Płukanie uszu – wodą utlenioną, samemu w domu czy u laryngologa?

Po co robi się płukanie uszu?

Płukanie uszu może mieć charakter diagnostyczny (lekarz, chcąc dobrze ocenić ucho w badaniu otoskopowym, przepłukuje uprzednio ucho z woskowiny) lub leczniczy. Najczęstszym wskazaniem do płukania uszu jest zaleganie czopów woskowinowych, które mogą dawać uczucie zatkania ucha i upośledzenia słuchu.

Nadmierna produkcja woskowiny uwarunkowana jest zwykle czynnikami genetycznymi, które wpływają na szerokość kanału słuchowego. Im światło przewodów jest węższe, tym wydzielina z ucha szybciej przemieszcza się w kierunku małżowiny. Nie bez znaczenia są jednak czynniki zewnętrze, takie jak: zanieczyszczenia środowiska, nieodpowiednia higiena uszu czy częste używanie słuchawek.

Zdarza się również, że, w uzasadnionych przypadkach, płukanie uszu przeprowadza się w celu wypłukania ciała obcego (woda musi być wprowadzana wówczas pod bardzo niskim ciśnieniem).

Płukanie uszu u laryngologa – jak przebiega, ile kosztuje?

Zabieg wykonywany w gabinetach lekarskich przeprowadzany jest za pomocą strzykawki do płukania ucha. Urządzenie do oczyszczania uszu pozwala na wstrzyknięcie wody po uprzednim naciągnięciu małżowiny – kierunek, w którym naciąga się ucho, dobiera się w zależności od wieku pacjenta (bo od tego zależna jest anatomia ucha), tak, aby optymalnie naprostować przewód słuchowy zewnętrzny.

Strumień wstrzykiwanej wody kierowany jest na tylną ścianę przewodu słuchowego zewnętrznego (nie powinno się kierować wody wprost na błonę bębenkową, aby nie doprowadzić do jej przebicia). Woda powinna mieć temperaturę zbliżoną do ciepłoty ciała – zbyt zimna woda może podrażniać ośrodek równowagi zlokalizowany w uchu wewnętrznym. Płukanie ucha strzykawką przeprowadzane jest powoli, aby nie doprowadzić do urazów ucha.

Płukanie ucha strzykawką poprzedzone jest badaniem lekarskim i oceną otoskopową ucha, a także zabezpieczeniem pacjenta przed zamoczeniem szyi i klatki piersiowej (zwykle zakładana jest folia ochronna). Pod ucho podkłada się miskę „nerkę”, do której spływa wypływająca z ucha woda wraz z wypłukaną woskowiną lub ciałem obcym. Prawidłowo przeprowadzane płukanie uszu jest zabiegiem niebolesnym (pacjent może jedynie mieć wrażenie łaskotania).

Jeżeli czop woskowinowy jest bardzo twardy, przed płukaniem uszu lub między jedną a druga próbą, podawane są preparaty rozmiękczające woszczynę (np. parafina). Ich dodatkową zaletą jest nadawanie poślizgu przewodowi słuchowemu zewnętrznemu, co ułatwia usuwanie woskowiny.W przypadku płukania uszu cena waha się od 50 do około 150 zł.

Jak płukać ucho w domu samemu?

Wiele osób decyduje się na samodzielne czyszczenie zatkanego ucha. W związku z tym, że tendencję do nadmiernego gromadzenia woskowiny obserwuje się zwłaszcza u dzieci, domowy zabieg często przeprowadzany jest przez rodziców, którzy wykorzystują w tym celu wypełnioną wodą strzykawkę lub gruszkę.

Specjaliści odradzają jednak przeprowadzanie takich działań na własną rękę. Zdarza się bowiem, że w trakcie nieumiejętnie wykonanego płukania ucha dochodzi do powikłań, np. do perforacji (przebicia) błony bębenkowej lub urazów ucha zewnętrznego. Dzieje się tak, gdy woda wstrzyknięta jest do ucha zbyt gwałtownie lub gdy końcówka strzykawki wprowadzana jest zbyt głęboko. Powikłaniem związanym z zastosowaniem wody o nieprawidłowej temperaturze są zawroty głowy będące efektem podrażnienia błędnika. Płukanie uszu przeprowadzane w gabinecie lekarskim poprzedzone jest zawsze oceną otoskopową (wziernikowaniem uszu).

Znacznie bezpieczniejszą i w związku z tym zalecaną metodą jest jednak oczyszczanie ucha za pomocą kropli (np. zawierających wodorotlenek sodu, oliwę lub parafinę) i okresowe czyszczenie uszu u laryngologa.

Absolutnie przeciwwskazane są samodzielne próby płukania ucha z ciała obcego. Nieumiejętnie przeprowadzony zabieg może skutkować głębszym wprowadzeniem ciała obcego i urazami ucha. Podejrzenie obecności ciała obcego w uchu jest wskazaniem do pilnej konsultacji lekarskiej.

Przeciwwskazania do płukania ucha

Przeciwwskazaniami do zabiegu płukania uszu są:

• perforacja błony bębenkowej;
• urazy ucha zewnętrznego i środkowego;
• złamania kości skroniowej;
• stan po świeżo przebytej operacji laryngologicznej na uchu.

Względnym przeciwwskazaniem do płukania uszu jest ostre zapalenie ucha środkowego. W takiej sytuacji napięta błona bębenkowa jest bowiem bardziej narażona na przebicie, a poza tym sam zabieg wiąże się z dolegliwościami bólowymi.

W sytuacjach, gdy płukanie uszu jest przeciwwskazane, lekarz oczyszcza uszy z woskowiny za pomocą specjalnego haczyka.