Zatrucie pokarmowe a alergia

Alergia i atopia

Najnowsze badania naukowe pokazują gwałtowny wzrost liczby osób cierpiących z powodu tzw. nadwrażliwości. Szacuje się, że alergia pokarmowa może dotyczyć nawet 5% populacji ogólnej i szybko zyskuje ona miano choroby cywilizacyjnej naszych czasów. Wiele osób uczulonych na pyłki roślin, wykazuje też reakcję alergiczną na środki spożywcze. Wbrew temu co się powszechnie sądzi alergia wywołana spożywanym pokarmem, często nie manifestuje się objawami ze strony przewodu pokarmowego, lecz różnymi dolegliwościami skórnymi.

Pojęciem atopii można określić, dziedziczną skłonność do występowania w organizmie wysokich stężeń immunoglobulin klasy IgE. Immunoglobuliny to cząsteczki, które wytwarzane są przez nasz organizm w odpowiedzi na kontakt z alergenem. Jednak nie zawsze podwyższony poziom przeciwciał tej klasy we krwi musi skutkować chorobą. U części osób z atopią mogą nigdy nie wystąpić objawy choroby. Jeżeli natomiast pojawiają się typowe symptomy, takie jak reakcje skórne, katar sienny, czy astma możemy mówić o wystąpieniu „alergii”. Ponad połowa osób cierpiących na alergię pokarmową wykazuje również objawy innych chorób atopowych, a w szczególności alergii pyłkowej.

Zobacz też: Alergia wziewna – przyczyny, objawy, leczenie

Objawy ze strony przewodu pokarmowego

Zatrucie i alergia

Po zjedzeniu zakażonej żywności, do naszego organizmu dostają się drobnoustroje chorobotwórcze lub toksyny przez nie wytworzone. Skutkiem tego jest pojawienie się typowych objawówzatrucia pokarmowego: biegunki, nudności, wymiotów, wzdęcia brzucha, a także bólu. Jest to reakcja naszego organizmu zmierzająca do pozbycia się intruzów lub trucizn. Układ odpornościowy broni dostępu do wnętrza ludzkiego ciała oraz mobilizuje wszystkie siły do zwalczania patogenów.

Podłożem alergii jest z kolei nieprawidłowa reakcja układu immunologicznego na tzw. alergeny, czyli substancje, które u zdrowego człowieka nie są źródłem choroby, natomiast w organizmie alergika prowadzą do wystąpienia uciążliwych objawów, często bardzo podobnych jak przy zatruciu.

To też może Cię zainteresować: Jak rozpoznać i leczyć katar sienny?

Nietolerancja pokarmowa

Podobne objawy jak w zatruciu pokarmowym i alergii możemy zaobserwować w przypadku nietolerancji pokarmowej. Niedobór laktazy (enzymu trawiącego cukry) jest znacznie częstszą przyczyną nietolerancji mleka, niż uczulenie na białka mleka krowiego. Człowiek z niedoborem laktazy toleruje małe ilości mleka, natomiast osoba uczulona, nie może spożywać go nawet w najmniejszej ilości. Objawy nietolerancji zależą nie tylko od dawki produktu, lecz także od sposobu jego przetworzenia. Osoby, u których występuje nietolerancja laktozy nie odczuwają przykrych dolegliwości po kefirach lub jogurtach, wynika to z procesu fermentacji, jaki jest przeprowadzany przy produkcji tego rodzaju nabiału. Laktoza obecna w mleku, podczas fermentacji jest zamieniana w kwas mlekowy do trawienia którego nasz organizm nie potrzebuje laktazy, a tym samym nie pojawiają się objawy nietolerancji. Niedobory enzymatyczne mogą być wrodzone lub nabyte, towarzyszą wielu chorobom przewodu pokarmowego takich jak celiakia, lamblioza, są częste u osób ze zmniejszoną powierzchnią trawienną jelita, po operacjach resekcyjnych z powodu nowotworów, a także po chemioterapii.

Zobacz też: Alergia w ciąży – jak leczyć?

Reakcje pseudoalergiczne

W ich patogenezie ważną rolę odgrywają substancje charakterystyczne dla reakcji alergicznych, takie jak histamina lub tyramina. Związki te nie są jednak produkowane przez komórki zaangażowane w mechanizmy alergii, lecz powstają na drodze nieimmunologicznej lub są dostarczane do organizmu z pokarmem. Tyraminę możemy znaleźć w pokarmach takich jak sery żółte, czerwone wino, a nawet czekolada. Najskuteczniejszą metodą leczenia, podobnie jak w przypadku alergii jest unikanie pokarmów bogatych w szkodliwe dla naszego organizmu substancje.

Jak odróżnić alergię od zatrucia?

Ważnym elementem badania pacjenta z alergią jest wywiad, a zwłaszcza wywiad rodzinny. Jeżeli w najbliższej rodzinie potwierdzimy występowanie chorób na podłożu atopii, możemy stwierdzić z dużym prawdopodobieństwem, że przyczyną zgłaszanych dolegliwości układu pokarmowego może być alergia. Należy zwrócić również uwagę na występowanie gwałtownych reakcji na dany produkt w przeszłości.

W diagnostyce alergii wykonywane są:

• Testy skórne – przeprowadzane za pomocą specjalnie wystandaryzowanych wyciągów alergenów. Przeważnie, badanie wykonuje się na przedramieniu, na skórze nie zmienionej chorobowo, a pomiaru dokonuje się po 10 -15 minutach. Reakcja na alergen w postaci bąbla lub rumienia wskazuje na obecność przeciwciał wyzwalających reakcje zapalne w skórze.
• Wziewne testy ekspozycyjne – dzięki nim możemy sprawdzić skłonność oskrzeli do skurczu. Polegają na podaniu określonej substancji w aerozolu, w takiej ilości, która u osób zdrowych nie wywołuje reakcji. Możemy również badać reakcję oskrzeli na bodźce nieswoiste, takie jak zimne powietrze. Testy wykonuje się wyłącznie w specjalistycznych ośrodkach alergologicznych z niezbędnym zabezpieczeniem medycznym. Stosuje się także prowokacyjne testy donosowe, w których alergen aplikuje się do nosa i ocenia reakcję błony śluzowej na daną substancję.
• Oznaczanie stężenia immunoglobulin – we wszystkich chorobach atopowych całkowite stężenie IgE rośnie, ale brak wzrostu nie pozwala na wykluczenie choroby o podłożu alergicznym. Wzrost też nie jest charakterystyczny tylko dla nich, gdyż występuje także w chorobach pasożytniczych, chłoniaku Hodgkina czy szpiczaku mnogim. Oznaczanie stężenia IgE swoistych dla danego alergenu pomaga natomiast potwierdzić uczulenie na daną substancję.
• Ocena liczby lub odsetka granulocytów kwasochłonnych – dla alergii charakterystyczny jest niezbyt wysoki wzrost tych wartości, duży wzrost może wskazywać na zakażenie pasożytnicze a nawet chorobę nowotworową. Wyniki badan powinny być zawsze interpretowane przez lekarza.