Przebicie błony bębenkowej

Czym jest błona bębenkowa?

Błona bębenkowa to jeden z wielu elementów budowy ucha. Zamyka przewód słuchowy zewnętrzny oraz tworzy boczną ścianę ucha środkowego. Błona bębenkowa jest zbudowana dwóch elementów: części napiętej iczęści wiotkiej. Część napięta obejmuje większą część błony bębenkowej, przymocowana jest do pierścieniem włóknistego części bębenkowej kości skroniowej. Część wiotka przyczepia się do okostnej łuski kości skroniowej. Funkcją błony bębenkowej jest przenoszenie drgań akustycznych z powietrza na łańcuch kosteczek słuchowych (młoteczek, kowadełko i strzemiączko), w związku z tym bierze udział w procesie słyszenia. Prawidłowe położenie oraz ruchomość błony bębenkowej jak i jednakowe ciśnienie powietrza w uchu zewnętrznym i środkowym są jednymi z warunków do prawidłowego przekazywania dźwięku do ucha wewnętrznego.

Sprawdź też: Woskowina w uchu – jak usunąć czop woskowinowy?

Przyczyny uszkodzenia błony bębenkowej

Najczęściej do uszkodzenia błony bębenkowej dochodzi w wyniku przewlekłych stanów zapalnych ucha środkowego. Zapalnie zmieniona błona bębenkowa oraz blizny błony mogą powodować większą wrażliwość na bodźce w związku z tym ulega łatwiejszemu pęknięciu. Podczas lżejszego urazu błony dochodzi jedynie do wynaczynienia krwi z drobnych naczyń, w cięższych przypadkach powstają liczne pęknięcia między obwodem błony bębenkowej a rękojeścią młoteczka. Uszkodzenie ucha środkowego ja i również błony bębenkowej może być spowodowane poprzez bezpośrednie lub pośrednie urazy. Bezpośrednie uszkodzenie błony bębenkowej a także kosteczek słuchowych, błony śluzowej wyścielającej jamę bębenkową itd. może być spowodowane:

• przez obecność ciała obcego w uchu,
• poprzez nieumiejętne usuwanie tego ciała obcego,
• nieprawidłowe czyszczenie ucha patyczkami lub innymi nieprzystosowanymi do tego celu narzędziami.

Natomiast pośrednio do urazu błony bębenkowej może dochodzić wskutek nagłego zwiększenia ciśnienia powietrza w przewodzie słuchowym np. podczas uderzenia dłonią w ucho, podczas wybuchu. Jeśli pęknięcie jest małe może nie dawać żadnych objawów. Większe ubytki mogą być przyczyną niedosłuchu.

Typy uszkodzeń błony bębenkowej

Uszkodzenia błony bębenkowej dzielimy na:

• ubytki (perforacje) błony
• zniszczenie (retrakcja) błony.

Zniszczenie struktury błony może być następstwem przewlekłego utrzymywania się stanów zapalnych ucha. Nienaruszona może być ciągłość błony natomiast zniszczeniu ulega jej struktura (utrata sprężystości). Powoduje to, że nie spełnia swojej funkcji. Uszkodzenia błony możemy również podzielić na perforację brzeżną i perforację centralną. Jeśli otwór w błonie bębenkowej powstanie w środkowej części i nie dochodzi do brzegów błony to nazywamy perforacją centralną natomiast, jeśli na jej brzegu to jest to perforacja brzeżna. Groźniejsze w konsekwencjach i powikłaniach są perforacje brzeżne, ponieważ dają one możliwość wzrastania naskórka do wnętrza jamy bębenkowej i tworzenia się perlakowego zapalenia ucha. Konsekwencją tego może byćzniszczenie struktur ucha z ropnymi stanami zapalnymi czy niedosłuchem.

Objawy pęknięcia błony bębenkowej

Objawy uszkodzenia błony bębenkowej są w miarę charakterystyczne:

• ostry, silny ból ucha, który stopniowo ustępuje – najczęstszy i zazwyczaj pierwszy objaw perforacji,
• rozwijające się osłabienie słuchu,
• szumy uszne, zawroty głowy – sugerują uszkodzenie głębiej położonych struktur ucha (uszkodzenie ucha wewnętrznego).

Uszkodzenie błony bębenkowej może mieć różnorodny charakter od wybroczyn do całkowitego jej zniszczenia. W każdym przypadku przerwanie błony bębenkowej stanowi wrota szerzenia się zakażeń do ucha środkowego. Podczas gdy do ucha dostanie się woda może wywołać to tworzenie się ropnej wydzieliny, może wystąpić także zatkanie przewodu słuchowego.

Leczenie urazu błony bębenkowej

Schorzenie jest dość łatwo rozpoznawalne z uwagi na objawy, które są raczej charakterystyczne. Najważniejsze rzeczą, jaka należy zrobić to jak najszybciej skorzystać z pomocy lekarskiej. Najlepiej skonsultować się z laryngologiem, który prawidłowo obejrzy okolice błony bębenkowej i podejmie decyzje o zastosowaniu odpowiedniego leczenia.

Często lekarz dokonuje pierwszego rozpoznania na podstawie wywiadu z pacjentem. Pyta o ewentualne przebyte urazy okolicy ucha, stany zapalne ucha. Po stwierdzeniu dodatkowych dolegliwości lekarz może ustalić przyczynę osłabienia słuchu. Niewielkie przedziurawienie błony bębenkowej w zasadzie nie wymają leczenia, goją się same w ciągu kilku dni, tygodni. Lekarz może zapisać specjalne krople do uszu i wizytę kontrolną. Zapobiegawczo przed rozwojem wtórnego zakażenia mogą zostać zlecone antybiotyki. W wypadku większego zanieczyszczenia przewodu słuchowego lekarz oczyści na sucho, a pękniętą błonę bębenkową zabezpieczy jałowym sączkiem. Jakiekolwiek płukanie ucha celem usunięcia skrzepów krwi czy zanieczyszczeń jest niewskazane. Pewne rozpoznanie można stwierdzić po dokładnym badaniu otoskopowym czy wiedootoskopowym.

Badanie otoskopowe

Badanie otoskopowe jest badaniem niebolesnym, krótkim. Polega na oględzinach kanału słuchowego i błony bębenkowej. Badanie jest wykonywane za pomocą otoskopu, który przypomina miniaturową latarkę.

Wideootoskopia

Wideootoskopiato badanie ucha za pomocą miniaturowej kamerki wideo oraz mikroskopu diagnostycznego. Dzięki temu badaniu możemy uwidocznić, głęboko położone struktury ucha i rozpoznać nawet minimalny uraz błony bębenkowej.

Leczenie operacyjne

Jeśli błona nie zagoi się w ciągu dwóch miesięcy, wskazane będzie leczenie operacyjne. Jest ono również wskazane w sytuacjach, gdy zniszczeniu ulegają oprócz błony bębenkowej, kosteczki słuchowe oraz gdy jest możliwość wrastania naskórka do błony bębenkowej, co w konsekwencji może doprowadzić do perlakowego zapalenia ucha. Wykonywana jest myringoplastyka. Jest to zabieg rekonstrukcji błony bębenkowej. Zabieg wykonuje się z reguły w znieczuleniu ogólnym (tzw. narkozie). Zapewnia ono bezpieczeństwo zarówno pacjentowi jak i lekarzowi, który wykonuje zabieg. Na ogół operację wykonuję się przez przewód słuchowy zewnętrzny, w tym przypadku nie będą widoczne jakiekolwiek blizny. Zabieg może być również wykonywany poprzez nacięcie za małżowiną uszną (rzadko stosowane). W celu pobrania materiału do rekonstrukcji niezbędne jest wykonanie dodatkowego cięcia. Jest ono praktycznie niewidoczne około 1 cm długości czy to w mało widocznej części małżowiny, czy ukryte we włosach. Materiałem wykorzystanym do rekonstrukcji błony bębenkowej może być:

• fragment specjalnej folii plastikowej,
• ochrzęstna,
• cienki fragment chrząstki pobrany z małżowiny usznej,
• powięź mięśnia skroniowego.

Materiały te, są tkankami własnymi pacjenta w związku z tym są bezpieczne i nie stwarzają możliwości przeniesienia jakichkolwiek patogenów chorób. Skutki operacji są zazwyczaj zadowalające, następuje poprawa słuchu nawet po kilku dniach po wykonanej operacji. Po około 4 tygodniach po zabiegu możemy ocenić obiektywny wynik operacji. Zalecana jest również kontrola audiologiczna co kilka miesięcy.

Czytaj również: Wrastający paznokieć – przyczyny, objawy, leczenie, klamra, domowe sposoby

Profilaktyka przebicia błony bębenkowej

• Nie należy czyścić uszu za pomocą patyczków ani innych podobnych przedmiotów.
• Nigdynie należy nic wkładać do ucha dalej niż do granicy małżowiny usznej.
• Prawidłowe oczyszczanie uszu wykonuje się poprzez wypłukiwanie woskowiny wodą lub specjalnymi płynami.
• Prawidłowym sposobem oczyszczania jest wypłukiwanie woszczyny wodą (np. po kąpieli) lub specjalnymi płynami. Nigdy nie należy nic wkładać do kanału słuchowego dalej niż do granicy małżowiny usznej.