Łuszcząca się skóra – czy zawsze oznacza łuszczycę? Jakie są przyczyny łuszczenia się skóry?

Łuszcząca się skóra – przyczyny

Łuszczenie skóry a budowa naskórka i jego mechanizmy regeneracyjne

Skóra jest ważnym narządem chroniącym organizm przed działaniem czynników zewnętrznych. Odpowiada za termoregulację, procesy odpornościowe, odbieranie bodźców z otoczenia i wiele innych. W tym celu wykształciła odpowiednie mechanizmy pozwalające jej na szybką regenerację.

Jednym z nich jest budowa naskórka. To zewnętrzna i wielowarstwowa struktura skóry złożona z keratynocytów powstających w najgłębszej, podstawnej warstwie naskórka. Komórki te w miarę wzrostu i dojrzewania przesuwane są ku górze, do wyższych warstw, aż wreszcie pozbywają się jądra komórkowego, stają się płaskie i luźno ułożone. Następuje łuszczenie skóry, a następnie złuszczone komórki zastępowane są kolejnymi. Tę warstwę nazywamy rogową, a cały proces wymiany komórek trwa prawidłowo około 26–28 dni.

W niektórych chorobach skóry ten czas może być znacznie skrócony, czego konsekwencją jest nadmierne rogowacenie skóry i powstawanie suchych łusek (łuszczenie skóry) – tak dzieje się m.in. w łuszczycy. Keratynocyty ponadto wytwarzają białka keratynowe wiążące wodę oraz lipidy regulujące wchłanianie substancji rozpuszczalnych w wodzie i tłuszczach.

To też może Cię zainteresować: Jakie schorzenia wywołują plamy na skórze?

Co więcej, skóra chroniona jest wydzieliną gruczołów łojowych, występujących w większości przy mieszkach włosowych. To wszystko nadaje jej elastyczności, chroni przed mikrourazami, czynnikami chemicznymi, promieniowaniem ultrafioletowym oraz bakteriami. Zaburzenia funkcjonowania gruczołów łojowych mogą powodować problemy ze skórą.

Nadmierna ekspozycja na niekorzystne czynniki może zaburzać funkcjonowanie skóry i mimo tak licznych linii obrony, nie jest ona w stanie wystarczająco szybko się zregenerować. Mówiąc potocznie, „skóra schodzi z rąk”.

To też Cię może zainteresować: Pęcherze, pęcherzyki i bąble na skórze – co mogą oznaczać?

Niekorzystne czynniki wpływające na łuszczenie się skóry na dłoniach i innych częściach ciała:

• intensywne nasłonecznienie,
• zimno,
• wiatr,
• drażniące kosmetyki,
• zbyt intensywny peeling,
• substancje żrące i detergenty używane w gospodarstwie domowym,
• substancje spotykane w pracy (np. rozpuszczalniki, lakiery).

Skóra staje się szorstka, sucha, popękana, nierzadko towarzyszy temu uczucie ściągnięcia, pieczenia i swędzenia skóry, a przy intensywnym zadrapaniu naskórek może schodzić w postaci drobnych, białych płatków lub łusek (schodząca skóra z dłoni).

Przyczyną może być także nadmierne namnażanie się keratynocytów, gromadzenie kolejnych ich warstw, które nie nadążają się złuszczać – powstają zgrubienia w postaci łusek na skórze – następuje łuszczenie skóry.

Ma to miejsce w łuszczycy, dość częstej chorobie o nie do końca wyjaśnionych mechanizmach.

To też może Cię zainteresować: Ziarnina, ziarninowanie – co to jest?

Czy łuszczenie się skóry to łuszczyca?

Łuszcząca się skóra – przyczyny łuszczycy

Łuszczyca jest chorobą uwarunkowaną genetycznie i prawdopodobnie autoimmunologiczną , tzn. organizm w nieprawidłowy sposób kieruje przeciwciała przeciwko własnym komórkom. Powoduje to uwolnienie białek prozapalnych i niejako przewlekłe zapalenie skóry.

