Ćwiczenia redresyjne (bierne) i wyciągi – czym są, wskazania, działanie

Czym są ćwiczenia redresyjne?

Są to ćwiczenia wykonywane w celu rozciągnięcia nadmiernie przykurczonych tkanek miękkich okołostawowych. Zalicza się je do kategorii ćwiczeń biernych. Wykonując redresję w sposób właściwy, jesteśmy w stanie wpłynąć na parametry takie jak ruchomość w stawie oraz długość mięśni – odpowiednio zwiększając i wydłużając.

Bardzo ważny jest dobór odpowiedniej pozycji wyjściowej podczas wykonywania redresji oraz stabilizacja zaaplikowana prawidłowo, czyli powyżej stawu poddawanego zabiegowi. Sama redresja winna być wykonywana z uwagą, a stopień rozciągania dobierany zawsze indywidualnie do pacjenta z przekroczeniem granicy bólu, zgodnie z techniką wykonywania ćwiczeń redresyjnych i akceptacją przez chorego.

W trakcie zabiegu dochodzi do odciągania od siebie powierzchni stawowych kości, co zmniejsza nacisk na receptory bólowe i znacząco redukuje dolegliwości. Ćwiczenia mogą dotyczyć stawu kolanowego, łokciowego, skokowego, barkowego.

W przypadku, gdy siła mięśniowa pacjenta pozwala mu czynnie napinać mięśnie, można zastosować ćwiczenia mięśni antagonistycznych do mięśni przykurczonych oraz ćwiczenia czynne, uwzględniając właściwą pozycję – mowa wtedy o pojęciu, które określa się jako autoredresja.

Istotne jest, aby po zabiegu redresji, kiedy ruchomość w stawie jest zwiększona, zastosować ćwiczenia czynne z oporem. Pozwala to na utrwalenie nowo uzyskanego ruchu w stawie.

Wyciągi redresyjne

W przypadku wyciągów obowiązują niemalże te same zasady, co w przypadku ćwiczeń redresyjnych. Siła wykorzystywana do rozciągania tkanek pochodzi jednak z systemu ciężarkowo-bloczkowego, a nie – jak w przypadku klasycznie rozumianej redresji – z siły przyłożonej manualnie przez terapeutę.

Wyciąg redresyjny może być stosowany również przy ograniczonych zakresach ruchu w stawach. Czas pojedynczej procedury określa się w granicach 30 min. Kilka minut przed końcem należy zmniejszyć pełne obciążenie do około 70 proc. Wyciągi redresyjne stosuje się w przypadku przykurczów obejmujących duże stawy. Niezwykle istotna dla efektu zabiegowego jest właściwie zaaplikowana stabilizacja – nad stawem poddawanym zabiegowi.

Kiedy wykonywać ćwiczenia redresyjne – wskazania

Wskazania do redresji obejmują:

• spastyczne napięcie mięśni,
• porażenia,
• niedowłady,
• stan po długotrwałym unieruchomieniu w przebiegu urazów, zabiegów operacyjnych,
• ograniczony ruch w stawie (nieutrwalony),
• nieskuteczność innych metod wpływających na utrzymanie właściwej elastyczności mięśni,
• utrzymanie prawidłowej długości mięśni w przebiegu schorzeń takich jak mózgowe porażenie dziecięce.

Ćwiczenia redresyjne mają wyeliminować ograniczenia ruchu w stawie. Skuteczność zastosowania zależy od przyczyny i rodzaju blokady chorych stawów.

Jakie są przeciwwskazania do redresji?

Przeciwwskazania obejmują:

• zapalenie stawów o przebiegu ostrym,
• stany pourazowe z naruszeniem ciągłości struktur stabilizujących staw,
• przerwanie ciągłości powłok skórnych i mięśniowych,
• stany po punkcji,
• stan przed zdjęciem szwów pooperacyjnych,
• gorączka,
• stan po podaniu kontrastu do badania radiologicznego,
• nadciśnienie tętnicze,
• przypadki, gdy istnieje możliwość uzyskania pożądanego zakresu ruchu za pomocą ćwiczeń czynnych wolnych,
• zmiany morfologiczne w strukturze kości (nowotwór),
• zmiany gęstości kości (osteoporoza),
• ogólna zła kondycja pacjenta,
• ograniczenie ruchomości spowodowane blokiem kostnym.

W przypadku przeciwwskazań ostateczną decyzję o wykonaniu zabiegu podejmuje zawsze specjalista.

Czytaj również: Blokada kręgosłupa – co to jest, działanie, wskazania, przeciwwskazania i skutki uboczne

Jak się przygotować i jakie ćwiczenia wykonywać?

Przykładowe ćwiczenia redresyjne stawu kolanowego powinny być dobierane indywidualnie ze względu na różną etiologię ograniczenia ruchomości w stawie i możliwość uszkodzenia stawu. Powinny być wykonywane regularnie w ścisłej współpracy z fizjoterapeutą, w odpowiednich odstępach czasu, dając możliwość odpoczynku i nie doprowadzając do przeciążeń.

Ze względu na możliwość pojawiania się dolegliwości bólowych mięśni poddawanych redresjom wymagane jest ich wcześniejsze odpowiednie przygotowanie. Mowa tutaj o działaniu cieplnym, powodującym przekrwienie i rozluźnienie tkanek poddawanych zabiegowi. W tym celu można zastosować lampę sollux, termożele, masaże i inne.

Jako przykłady ćwiczeń redresji stawu kolanowego można podać bierne zbliżanie przez terapeutę pięty do pośladka pacjenta w pozycji leżenia przodem. Ma to na celu rozciągnięcie mięśnia prostego uda i tkanek na przedniej powierzchni stawu kolanowego. W przypadku ograniczenia wyprostu w stawie kolanowym można wykonać u pacjenta w pozycji leżenia przodem umieszczenie ciężkich woreczków w okolicy nad guzem piętowym z kończynami dolnymi poza leżanką. W ten sposób, wykorzystując ciężar przedmiotów, siłę grawitacji i pozycję pacjenta, rozciągamy mięśnie kulszowo-goleniowe, tym samym wpływając na poprawę wyprostu w stawie kolanowym.