Próchnica wtórna – przyczyny, objawy, leczenie próchnicy pod plombą

Dlaczego próchnica wtórna powstaje pod plombą?

Próchnica zębów jest chorobą zakaźną. Bakterie pod wpływem węglowodanów prowadzą do stopniowej demineralizacji twardych tkanek zęba. Wśród wielu rodzajów wyróżnia się m.in. próchnicę wtórną.

Próchnica wtórna zębów (caries secundaria) powstaje pod założonym już przez lekarza wypełnieniem. Próchnica pod plombą, jeśli nie jest w porę leczona, może doprowadzić do zapalenia miazgi, a wówczas konieczne będzie leczenie endodontyczne (kanałowe).

Główną przyczyną pojawienia się próchnicy wtórnej są błędy lekarza podczas zakładania wypełnienia w opracowanym przez niego ubytku (przyczyna jatrogenna).

Wśród tych błędów wyróżnia się m.in. złą izolację pola zabiegowego przed dostępem śliny. Zakładane wypełnienie, zwłaszcza kompozytowe, powinno mieć zapewnioną suchość. Lekarz powinien odizolować leczony ząb wałkami z ligniny bądź za pomocy koferdamu.

Kolejnym błędem lekarza prowadzącym do powstania wtórnej próchnicy jest niecałkowite opracowanie ubytku przy nieszczelności wypełnienia. Gdy w zębie pacjenta występuje próchnica głęboka, istnieje ryzyko przedostania się wiertłem do komory zęba.

Przeczytaj również: Ropa w dziąśle, przyczyny, objawy, postępowanie

W obawie przed leczeniem kanałowym lekarz może pozostawić resztki próchnicy i założyć wypełnienie. Jest to jednak niewłaściwe postępowanie, ponieważ próchnica może rozwijać się dalej. Tego rodzaju demineralizacja nazywa się próchnicą resztkową.

Próchnica pod wypełnieniem rozwija się także pod wpływem zastosowania złej jakości materiałów stomatologicznych. Ceny wypełnień różnią się znacznie w gabinetach dentystycznych. Pacjenci często wybierają tańsze usługi w obawie o swój portfel. Niestety – niższa cena najczęściej oznacza niższą jakość wypełnienia.

Zobacz też: Opuchlizna od zęba – jakie są przyczyny?

Ponadto materiały kompozytowe założone do opracowanego przez stomatologa ubytku pod wpływem lampy polimeryzacyjnej ulegają mikroskopowemu skurczeniu (skurcz polimeryzacyjny).

Powstałe mikroprzecieki są znakomitymi wrotami zakażenia dla bakterii próchnicotwórczych. Jeśli pacjent nie dba właściwie o higienę jamy ustnej, stosuje złą technikę szczotkowania zębów bądź w ogóle ich nie myje – bakterie będą lokalizować się pod wypełnieniem, powodując próchnicę wtórną.

Przeczytaj: Usuwanie korzenia zęba – kiedy jest konieczne?

Próchnica wtórna – objawy próchnicy pod wypełnieniem

Próchnicę wtórną można podzielić na zewnętrzną i wewnętrzną. Zewnętrzna rozwija się na skutek zalegania płytki nazębnej wokół wypełnienia. Spowodowana jest niedostateczną higieną zębów i odpowiedzialnym za nią jest pacjent.

Wewnętrzna próchnica wtórna rozwija się wzdłuż ścian ubytku i przyczynia się do niej lekarz, który niewłaściwie założył wypełnienie.

Przeczytaj też: Spuchnięte usta – przyczyny obrzęku warg?

Próchnica wtórna wyglądem przypomina inne rodzaje próchnicy – ma postać ciemno zabarwionej plamy. Może manifestować się również jako przebarwiona szczelina wokół założonego wypełnienia. Niekiedy na skutek tej próchnicy odpada fragment bądź całe wypełnienie i to właśnie wtedy lekarz i/lub pacjent dostrzega zmiany.

Próchnica w leczonym zębie pod wypełnieniem jest czasami niezauważalna jako próchnica wtórna. RTG zębowe dostarcza lekarzowi cennych informacji na temat lokalizacji i stopnia demineralizacji tkanek zęba.

Gorzej, jeśli próchnica wtórna w zębie po leczeniu znajduje się pod wypełnieniem amalgamatowym. Ciemne zabarwienie tego materiału uniemożliwia kliniczną ocenę rozwoju tego typu próchnicy.

To też może Cię zainteresować: Wyrywanie ósemki – czy ekstrakcji boli?

Próchnica wtórna – leczenie

Próchnicę wtórną należy leczyć w jak najszybszym czasie od pojawienia się objawów. Niestety, pacjenci czasem nie potrafią jej u siebie zauważyć. Dlatego ważne są częste wizyty kontrolne u lekarza stomatologa.

Jeśli nie widać objawów gołym okiem, lekarz wie, jak rozpoznać próchnicę na zdjęciu RTG. Zaleca się wykonywanie zdjęć RTG zębów, które posiadają stare, wątpliwej jakości wypełnienia.

W przypadku wystąpienia szczeliny brzeżnej wokół wypełnienia, która ulega przebarwieniu, czasami wystarczy odświeżenie tych brzegów za pomocą wiertła oraz założenie nowej plomby. Jeśli proces jest bardziej zaawansowany, konieczne będzie usunięcie wcześniejszego wypełnienia, ponowne opracowanie ubytku wiertłem oraz szczelne wypełnienie nowym materiałem.

To też może Cię zainteresować: Protezy akronowe – wskazania, zalety, wady, opinie, cena

Lekarz powinien odizolować pole zabiegowe od dostępu śliny. Jeśli ubytek znajduje się przy dziąśle – może wystąpić krwawienie. Jeśli mimo tamowania krwawienia nadal sączy się z niego krew, lekarz zapewne zastosuje wypełnienie tymczasowe i zaprosi pacjenta za kilka dni w celu założenia ostatecznego wypełnienia.

Tak naprawdę leczenie próchnicy wtórnej nie różni się znacznie od leczenia pierwotnych zmian próchnicowych. Jedynie rozpoznanie może przysporzyć lekarzowi większych trudności.

Sprawdź również: Przetoka zębowa – przyczyny, objawy, leczenie

Jakie są inne rodzaje próchnicy zębów?

Próchnica zębów ma bardzo wiele odmian, rodzajów. Należy do nich m.in. próchnica nietypowa (atypowa), która rozwija się w zębach pozbawionych żywej miazgi, czyli po leczeniu kanałowym.

Próchnica okrężna natomiast zlokalizowana jest przynajmniej na dwóch powierzchniach zęba przy jego szyjce, a więc części znajdującej się najbliżej dziąsła. Często otacza ona cały ząb, tworząc swego rodzaju pierścień.

Termin „próchnica kwitnąca” zarezerwowany jest dla szybko rozwijającej się demineralizacji zębów. Występuje ona głównie u młodzieży, która spożywa duże ilości węglowodanów oraz nie dba w sposób zadowalający o higienę jamy ustnej.