Swędzenie w uchu – przyczyny, jak leczyć?

Co oznacza swędzenie uszu?

Swędzenie w uszach może mieć różne przyczyny. Począwszy od nieprawidłowej higieny, przez alergie kontaktowe, a skończywszy na poważnych chorobach bakteryjnych, grzybiczych czy pasożytniczych. Warto obserwować lokalizację swędzenia i inne objawy towarzyszące świądowi, aby podczas wizyty u lekarza móc podać jak najwięcej informacji, pomocnych w postawieniu prawidłowej diagnozy.

Jakie są niepokojące objawy, towarzyszące swędzeniu uszu?

W przypadku zaobserwowania u siebie jednego lub kilku poniższych objawów towarzyszących świądowi uszu, należy udać się do laryngologa. Do niepokojących objawów należą m.in.:

• uczucie pieczenia;
• pogorszenie słuchu i głuchota;
• zaczerwienienie przewodu słuchowego;
• uczucie pełności w uchu;
• stan zapalny;
• szumy uszne;
• silny ból ucha;
• inne dolegliwości bólowe;
• wyciek wydzieliny z ucha;
• wysoka gorączka;
• zawroty głowy;
• nudności;
• wymioty;
• ciało obce w zewnętrznym przewodzie słuchowym.

Czytaj również: Czyrak ucha – przyczyny, objawy, leczenie

Przyczyny swędzenia ucha

Do przyczyn świądu, wywołanego chorobami otolaryngologicznymi należą:

• podłoże bakteryjne, na którego skutek może rozwinąć się ostre rozlane zapalenie ucha zewnętrznego (OEAD), zwane potocznie uchem pływaka;
• podłoże grzybicze, które predysponuje do wystąpienia chorób takich jak grzybica ucha zewnętrznego czy zapalenie zewnętrznego przewodu słuchowego. Objawami grzybicy ucha są m.in.: ból, wycieki, podwyższona temperatura ciała oraz swędzenie.
• podłoże alergiczne, na którego skutek może wystąpić alergia kontaktowa czy alergiczny nieżyt nosa;
• podłoże złej higieny, w tym nieprawidłowe czyszczenie uszu poprzez nieodpowiednie stosowanie patyczków higienicznych;
• obecność ciała obcego w zewnętrznym przewodzie słuchowym;
• mikrouraz, np. podrażnienie skóry małżowiny usznej lub innych narządów składających się na ucho zewnętrzne, a także oparzenie słoneczne skóry ucha. Świąd z nimi związany mija najczęściej samoistnie.

Chorobami wywołanymi innymi czynnikami, w których przebiegu obserwuje się świąd uszu, są łuszczyca oraz łojotokowe zapalenie skóry.

Sprawdź: Covidowe ucho – nowy objaw infekcji koronawirusem

Czym jest tzw. ucho pływaka?

Ucho pływaka to potoczna nazwa choroby ostrego rozlanego zapalenia ucha zewnętrznego, które może mieć podłoże bakteryjne oraz grzybicze. Bardzo często dotyczy osób, które dużo czasu spędzają w wodzie, stąd potoczna nazwa choroby. Aż w 4/5 przypadków uwidacznia się ona w miesiącach letnich. W 90% występuje jednostronnie i jest wywołana przez bakterie.

Charakterystyczne dla ucha pływaka jest uogólnione zapalenie skóry przewodu słuchowego zewnętrznego, które uwidacznia się przez jego silne zaczerwienienie oraz obrzęk. Może ono też zająć błonę bębenkową i małżowinę uszną. Objawami omawianej choroby są: ból i świąd ucha, uczucie pełności w uchu oraz przewodzeniowe upośledzenie słuchu. Typowym objawem jest także bolesność przy ucisku skrawka ucha. Kiedy przyczyną jest zakażenie grzybicze, uczucie swędzenia w uchu jest bardzo silne.

Swędzenie ucha a zapalenie ucha środkowego

Swędzenie ucha w środku jest również objawem charakterystycznym dla ostrego zapalenia ucha środkowego . Jest ono niezwykle dokuczliwe, ze względu na głębokie umiejscowienie świądu. Dotyka zarówno dorosłych jak i dzieci, z przewagą tych drugich, spowodowaną nieco inną budową trąbki słuchowej. Najczęściej dotyczy dwojga uszu. Poza swędzeniem, w przebiegu choroby można zaobserwować silny, narastający i rozpierający ból, upośledzenie słuchu, szumy, wydzielinę oraz wrażenie napięcia, oraz pełności w uszach.

