Leki osłonowe na żołądek – jakie leki osłaniające żołądek wybrać?

Co szkodzi błonie śluzowej żołądka?

Do substancji, które najbardziej szkodliwych dla żołądka należą leki z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Są to m.in. kwas acetylosalicylowy (aspiryna), ibuprofen, ketoprofen, diklofenak czy naproksen. Zażyte jednokrotnie nie zagrażają błonie śluzowej, jednak ich długotrwałe stosowanie często jest przyczyną choroby wrzodowej. Z tego względu, gdy konieczne jest zażywanie leków tej grupy przez dłuższy czas, często równolegle zalecane są leki chroniące śluzówkę żołądka.

Leki z grupy NLPZ w dwojaki sposób działają szkodliwie na śluzówkę żołądka. Z jednej strony, bezpośrednio drażnią żołądek, a z drugiej, poprzez swój mechanizm działania, powodują zahamowanie syntezy prostaglandyn działających ochronnie na błonę śluzową. Zły wpływ na opisywany organ mają również używki, takie jak: alkohol, papierosy czy kawa. Jakie leki powlekające można stosować, aby uniknąć podrażnienia i bólu żołądka?

Czytaj również: Leki na wymioty – jakie wybrać?

Leki osłonowe na żołądek – na kwas solny w żołądku

W profilaktyce i leczeniu choroby wrzodowej ważne jest nie tylko ochrona żołądka i błony śluzowej żołądka, ale też zmniejszenie wydzielania kwasu solnego przez komórki okładzinowe żołądka. Aby to osiągnąć, wykorzystuje się 2 mechanizmy działania.

Jedną z substancji regulujących wydzielanie kwasu solnego w żołądku jest histamina. Stymuluje je ona, działając na receptory H₂. Fakt ten wykorzystują leki blokujące te receptory. Należą do nich ranitydyna i famotydyna. Największą skuteczność wykazują zastosowane wieczorem, gdyż wtedy przypada szczyt wydzielania HCl stymulowanego przez histaminę.

Drugą z grup leków chroniących żołądek w ten sposób, mającą silniejsze działanie, są inhibitory pompy protonowej. Należą do niej m.in.: omeprazol, pantoprazol, lansoprazol. Hamują one powstawanie kwasu solnego w komórkach okładzinowych w żołądku. Aby ich działanie było najskuteczniejsze, należy je przyjmować rano, na czczo, ok. 30 minut przed śniadaniem.

Leki osłaniające żołądek – powlekające

Kolejną grupą leków stosowanych w chorobie wrzodowej żołądka są leki bezpośrednio osłaniające uszkodzone fragmenty śluzówki.

Taką substancją jest sukralfat. Działa on miejscowo, łącząc się z białkami uszkodzonej błony śluzowej. Ponadto zwiększa syntezę śluzu żołądkowego, a także jego lepkość, co dodatkowo zwiększa ochronę podrażnionych miejsc. Kolejnym korzystnym aspektem jego działania jest zwiększanie regeneracji komórek błony śluzowej żołądka. Zwiększa on także syntezę prostaglandyny PGE2, która wykazuje działanie ochronne. Sukralfat adsorbuje również na swojej powierzchni enzym trawienny, jakim jest pepsyna. W normalnych warunkach, błona śluzowa chroni żołądek przed jego działaniem, jednak w miejscach, w których występują owrzodzenia żołądka, ochrona ta może nie być wystarczająca.

Kolejnym lekiem na żołądek z tej grupy jest dicytrynian tripotasowo-bizmutowy. W kwaśnym środowisku narządu wytrąca się on w miejscu owrzodzenia. Chroni je tym samym przed działaniem kwasu solnego i pepsyny. Zwiększa on również ilość powstającego śluzu, a także produkcję prostaglandyn o działaniu ochronnym. Może powodować nudności i wymioty. Specyficzne jest również czarne zabarwienie stolca, języka i zębów w trakcie stosowania preparatów z tą substancją.

Zioła na żołądek – siemię lniane, prawoślaz, babka płesznik

Działanie chroniące na żołądek i jego błonę śluzową mają przede wszystkim surowce roślinne zawierające śluzy. Do takich ziół należą: siemię lniane (Lini semen), nasiona babki jajowatej (Plantaginis ovatae semen), nasiona babki płesznik (Psylli semen), korzeń prawoślazu (Althaeae radix).

Sporządza się z nich macerat poprzez zalanie surowca zimną wodą i odstawienie pod przykryciem na co najmniej 20 minut. Powlekają one śluzówkę żołądka i przełyku, czym chronią ją przed działaniem drażniącym soku żołądkowego i zmniejszają jej podrażnienia.

W stanach zapalnych przewodu pokarmowego, a więc i w zapaleniu żołądka, doskonale sprawdzą się również surowce o działaniu przeciwzapalnym. W tego typy dolegliwościach szczególnie polecane są koszyczek rumianku (Chamomillae anthodium) i korzeń lukrecji (Liquiritiae/Glycyrrhizae radix). Lukrecja jest przeciwwskazana u osób chorujących dodatkowo na nadciśnienie. Obydwa surowce stosuje się w formie naparu.

Szczególnie w przypadku rumianku ważne jest, aby był on sporządzany pod przykryciem. Składniki czynne w tym surowcu są bowiem zawarte m.in. w olejku eterycznym, który w przeciwnym wypadku się ulotni.