Typy osobowości – jakie wyróżniamy, charakterystyka

Typy osobowości według Hipokratesa

Rodzaje osobowości fascynowały ludzkość od dawna. Jednym z pierwszych jej badaczy był Hipokrates, grecki lekarz żyjący na przełomie IV i V wieku p.n.e. Wyróżnił on cztery typy osobowości: sangwinika, melancholika, flegmatyka i choleryka.

Te podstawowe typy osobowości miały podchodzić z proporcji płynów krążących w ludzkim organizmie: przewaga krwi oznaczała sangwinika, przewaga śluzu – flegmatyka, przewaga żółci – choleryka, a przewaga czarnej żółci – melancholika.

Klasyfikacja typów osobowości – jak wygląda?

W przypadku typów osobowości wymienionych przez Hipokratesa, mamy do czynienia zaledwie z czterema ich rodzajami. Określane są jako główne typy osobowości. Jakie są ich cechy wyróżniające?

Sangwinik to przeważnie ciepła, otwarta na innych osoba. Sangwinik myśli pozytywnie, jest pewny siebie, lubi obracać się wśród innych ludzi. Zdarza się jednak, że jest zbyt egocentryczny w swoim podejściu do świata zewnętrznego.

Z kolei osobowość typu choleryk to typ wyróżniający osoby energiczne, dominujące i lubiące sprawować nad wszystkim kontrolę. Często taka osoba najlepiej czuje się w pozycji lidera. Potocznie mówi się o niej, że ma silną osobowość (choć tak naprawdę nie ma silnych i słabych typów osobowości). Z drugiej strony choleryk jest też wybuchowy i często źle znosi krytykę innych ludzi oraz obiekcje co do swojej racji.

W pewien sposób przeciwieństwem choleryka jest flegmatyk, który rzadko ulega emocjom. W tym typie osobowości charakterystyczną cechą jest opanowanie i spokój. Flegmatycy nie przepadają za byciem w centrum uwagi, ale często żartują i potrafią spojrzeć na problem z dystansu, dlatego wielu ludzi lubi przebywać w ich towarzystwie. Niektórzy irytują się jednak na ich niechęć do zmian, a nawet uważają ich za leniwych.

Ostatni wyróżniony przez Hipokratesa typ osobowości to melancholik. Melancholik jest zazwyczaj bardzo uczuciowy i wrażliwy, umie słuchać przyjaciół i poświęcić się pomaganiu innym. Potrafi być zarówno utalentowanym artystą, jak i świetnym strategiem. Jego słabym punktem jest jednak skłonność do popadania w depresyjne nastroje i niską samoocenę. Często melancholicy poświęcają zbyt dużo czasu na rozmyślanie o negatywnych aspektach życia.

Oczywiście dziś wiemy, że zaproponowane przez Hipokratesa typy osobowości to dość skrótowy podział. Ludzi cechuje znacznie większa różnorodność. Co więcej, cechy typów osobowości według Hipokratesa mogą łączyć się z cechami innego typu, dając w efekcie taki miks, jak na przykład połączenie flegmatyka i melancholika. Jednak ten podstawowy podział funkcjonuje do dziś w powszechnej świadomości i stał się kanwą wielu późniejszych klasyfikacji i badań nad osobowością.

Test MBTI a typy osobowości

Przez kolejne wieki również inni badacze zajmowali się tematem ludzkich cech – podziały typów osobowości możemy znaleźć w teorii Junga i wielu innych ekspertów psychologii. Powstało także wiele popularnych narzędzi do ich określania, dostępnych nie tylko w gabinetach diagnostycznych, ale i w internecie.

Jednym z najbardziej znanych i najchętniej używanych przez internautów narzędzi do określania typów osobowości, jest Myers Briggs Type Indicator. Jego twórczynie, Isabel Briggs Myer i Katharine Cook Briggs przy konstrukcji testu opierały się na wnioskach płynących z prac Junga.