Początki łuszczycy i jej przyczyny wciąż stanowią pewną zagadkę. Przypuszcza się, iż czynnikami bezpośrednio wywołującymi łuszczenie się skóry i jej zaczerwienienie mogą być zadrapania ( przeczosy ), ale też silny stres psychiczny czy infekcje wirusowe bądź bakteryjne.

Ta choroba skóry dotyka około 2% populacji, często członków tej samej rodziny, początki łuszczycy mogą zauważyć zarówno dzieci i ludzie młodzi (typ I – zachorowanie poniżej 40. roku życia), jak i osoby po 50. roku życia i starsze (typ II).

Przeczytaj również: Na czym polega rychłozrost?

Łuszczenie skóry w łuszczycy – charakterystyczne objawy

Wykwity skórne charakterystyczne dla łuszczycy to ciemnoczerwone bądź brunatne łuszczące się grudki lub krostki – początkowo drobne, później powiększające się i szerzące na obwodzie łuski, aż do zlewania się ze sobą i tworzenia blaszek łuszczycowych. Pacjenci zgłaszają najczęściej takie dolegliwości, jak łuszcząca się skóra na twarzy, kolanach, łokciach. Charakterystyczne jest też łuszczenie skóry głowy.

Szczególnie częsta jest łuszczyca skóry głowy (w obrębie skóry owłosionej i na granicy włosów – na karku), ale także na czole, w obrębie małżowin usznych oraz łuszczyca dłoni (łuszcząca się skóra na dłoniach), stóp (łuszczenie skóry na stopach) oraz paznokci, które stają się matowe, żółte, grube, łamliwe o nierównej powierzchni. Zmiany na skórze przy łuszczycy pojawiają się również na tułowiu, w okolicy krocza czy pośladków.

Przeczytaj też: Pękająca skóra na palcach – jak temu zaradzić?

Łuszczyca u dzieci może manifestować się wykwitami na twarzy, powiekach. Czasem chorzy skarżą się też na nieprzyjemny świąd skóry czy wysięk.

Typowo w łuszczycy zdarzają się okresy remisji i nawrotów. Często poprawa następuje latem, pod wpływem nasłonecznienia. Łuski na skórze nie są zakaźne, po okresie regeneracji i wygojenia nie zostawiają blizn, a choroba z reguły nie pogarsza stanu ogólnego pacjenta.

Sprawdź też: Kolczykowanie ciała – czy jest bezpieczne?

Łuszcząca się skóra – czy to zawsze łuszczyca?

Łuszcząca się skóra na stopach, dłoniach czy innych częściach ciała może mieć przyczynę nie tylko w łuszczycy i czynnikach środowiskowych szkodliwych dla skóry. Istnieje wiele innych schorzeń, które powodują łuszczenie się skóry.

Łuszczenie skóry spowodowane przez wyprysk łojotokowy

Przykładem choroby przypominającej objawy łuszczycy jest wyprysk łojotokowy. Występuje w nim łuszczenie skóry, ale mamy tutaj do czynienia także z wydzielaniem większej ilości wysiękowego płynu, a jeśli zajęta jest skóra głowy, może dojść do wypadania włosów. Odwrotnie niż w łuszczycy, gdzie nie ma łysienia, a chorzy mają często wyjątkowo mocne, ładne włosy.

Przeczytaj też: Jak działa Alantan Plus?

Liszaj płaski a łuszcząca się skóra

Różnicowanie obejmuje także liszaj płaski – przewlekłą chorobę skóry wrażliwej i błon śluzowych, której objawem jest łuszcząca się skóra, ale także drobne grudki, zwłaszcza na nadgarstkach, podudziach, czasem pęcherzyki na skórze dłoni i stóp, zanikowe i pobruzdowane płytki paznokciowe oraz świąd, który z kolei w łuszczycy wcale nie musi mieć miejsca.

Grzybica skóry powodująca łuszczenie skóry na dłoniach i innych częściach ciała

Grzybica skóry również powoduje łuszczenie skóry. Objawami pozwalającymi odróżnić łuszczycę od grzybicy skóry gładkiej są pęcherzyki, jakie mogą się pojawiać wokół złuszczających się miejsc na skórze oraz świąd. Zmiany paznokci do złudzenia mogą przypominać te w łuszczycy, dlatego pomocne są badania mikologiczne.

