Brodawka łojotokowa – przyczyny, objawy, usuwanie brodawek starczych

Brodawka łojotokowa – co to za zmiana na skórze?

Brodawka łojotokowa (starcza) to łagodna zmiana naskórkowa. Jest to wypukła, okrągła, grudkowa, czasem uszypułowana, dobrze odgraniczona od otoczenia narośl ze skłonnością do rogowacenia, na wierzchu której zlokalizowane są zagłębienia wypełnione łojem (sebum) i zrogowaciałym naskórkiem (to sprawia, że brodawki są chropowate w dotyku). U kobiet często występują brodawki łojotokowe pod piersiami lub na piersiach.

Opisywane zmiany mają skłonność do występowania mnogiego. Mogą być zlokalizowane na dowolnym obszarze skóry człowieka (najczęściej na skórze tułowia, kończyn – zwłaszcza na grzbietowych powierzchniach dłoni, na twarzy oraz na owłosionej skórze głowy).

Łojotokowe brodawki na ciele przybierają różne zabarwienie (mogą być w kolorze skóry, brązowe, czarne) i różne rozmiary – od niewielkich zmian o średnicy kilku milimetrów po rozległe, kilkunastocentymetrowe wykwity.

Istotne jest to, że wzrost takiej narośli jest powolny. Brodawki łojotokowe na skórze nie stwarzają dolegliwości bólowych (z wyjątkiem sytuacji, gdy dochodzi do ich podrażniania i uszkadzania, np. przez pocieranie odzieżą).

Czytaj również: Ból pod piersiami – co może oznaczać?

U kogo występują brodawki łojotokowe i jakie są przyczyny?

Brodawki łojotokowe najczęściej stwierdza się u osób dorosłych, po ukończeniu 40. roku życia, zwłaszcza u pacjentów, u których w rodzinie obserwowano podobne zmiany. Im bardziej podeszły wiek, tym więcej brodawek, stąd potoczna nazwa brodawek łojotokowych to brodawki starcze. Brodawki łojotokowe w podobnym odsetku stwierdza się u mężczyzn i u kobiet.

Przyczyny brodawek łojotokowych nie są znane. W przeciwieństwie do innych typów brodawek, takich jak np. kurzajki, u ich podłoża nie leży czynnik zakaźny (wirus), zatem nie można się nimi zarazić od innej osoby.

Przeczytaj: Brązowe plamy na skórze – jakie mogą być przyczyny?

Przypuszcza się, że u podłoża choroby mogą leżeć czynniki genetyczne, gdyż obserwuje się rodzinne ich występowanie. Potencjalnym czynnikiem ryzyka powstawania brodawek łojotokowych jest także częsta ekspozycja na słońce (np. długotrwałe i częste opalanie się).

Brodawka starcza a czerniak i inne zmiany skórne

Najistotniejsze jest różnicowanie brodawki łojotokowej ze zmianami złośliwymi na skórze (np. czerniakiem czy rakiem podstawnokomórkowym).

Cechami wskazującymi na łagodny charakter zmiany są: dobre odgraniczenie od otoczenia, równomierne zarysy, równomierne zabarwienie, brak dynamicznego wzrostu, brak skłonności do krwawienia, a także niewystępowanie bólu i pieczenia.

Masywny wysiew brodawek łojotokowych (głównie na tułowiu) lub gwałtowne powiększanie się brodawek już istniejących, z towarzyszącym silnym świądem, może być rewelatorem choroby nowotworowej (objawem ukrytego nowotworu).

Objaw ten nosi nazwę zespołu Lesera-Trélata. Najczęściej obserwuje się go w przebiegu nowotworów złośliwych przewodu pokarmowego (np. jelita grubego, żołądka, trzustki), ale też w białaczkach, chłoniakach, raku płuc.

Usuwanie brodawek łojotokowych

Brodawka łojotokowa jest łagodną zmianą na skórze, która nie stwarza zagrożenia dla zdrowia i życia pacjenta. Ważna jest jednak wizyta u dermatologa, który zróżnicuje ją ze zmianą złośliwą i zaproponuje optymalne postępowanie (pozostawienie zmiany i jej obserwację lub którąś z niżej opisanych metod usunięcia brodawki).

Pilnej konsultacji lekarskiej wymaga masywny wysiew lub masywne powiększanie się brodawek łojotokowych, które może być rewelatorem choroby nowotworowej.

Usuwanie brodawek łojotokowych powinno być przeprowadzone przez dermatologa, który dobierze optymalną metodę ich eliminacji (nie wolno próbować samodzielnego usuwania zmian). Wśród stosowanych metod wyróżniamy:

• metody farmakologiczne – stosowanie leków o działaniu złuszczającym (np. zawierających kwas salicylowy); terapia jest zwykle długotrwała, a warunkiem jej powodzenia jest systematyczność;
• łyżeczkowanie – metoda z zakresu dermochirurgii, polegająca na usunięciu zmiany za pomocą łyżeczki dermatologicznej; zabieg jest krótkotrwały, wykonywany w znieczuleniu miejscowym;
• krioterapię – zamrażanie zmiany za pomocą ciekłego azotu; zamrożona brodawka obumiera i po określonym czasie (zwykle po kilku tygodniach) odpada; niestety, przykrą pamiątką po usuniętej brodawce może być blizna;
• laseroterapię – doprowadzenie do obumarcia zmiany za pomocą promieni lasera; podobnie jak po krioterapii, zniszczona brodawka na ciele odpada po kilku tygodniach, mogąc pozostawić po sobie niewielką bliznę (zwykle mniej widoczną niż w przypadku blizny po krioterapii); zabieg wykonuje się w znieczuleniu miejscowym.

Aby pozbyć się brodawek starczych, można zastosować także elektrokoagulację, czyli niszczenie zmiany za pomocą prądu zmiennego prowadzącego do ścięcia i koagulacji białek tworzących brodawkę. Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym.