Co robić po pęknięciu błony bębenkowej?

Czym jest błona bębenkowa?

Błona bębenkowa to jeden z wielu elementów budowy ucha. Zamyka przewód słuchowy zewnętrzny i oddziela go od ucha środkowego. Jej grubość wynosi 1 mm. Błona jest zbudowana dwóch elementów:

• części napiętej, która obejmuje większą część błony bębenkowej, przymocowanej do części bębenkowej kości skroniowej pierścieniem włóknisto-chrzęstnym;
• części wiotkiej, która przyczepia się do okostnej łuski kości skroniowej. Jej funkcją jest przenoszenie drgań akustycznych z powietrza na łańcuch kosteczek słuchowych. (młoteczek, kowadełko i strzemiączko), w związku z tym bierze udział w procesie słyszenia.

Sprawdź też: Woskowina w uchu – jak usunąć czop woskowinowy?

Przyczyny uszkodzenia błony bębenkowej

Najczęściej powodem uszkodzenia błony bębenkowej są przewlekłe stany zapalne ucha środkowego. Błona bębenkowa zapalnie zmienionaoraz blizny powodują większość wrażliwość na bodźce w związku z tym ulegają łatwiejszemu pęknięciu. W przypadkach lżejszego urazu błony dochodzi jedynie do wynaczynienia krwi z drobnych naczyń, w cięższych powstają liczne pęknięcia między obwodem błony bębenkowej a rękojeścią młoteczka. Bardziej narażone na perforację (pęknięcie) błony bębenkowej są dolne kwadranty błony. Uszkodzenie ucha środkowego w tym błony bębenkowej może być powodowane również urazami bezpośrednimi lub pośrednimi. Urazy mechaniczne spowodowane przez ciała obce w uchu oraz nieumiejętne ich usuwanie, nieprawidłowe czyszczenie ucha patyczkami lub innymi nieprzystosowanymi do tego celu, narzędziami, mogą powodować:

• bezpośrednie uszkodzenie błony bębenkowej,
• uszkodzenie kosteczek słuchowych,
• uszkodzenie błony śluzowej wyścielającej jamę bębenkową,
• uszkodzenie nerwu twarzowego.

Uszkodzenie błony bębenkowej może mieć różnorodny charakter – od wybroczyn do całkowitego jej zniszczenia. Pośrednio do urazu błony bębenkowej dochodzi wskutek nagłego zwiększenia ciśnienia powietrza w przewodzie słuchowym np. podczas uderzenia dłonią w ucho, przy eksplozji. Jeśli pęknięcie jest małe może nie dawać żadnych objawów. Większe ubytki mogą być przyczyną niedosłuchu.

Przeczytaj również: Ropa w dziąśle, przyczyny, objawy, postępowanie

Typy uszkodzeń błony bębenkowej

Uszkodzenia błony bębenkowej możemy podzielić na postacie:

• ubytki (perforacje) błony,
• zniszczenie (retrakcja) błony.

Zniszczenie struktury błony bębenkowej może być następstwem przewlekłych stanów zapalnych ucha z dodatkowo przebiegająca niedrożnością trąbki słuchowej. Ciągłość błony może być zachowana natomiast jej zniszczona struktura (utrata sprężystości) powodując, że nie spełnia swojej funkcji.

Inny podział uszkodzenia błony to podział na:

• perforację brzeżną,
• perforację centralną.

Jeśli otwór w błonie bębenkowej powstanie na jej brzegu to jest to perforacja brzeżna, natomiast jeśli w środkowej części i nie dochodzi do brzegów błony to nazywamy perforacją centralną. Dla chorego groźniejsze są perforacje brzeżne. Daje ono możliwość wzrastania naskórka do wnętrza jamy bębenkowej i tworzenia się perlakowego zapalenia ucha. Konsekwencją tego może być zniszczenie struktur ucha z ropnymi stanami zapalnymi czy niedosłuchem.

Objawy pęknięcia błony bębenkowej

Najczęstszym objawem perforacji błony bębenkowej jest ostry, silny ból w uchu, który stopniowo ustępuje. Często dochodzi do osłabienia słuchu. Dolegliwości takie jak szumy uszne, zawroty głowymogą sugerować o uszkodzeniu głębiej położonych struktur ucha (ucho wewnętrzne). W każdym przypadku uszkodzenie błony bębenkowej stanowi wrota szerzenia się zakażeń do ucha środkowego. Może wystąpić zatkanie przewodu słuchowego lub ropna wydzielina np. gdy do wnętrza ucha dostała się woda.

Postępowanie po urazie

Najważniejsze rzeczą, jaką należy zrobić to jak najszybciej skonsultować się z lekarzem. Małe przedziurawienie błony bębenkowej w zasadzie nie wymają leczenia, goją się same w ciągu kilku tygodni. Lekarz może zapisać specjalne krople do uszu i wizytę kontrolną. Zapobiegawczo przed rozwojem wtórnego zakażenia może zlecić antybiotyki. W wypadku większego zanieczyszczenia przewodu słuchowego lekarz oczyści na sucho, a pękniętą błonę bębenkową zabezpieczy jałowym sączkiem. Płukanie ucha celem usunięcia skrzepów krwi lub zanieczyszczeń jest niewskazane. Lekarz na podstawie wywiadu i innych dolegliwości ustala przyczyny osłabienia słuchu. Rozpoznanie można stwierdzić po dokładnym badaniu otoskopowym czy wiedootoskopowym. Wideootoskopia to badania ucha za pomocą miniaturowej kamerki wideo oraz mikroskopu diagnostycznego. Dzięki temu badaniu możemy rozpoznać nawet minimalne uraz błony bębenkowej. Jeśli błona nie zagoi się w ciągu około dwóch miesięcy, wskazany będzie leczenie operacyjne. Uszkodzenie błony bębenkowej bywa leczone operacyjnie w sytuacjach, gdy zniszczeniu ulegają kosteczki słuchowe. Zabieg operacyjny wskazany jest, gdy ulegają zniszczeniu kosteczki słuchowe oraz gdy jest możliwość wrastania naskórka do błony bębenkowej. Wykonywana jest także myringoplastyka. Jest to zabieg rekonstrukcji błony bębenkowej. Skutki operacji są zazwyczaj zadowalające, następuje poprawa słuchu.

Laryngolodzy zwracają uwagę:

• nie należy czyścić uszu za pomocą patyczków ani innych podobnych przedmiotów;
• nigdynie należy nic wkładać do ucha dalej niż do granicy małżowiny uszne;
• prawidłowe oczyszczanie uszu wykonuje się poprzez wypłukiwanie woskowiny wodą lub specjalnymi płynami.

Czytaj również: Wrastający paznokieć – przyczyny, objawy, leczenie, klamra, domowe sposoby