Przeczytaj również: Krostki na brodawkach

Schodząca skóra z rąk, tułowia, ud, a łupież różowy Gilberta

Łuszcząca się skóra może mieć przyczynę w łupieżu różowym Gilberta. To łagodna choroba, w której występuje łuszczenie skóry – zmiany na skórze są bladoróżowe, suche plamy na skórze pokazują się na tułowiu, ramionach, udach i same ustępują.

Schodząca skóra z dłoni u dziecka i schodząca skóra na stopach u dziecka – rogowiec dłoni i stóp

Nadmierne rogowacenie jest obecne również w rogowcu dłoni i stóp, którego przebieg jest bardzo charakterystyczny. Schodząca skóra z dłoni u dziecka, a także schodząca skóra na stopach u dziecka pojawia się zazwyczaj w 1.–2. roku życia i występuje rodzinnie.

Zobacz też: Wysypka na nogach – jakie są przyczyny krostek na nogach?

Rybia łuska – łuszcząca się skóra na stopach, dłoniach

Podobnie trudną do pomylenia chorobą jest rybia łuska , gdzie gruba warstwa rogowa nieprawidłowo się oddziela, jej płaty dachówkowato zachodzą na siebie. Obserwuje się łuszczenie skóry na dłoniach, łuszczenie skóry na stopach. Wykrywana jest u małych dzieci, a zmiany lokalizują się w fałdach skórnych, na dłoniach, stopach, czasem są uogólnione.

To też może Cię zainteresować: Swędząca wysypka na rękach – przyczyny, leczenie

Inne schorzenia powodujące łuszczenie się skóry

Suchość i łuszczenie skóry, a także schodząca skóra z dłoni lub innych części ciała może mieć także podłoże w takich chorobach, jak:

• wyprysk kontaktowy – łuszcząca się skóra na dłoniach – kontaktowe zapalenie skóry w odpowiedzi na czynnik (alergen), np. nikiel i kobalt (obecny m.in. w guzikach, ozdobach), gumę, kosmetyki, tworzywa sztuczne;
• wyprysk niealergiczny – łuszczenie skóry na dłoniach spowodowane kontaktem z niektórymi środkami piorącymi, detergentami;
• alergie, pokrzywka, atopowe zapalenie skóry;
• niedoczynność tarczycy i inne zaburzenia hormonalne;
• niedobory witamin, m.in. witaminy A;
• związane ze stosowaniem leków – osutka polekowa, czyli różnego rodzaju zmiany skórne (również łuszcząca się skóra), wywołane lekami stosowanymi zewnętrznie lub wewnętrznie;
• łuszcząca się skóra i nasilony świąd w zastoju żółci u kobiet w zaawansowanej ciąży (cholestaza ciężarnych);
• zmiany troficzne skóry związane z miażdżycą i przewlekłym niedokrwieniem kończyn dolnych.

Zobacz też: Wysypka na nogach – jakie są przyczyny krostek na nogach?

Łuszcząca się skóra – jak o nią dbać, jak nawilżać skórę?

W większości przypadków zmiany skórne nie są powodem do dużego niepokoju, gdyż wynikają z jej znacznego przesuszenia i podrażnienia, dlatego w pierwszej kolejności warto poświęcić trochę uwagi nawilżeniu i natłuszczeniu skóry emolientami, dobraniu odpowiednich kosmetyków (właściwy krem nawilżający), nawodnieniu całego organizmu oraz ochronie skóry przed mrozem i wiatrem, zwłaszcza w miesiącach zimowych. Takie działania pomogą zapobiec sytuacjom, gdy skóra schodzi z dłoni.

Jeśli jednak na naszej skórze podrażnienia, takie jak schodząca skóra z rąk, dłoni, twarzy czy innych obszarów ciała utrzymują się, rozprzestrzeniają, dołączają do nich inne niepokojące symptomy, należy zwrócić się o poradę lekarza.