Powikłaniem do jakiego może dojść na skutek długotrwałego stanu zapalnego ucha środkowego jest zapalenie błędnika , czyli zapalenie ucha wewnętrznego. Jego typowe objawy to m.in. zawroty głowy, zaburzenia równowagi, oczopląs, nudności oraz wymioty. W przebiegu tej dolegliwości może dojść nawet do całkowitej utraty słuchu czy niebezpiecznego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych – z tego powodu w przypadku osób cierpiących na zapalenie błędnika wskazana jest hospitalizacja.

Pasożyty w uchu

W niektórych przypadkach swędzenie w uchu może występować na skutek obecności w nim niepożądanych pasożytów, takich jak muchówki. Wywołują one chorobę, dotykającą zarówno zaniedbanych ludzi, jak i zwierzęta, o nazwie muszyca . W zależności od lokalizacji bytowania larw muchy wyróżnia się różne rodzaje tej choroby. Muszyca uszna jest bardzo niebezpieczna, ponieważ namnażanie się pasożytów przez długi czas może pozostać niezauważone. Największym zagrożeniem jest migracja larw do opon mózgowo-rdzeniowych, która może skończyć się zgonem chorego.

Łaskotanie i swędzenie uszu wieczorem a nieprawidłowa higiena uszu

Jeśli swędzenie uszu nasila się wieczorem i w nocy, oznacza to, że najprawdopodobniej jest ono wywołane przez zalegającą w uszach woskowinę . Pod wpływem ciepła woskowina zmienia konsystencję, co powoduje łaskotanie i swędzenie uszu.

Czytaj również: Przewiane ucho – jakie są przyczyny, objawy, leczenie i domowe sposoby?

Jak leczyć świąd uszu?

Kiedy uszy swędzą, nie warto zwlekać z wizytą u specjalisty. Specjalistą od chorób uszu, gardła, krtani oraz nosa jest otorynolaryngolog, zwany potocznie laryngologiem. Jak wynika z poprzednich akapitów, świąd jest zazwyczaj jedynie objawem towarzyszącym chorobom uszu. Prawidłowo postawiona diagnoza jest pierwszym krokiem do skutecznego leczenia.

Pomoc lekarza

Wizyta u lekarza o specjalizacji otolaryngologicznej jest konieczna w razie wystąpienia niepokojących objawów. Lekarz zleci konieczne badania np. otoskopowe czy bakteriologiczne, oczyści i obejrzy uszy, a także postawi diagnozę. W zależności od ustalonej przyczyny, laryngolog wdroży odpowiednie postępowanie lecznicze i przepisze właściwe w danym przypadku leki, antybiotyki lub sterydy.

Przykładowo, miejscowe leki przeciwgrzybicze sprawdzą się w przypadku zakażenia grzybiczego. Jeśli zalegająca w uchu woskowina utworzy twardy czop, konieczna będzie pomoc lekarza, który wykona bezpieczny zabieg płukania uszu . Kiedy lekarz wykluczy inne choroby i okaże się, że przyczyną pieczenia uszu jest alergia, zaleci zastosowanie leków przeciwhistaminowych, dostępnych w aptece bez recepty, a następnie udanie się do alergologa w celu przeprowadzenia dokładnej diagnostyki.

Domowe sposoby na swędzenie uszu

Istnieją także domowe sposoby na swędzące uszy. Są one jednak skuteczne wyłącznie w przypadku świądu wywołanego lekkimi podrażnieniami skóry małżowiny usznej lub zatkanym przez woskowinę uchem.

W przypadku podrażnień skóry ucha zaleca się unikanie dotykania uszkodzonego obszaru, odkażanie go i smarowanie kremem regenerującym skórę.

W przypadku zalegania woskowiny w uchu można spróbować samodzielnego rozpuszczenia jej poprzez zastosowanie dedykowanego sprayu do czyszczenia uszu. W aptece można kupić preparaty o naturalnym składzie, zawierające, m.in. oliwę z oliwek, inne oleje, parafinę ciekłą i witaminę E. Czyszczenie uszu takimi preparatami to jedyna bezpieczna forma higieny tej części ciała, która dodatkowo zmniejsza ryzyko nawrotów infekcji ucha zewnętrznego.

Czytaj również: Przetoka przeduszna – co to jest, objawy, rozpoznanie, leczenie