Sam kwestionariusz posiada niemal sto pytań – opierają się one na czterech następujących wymiarach:

• ekstrawersja (ang. extraversion) – introwersja (introversion), E – I,
• poznanie (sensing) – intuicja (intuition), S – I,
• myślenie (thinking) – odczuwanie (feeling), T – F,
• osądzanie (judging) – obserwacja (perceiving), J – P.

Wynik przyporządkowuje badanego do jednego z biegunów na każdym wymiarze. W ten sposób kwalifikuje się go do jednego z 16 typów osobowości. Na przykład, ISTJ to introwertyk stawiający na poznanie i myślenie oraz osądzanie, a ENFP – ekstrawertyk kierujący się intuicją, odczuwaniem i stawiający na obserwację.

16 typów osobowości w teście Myers i Briggs – jakie są?

Nazwy typów osobowości biorą się od przeciwstawnych określeń w języku angielskim. Są to: extraverted / introverted (pol. ekstrawertyczny / introwertyczny, zamknięty w sobie), sensing /intuitive (poznanie / intuicja), thinking / feeling (myślenie / odczuwanie) oraz judging / perceiving (osądzanie / obserwacja).

Na tej podstawie wyróżniamy następujące typy osobowości:

1. Extraverted Sensing Thinking Judging (ESTJ) – w wolnym tłumaczeniu na j. pol.: Ekstrawertyk Poznanie Myśliciel Sędzia,
2. Introverted Sensing Thinking Judging (ISTJ) – na j. pol.: Introwertyk Poznanie Myśliciel Sędzia,
3. Extraverted iNtuitive Thinking Judging (ENTJ) – Ekstrawertyk Intuicyjny Myśliciel Sędzia,
4. Introverted iNtuitive Thinking Judging (INTJ) – Introwertyk Intuicyjny Myśliciel Sędzia,
5. Extraverted Sensing Thinking Perceiving (ESTP) – Ekstrawertyk Poznanie Myśliciel Obserwator,
6. Introverted Sensing Thinking Perceiving (ISTP) – Introwertyk Poznanie Myśliciel Obserwator,
7. Extraverted iNtuitive Thinking Perceiving (ENTP) – Ekstrawertyk Intuicyjny Myśliciel Obserwator,
8. Introverted iNtuitive Thinking Perceiving (INTP) – Introwertyk Intuicyjny Myśliciel Obserwator,
9. Extraverted Sensing Feeling Judging (ESFJ) – Ekstrawertyk Poznanie Uczuciowiec Sędzia,
10. Introverted Sensing Feeling Judging (ISFJ) – Introwertyk Poznanie Uczuciowiec Sędzia,
11. Extraverted iNtuitive Feeling Judging (ENFJ) – Ekstrawertyk Intuicyjny Uczuciowiec Sędzia,
12. Introverted iNtuitive Feeling Judging (INFJ) – Introwertyk Intuicyjny Uczuciowiec Sędzia (najrzadziej występujący typ osobowości),
13. Extraverted Sensing Feeling Perceiving (ESFP) – Ekstrawertyk Poznanie Uczuciowiec Obserwator,
14. Introverted Sensing Feeling Perceiving (ISFP) – Introwertyk Poznanie Uczuciowiec Obserwator,
15. Extraverted iNtuitive Feeling Perceiving (ENFP) – Ekstrawertyk Intuicyjny Uczuciowiec Obserwator,
16. Introverted iNtuitive Feeling Perceiving (INFP) – Introwertyk Intuicyjny Uczuciowiec Obserwator.

Te 16 typów osobowości miałyby więc określać predyspozycje zawodowe i pomóc pracodawcom w procesie rekrutacji.

Test MBTI – 16 typów osobowości. Przykłady

Myers Briggs Type Indicator zdobył wielką popularność wśród pracodawców, którzy stwierdzili, że jego wyniki mogą być bardzo przydatne w kontekście zatrudniania pracowników. Jak wiadomo, osoby o odmiennych cechach charakteru, w inny sposób zachowują się w różnych sytuacjach. Wyniki testu miałyby więc pomóc pracodawcom lepiej określić, do jakiego stanowiska dana osoba najlepiej pasuje.

A jaki jest najczęstszy typ osobowości wśród wyżej wymienionych? Nie jest łatwo to określić. Niektóre źródła wskazują na ISFJ – introwertyka posiadającego analityczny umysł, a jednocześnie osobę o dużej empatii. Osoba, która uzyska ten wynik, według szefów dobrze sprawdza się np. jako pracownik obsługi klienta, gdyż potrafi słuchać i realizuje się w pomaganiu innym. Lubi ludzi i w pracy z nimi dobrze się odnajduje. Może sprawdzić się zarówno jako pracownik społeczny, jak i doradca finansowy.

Nieco innym typem jest ISTP. Ludzie, którzy uzyskują ten wynik, często są zamknięci w sobie, twórczy i – paradoksalnie – mają skłonności do analitycznego myślenia. Ten miks kreatywności i logiki sprawdza się często na stanowiskach wymagających dwutorowego podejścia, takich jak np. specjalista ds. marketingu, gdzie osoba może skorzystać ze swoich mocnych stron.

16 typów osobowości według testu Myers Briggs

Rzadszym typem osobowości, według statystyk, jest ENTJ, o którym mówi się często, że to urodzony przywódca. Jakie są osoby ENTJ? Ich potencjał dobrze sprawdza się w kierowaniu innymi ludźmi, dlatego często wybierają stanowiska managerskie. Przywódcza jest również osoba ESTJ, która często wybiera pracę, przykładowo, jako przedstawiciel handlowy.

Z kolei osoby, którym w wyżej wymienionym teście wychodzi wynik ISTJ, często mają skłonność do sztywnych reguł. Doskonale radzą sobie z zadaniami, w których muszą analizować i podsumowywać dane. Do ich mocnych stron nie należy jednak kontakt z ludźmi. Zupełnie odmiennie niż u osób z wynikiem ENFP: one bardzo lubią spędzać czas w towarzystwie. Dobrze radzą sobie np. jako animatorzy kultury – przedstawiciel tego typu osobowości najlepiej odnajduje się w twórczych projektach i kooperacji z innymi ludźmi. Zdarza się jednak, że za bardzo wybiega myślami w stronę roztrząsania detali, co może powodować u niego niepotrzebny stres.

INFJ to dla odmiany perfekcjonista. Wykazuje dużą determinację i potrafi czynnie oddać się sprawie. Jednak czasami osoby z tym wynikiem źle znoszą krytykę. Natomiast ESFP uważany jest za typ twórczy, który jednocześnie lubi być w centrum uwagi. Dobrze więc sprawdza się w zawodach wymagających nawiązywania relacji i uzdolnień w konkretnym kierunku jednocześnie (na przykład projektant mody, projektant wnętrz czy krytyk literacki).

Typy osobowości – czy rzeczywiście pomagają?

Test 16 typów osobowości Myers Briggs jest bardzo lubiany przez pracodawców (a także i pracowników próbujących określić swoje predyspozycje zawodowe). Czy jest jednak wiarygodny? Czy typ osobowości rzeczywiście może podpowiedzieć nam ścieżkę kariery?

Badacze są bardzo sceptyczni wobec testu Myers Briggs. Zwracają uwagę na fakt, że po przebadaniu narzędzia okazało się, że jego rzetelność i trafność jest niska. Samo narzędzie nie zostało przez badaczki sprawdzone w praktyce. Dlatego naukowcy odradzają branie wyników testu poważnie – tak naprawdę typy osobowości nie mieszczą się w ramach szesnastu opisów, a typ osobowości, który pojawi się w wyniku, może nie do końca oddawać pełnię naszych cech. Wielu psychologów jest również przeciwnych stosowaniu takich testów przez pracodawców podczas procesu rekrutacji, uważając to za nieetyczne i niepotrzebne.

Zawsze istnieje opcja udania się do specjalisty: doświadczony diagnosta posiada bowiem sprawdzone narzędzia określające typy osobowości i wiedzę, jak interpretować wynik.