Wyprysk łojotokowy – przyczyny, objawy, leczenie wyprysku łojotokowego

Co to jest wyprysk łojotokowy?

Wyprysk łojotokowy, czyli łojotokowe zapalenie skóry, to schorzenie dermatologiczne, które może rozwinąć się w każdym wieku, jednak przeważnie dotyczy osób dorosłych w okresie pokwitania lub później oraz dzieci, przy czym u najmłodszych początek objawów typowo obserwuje się od 2. do 10. tygodnia po narodzinach.

Wyprysk łojotokowy jest chorobą zapalną, związaną z nadmiernym gromadzeniem łoju. Pacjenci skarżą się na nieestetyczne zmiany skórne, w stadium o niskim nasileniu przypominające łupież (zwłaszcza jeśli dotyczą skóry głowy).

W postaci o największym natężeniu choroba przyjmuje formę uogólnionego stanu zapalnego (nazywana jest wtedy erytrodemią) i może stanowić zagrożenie dla zdrowia i życia pacjenta.

Przyczyn wyprysku łojotokowego prawdopodobnie należy się doszukiwać w zaburzeniach gospodarki hormonalnej. Niewątpliwie wpływ mają tutaj androgeny. Z tego względu łojotokowe zapalenie skóry rzadko pojawia się u osób przed okresem dojrzewania.

Wyjątek stanowią noworodki, jednak u nich również można obserwować zwiększoną ilość androgenów pochodzących jeszcze z okresu płodowego i przekazywanych przez łożysko od matki. U osób dorosłych nadmierne gromadzenie łoju i związany z tym stan zapalny skóry częściej powiązany jest z zakażeniem drożdżakowym lub (rzadziej) bakteryjnym.

To też może Cię zainteresować: Co może być przyczyną pojawienia się krost na głowie?

Jak objawia się łojotokowe zapalenie skóry?

Wyprysk łojotokowy może charakteryzować się zmienną lokalizacją oraz nasileniem objawów. W przypadku łojotokowego zapalenia skóry u dziecka będziemy mieć do czynienia ze zmianami skórnymi o miernym nasileniu, zlokalizowanymi na głowie, za uszami, na karku i w okolicach twarzy.

Choroba objawia się przede wszystkim brzydkimi, łuszczącymi się płatowato lub tworzącymi strupy fragmentami naskórka. W przypadku większego nasilenia przybierają one barwę od żółtej do brązowawej i mogą przypominać wyglądem łuskę. Czasem wokół zapalnie zmienionego miejsca może pojawić się rumień. U dzieci taki stan nazywa się również ciemieniuchą.

Warto umieć odróżnić wyprysk łojotokowy od atopowego zapalenia skóry, które częściej pojawia się po 12. tygodniu życia oraz w rodzinach obciążonych wywiadem dotyczącym występowania alergii.

Wyprysk łojotokowy u dorosłych bywa bardziej nasilony, a jego lokalizacja częściej nie ogranicza się wyłącznie do skóry głowy, ale przechodzi również na twarz, dekolt, klatkę piersiową, a nawet plecy. Przeważnie w badaniu mikrobiologicznym z wyskrobin zmiany można potwierdzić nadkażenie drożdżakowe lub bakteryjne. Współwystępowanie zakażenia ma wpływ na nasilenie choroby oraz rumienia zapalnego wokół zmian.

Jak leczyć wyprysk łojotokowy?

Wyprysk łojotokowy o niewielkim lub miernym nasileniu często nie wymaga specjalistycznego leczenia ani wizyty u dermatologa. W leczeniu wyprysku łojotokowego u niemowląt wystarczające może okazać się wyczesywanie ze skóry głowy nadmiaru złuszczającego się naskórka przy pomocy miękkich szczotek po uprzednim zastosowaniu płynów czy maści zmiękczających. Podobnie u osób dorosłych, u których zmiany nie są nasilone i nie powodują uciążliwych dolegliwości.

• Często zastosowanie znajdują tutaj leki do stosowania miejscowego w postaci kremów, maści lub szamponów zawierających w swoim składzie kwas acetylosalicylowy i mocznik, a w przypadku potwierdzenia zakażenia drożdżakowego również szamponów z ketokonazolem.
• Rzadko proponuje się włączenie do leczenia działających miejscowo lub ogólnie leków zawierających w swoim składzie glikokortykosteroidy. Chociaż w sposób skuteczny i szybki łagodzą one świąd i nasilenie stanu zapalnego, mogą sprzyjać rozwojowi licznych działań niepożądanych, jak ścieńczenie skóry lub nawrót choroby w większym nasileniu po odstawieniu leczenia – i z tego względu powinny one być ograniczone do wyjątkowo uciążliwych przypadków.
• Zmiany skórne u dzieci, nawet nieleczone, mają tendencję do samoistnego ustępowania, najczęściej przed ukończeniem przez małego pacjenta 1. roku życia. Jeśli jednak choroba będzie po tym okresie obecna nadal, w dodatku nie zmniejszając nasilenia, warto zastanowić się, czy uprzednio postawiona diagnoza była prawidłowa i czy nie warto byłoby poszukać pomocy specjalisty. U osób dorosłych, chociaż stosowanie miejscowo działających leków przeważnie przynosi zadowalające rezultaty, wyprysk łojotokowy ma tendencję do nawracania.

Nie dysponujemy skutecznymi metodami przeciwdziałania zachorowaniom. Jedyną metodą o potwierdzonej skuteczności i mającą największe znaczenie w prewencji szerzenia się i nasilania zmian jest stosowanie właściwego leczenia na wczesnym etapie choroby, zaraz po zaobserwowaniu pierwszych objawów oraz właściwa higiena i pielęgnacja skóry.