy A oraz suplementację witamin B₁, B₂, B₆ i PP. W zaawansowanych zmianach zalecane są miejscowo kortykosteroidy z azatiopryną, a także laseroterapia.

W mniej niż 3 proc. przypadków liszaja płaskiego (szczególnie postaci zanikowej) może dojść do złośliwej transformacji w raka płaskonabłonkowego. Dlatego w nawracającej postaci nadżerkowej i zanikowej liszaja płaskiego jamy ustnej wskazane jest pobranie wycinka do badania histopatologicznego.