Zapalenie nosogardła – jak leczyć objawy zapalenia nosogardła?

Co to jest zapalenie nosogardła?

Zapalenie nosogardła to inaczej zapalenie błony śluzowej nosa, zatok i gardła, czyli jest to po prostu przeziębienie. To choroba wywoływana przez wirusy, najczęściej przez rynowirusy i adenowirusy. Trwa z reguły około tygodnia, po czym objawy samodzielnie ustępują. Znaczny odsetek chorych na zapalenie nosogardła leczy się samodzielnie w domu, bez konsultacji lekarskiej.

Na wizyty u lekarza najczęściej trafiają małe dzieci – rodziców często niepokoi fakt, że zatkany nos u dziecka przeszkadza mu w spaniu i jedzeniu. Zapalenie błony śluzowej nosa i zatok oznacza obecność uciążliwego kataru i bezbarwnej wydzieliny z nosa. Śluzówka gardła zaatakowana przez wirusy daje objawy w postaci bólu, drapania i pieczenia. To wszystko to charakterystyczne objawy przeziębienia.

Przeczytaj też: Zespół przewlekłego spływania wydzieliny po tylnej ścianie gardła

Objawy zapalenia nosogardła – katar, zatkany nos i ból gardła

Zapalenie błony śluzowej nosa wywołuje obrzęk śluzówek. Przewlekłemu zapaleniu błony śluzowej nosa zwykle towarzyszy wirusowe zapalenie zatok. Przewlekłe zapalenie błony śluzowej nosa i zatok wywołane przez wirusy objawia się:

• blokadą nosa (tak zwany zatkany nos) i wyciekiem z nosa,
• uczuciem spływania wydzieliny po tylnej ścianie gardła, uczuciem podrażnienia gardła,
• bólem twarzy i bólami głowy,
• osłabieniem węchu.

Oprócz tego pojawiają się inne objawy charakterystyczne dla przeziębienia, takie jak:

• osłabienie i gorsze samopoczucie
• stan podgorączkowy lub nieznacznie podwyższona temperatura,
• ból gardła, pieczenie i drapanie w gardle, suchość w gardle,
• suchy kaszel, najczęściej nasilający się wieczorami.

Przeczytaj też: Spuchnięte usta – jakie są przyczyny obrzęku warg?

Alergiczne zapalenie błony śluzowej nosa i zatok

Stan zapalny nie kusi być wywołany wirusami. Jego przyczyną może alergia. Część objawów jest podobna to wirusowego zapalenia nosogardła. Alergiczne zapalenie błony śluzowej nosa i zatok jest jedną z postaci alergii, wynikiem nadwrażliwości organizmu na czynniki, które u zdrowego człowieka nie wywołują patologicznych objawów. Najczęściej mamy do czynienia z nadwrażliwością na pyłki, kurz, pleśnie, sierść zwierząt. Po kontakcie z alergenem dochodzi do kataru, kichania, swędzenia nosa oraz oczu. Alergiczne zapalenie błony śluzowej nosa i alergiczne zapalenie zatok może mieć charakter sezonowy (w przypadku uczulenia na pyłki) lub całoroczny (np. w przypadku uczulenia na kurz czy sierść zwierząt).

Przeczytaj: Spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła

W leczeniu alergicznego zapalenia zatok i błony śluzowej nosa stosowane są leki przeciwhistaminowe (najczęściej w formie tabletek, syropów, kropli doustnych, kropli donosowych), leki przeciwleukotrienowe, glikokortykosteroidy donosowe. Ważne znaczenie ma unikanie ekspozycji na alergeny. Aby wiedzieć, na jakie alergeny jest się uczulonym, warto wykonać diagnostykę alergologiczną. Najlepszą metodą jest wykonanie punktowych testów skórnych. U małych dzieci, które nie są w stanie współpracować przy wykonywaniu testów skórnych, wykonuje się tzw. „testy z krwi” – ocenia się obecność swoistych przeciwciał IgE dla konkretnych alergenów.

Jak leczyć zapalenie nosogardła?

W leczeniu zapalenia błony śluzowej nosa, zatok i gardła najważniejsze znaczenie ma prawidłowa higiena nosa. Dorośli i dzieci starsze są w stanie samodzielnie oczyszczać nos (prawidłowo, każdy z otworów nosowych powinien być przedmuchiwany osobno, przy zatkaniu drugiego otworu). Na zapalenie nosogardła u dzieci młodszych przeznaczone są specjalne aspiratory kataru, za pomocą których rodzic oczyszcza maluchowi nos z wydzieliny.

Aby wydzielina była mniej gęsta i łatwiej poddawała się usuwaniu, zaleca się stosowanie soli fizjologicznej zakraplanej do nosa lub wody morskiej wprowadzanej do nosa w aerozolu. Rozrzedzaniu wydzieliny służą także inhalacje z soli fizjologicznej (można dodać do inhalacji olejki eteryczne). Osoby dorosłe oraz dzieci starsze mogą wykonywać płukanie nosa i zatok za pomocą specjalnie przeznaczonych do tego zestawów. Zabieg irygacji nosa pozwala na oczyszczenie zatok i nosa z zalegającej wydzieliny, drobnych zanieczyszczeń i wirusów.

Na ból gardła sprawdzą się tabletki do ssania lub spray, które nawilżą i pozostawią na śluzówkach delikatny film uwalniający od uczucia drapania suchości i drapania w gardle. W przypadku wystąpienia gorączki należy podać paracetamol lub ibuprofen.

Jakie leki stosować przy zapaleniu błony śluzowej nosa?

Na zatkany nos można zastosować donosowe preparaty obkurczające śluzówki nosa (np. oksymetazolinę, nafazolinę) w postaci kropli, żelu lub aerozolu. Są to leki przeznaczone do krótkotrwałego stosowania, maksymalnie 5–7 dni. Jeżeli wydzielina z nosa ma zabarwienie żółte lub zielonkawe, lekarz może zadecydować o podaniu donosowego preparatu z antybiotykiem (świadczy to o nadkażeniu bakteryjnym). W leczeniu ostrego zapalenia błony śluzowej nosa bywają także stosowane preparaty zawierające laktorefynę oraz substancje nawilżające śluzówki nosa (np. panthenol lub maści witaminowe).

W leczeniu przewlekłego zapalenia błony śluzowej nosa i zatok stosowane są: glikokortykosteroidy donosowe (zarejestrowane są dla dorosłych i dzieci powyżej 3 roku życia), płukanie nosa i zatok, antybiotyki w zaostrzeniach. Jeżeli leczenie zachowawcze nie jest skuteczne, ostatecznością jest leczenie operacyjne polegające na udrażnianiu zatok i przywróceniu im zdolności do prawidłowej wentylacji.

Jeżeli zapalenie błony śluzowej nosa i zatok przeciąga się, występuje wysoka gorączka, konieczna jest konsultacja u lekarza – objawy te świadczą o nadkażeniu bakteryjnym i konieczności leczenia antybiotykiem.