Alergia wziewna – przyczyny, objawy, leczenie, diagnostyka

Czym jest alergia?

Według definicji alergia to reakcja nadwrażliwości zapoczątkowana przez mechanizmy immunologiczne. Nadwrażliwość polega na pojawianiu się objawów, takich jak alergiczny nieżyt nosa, alergiczne zapalenie spojówek, w odpowiedzi na określony bodziec (alergen), który jest tolerowany przez osoby zdrowe.

U około 10-20 % ludzi występuje dziedziczna skłonność to alergii, polegająca na nadmiernym wytwarzaniu immunoglobuliny IgE – jest to tak zwana atopia.

Przeciwciała IgE łączą się z cząsteczką alergenu, przekazując informację do mastocytów (komórek tucznych), które w odpowiedzi uwalniają substancje odpowiedzialne za powstanie objawów alergii.

Zobacz też: Alergia w ciąży – jak leczyć?

Co jest przyczyną alergii wziewnej?

Alergeny, czyli czynniki, które wywołują reakcję alergiczną, możemy podzielić na sezonowe i całoroczne.

Do alergenów sezonowych zaliczamy pyłki roślin. Okres pylenia trwa od połowy stycznia do połowy października. Pyłki, które są produkowane w bardzo dużych ilościach, mogę być przenoszone przez wiatr nawet na kilkaset kilometrów.

W Polsce najczęściej uczulają pyłki traw, które pylą od początku maja do połowy września, z największym nasileniem w czerwcu i lipcu. Przykładem traw, które najczęściej uczulają są: kupkówka pospolita, kostrzewa łąkowa i tymotka łąkowa. Innymi sezonowymi alergenami wziewnymi są pyłki zbóż, chwastów i drzew.

Alergeny całoroczne to roztocza kurzu domowego. Żywią się one złuszczonym naskórkiem i bytują w pościeli, dywanach i meblach. Zwiększona liczba roztoczy występuję w okresach dużej wilgotności powietrza, a także sezonowo w maju i kwietniu oraz we wrześniu i październiku. Wtedy nasilenie objawów jest największe.

Przyczyną alergii wziewnej jest także sierść, naskórek oraz wydzieliny zwierząt – czyli alergeny zwierząt domowych. Podobnie jak roztocza zalegają w meblach tapicerowanych, dywanach i pościeli. Utrzymują się przez wiele miesięcy po usunięciu zwierzęcia z domu.

Grzyby również mogą być przyczyną alergii. Najczęściej uczulają pleśnie, które bytują w ciepłych, wilgotnych miejscach (na przykład w łazience) oraz grzyby drożdżakopodobne.

Przeczytaj też: Dexaven – co to jest i jak działa?

Alergiczny nieżyt nosa – objaw alergii wziewnej

Objawem alergii wziewnej jest alergiczny nieżyt nosa:

To jedna z najczęstszych manifestacji alergii wziewnej. Występuje u 10–30% populacji. Wśród objawów, których największe nasilenie występuje w nocy i nad ranem, należy wymienić takie jak:

• wodnista lub gęsta, śluzowa wydzielina z nosa;
• kichanie;
• świąd nosa, spojówek, uszu, podniebienia;
• spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła;
• zaczerwienienie nosa od częstego pocierania;
• ciemne zabarwienie skóry pod oczami;
• fałdy Denniego i Morgana na dolnej powiece (głównie u dzieci).

Przeczytaj też: Clatra – lek na alergię

Alergiczne zapalenie spojówek a alergia wziewna

Innym, częstym objawem alergii wziewnej, jest alergiczne zapalenie spojówek:

Występuje u 15–20% populacji, często współistnieje z alergicznym nieżytem nosa. Po raz pierwszy pojawia się zwykle u dzieci w wieku przedszkolnym i przeważnie nasilenie objawów zmniejsza się z wiekiem.

Występują objawy takie jak:

• świąd spojówek – objaw najbardziej charakterystyczny,
• przekrwienie i obrzęk spojówek,
• obrzęk powiek,
• łzawienie.

Sprawdź również: Metypred – działanie, dawkowanie, zastosowanie

Astma alergiczna a alergeny wziewne

Astma alergiczna występuje zwykle u dzieci i młodych dorosłych. Mediatory uwolnione z komórek tucznych, w odpowiedzi na alergen, powodują skurcz oskrzeli.

Objawami są:

• duszność,
• świszczący oddech,
• kaszel – czasem występuje jako jedyny objaw,
• mogą także występować objawy innych chorób alergicznych, np. alergiczny nieżyt nosa.

Jak diagnozuje się alergię wziewną?

Konieczne jest wykonanie badań laboratoryjnych. Przeciwciało IgE – oznacza się całkowite IgE w surowicy, którego podniesiony poziom może świadczyć między innymi o atopii, infekcji pasożytniczej, niektórych wrodzonych niedoborach odporności u dzieci i chorobach limfoproliferacyjnych. Oznaczenie całkowitego IgE jest mało swoiste. Bardziej miarodajnym badaniem jest oznaczenie alergenów swoistych IgE, których podwyższone stężenie świadczy o alergii na dany antygen lub grupę antygenów.

Eozynofile we krwi obwodowej i wydzielinach – podwyższony poziom może świadczyć o alergii.

Badając przyczyny alergii wziewnej wykonuje się ponadto testy skórne. Testy punktowe są podstawową metodą w diagnostyce alergii. Kroplę roztworu zawierającego antygen umieszcza się na skórze przedramienia lub pleców, którą nakłuwa się później nożykiem. Odstęp między nakłuciami musi wynosić minimum 2 centymetry. Musi być także zachowany odstęp około 5 centymetrów od dołu łokciowego i nadgarstka.

Testy śródskórne stosuje się jeżeli testy punktowe wyszły ujemnie. Używa się stężenie 100–1000 razy mniejszego niż do testów punktowych.

Odczytu testów punktowych i śródskórnych dokonuje się po około 15–20 minutach, kiedy nasilenie zmian jest największe. Mierzy się powstały bąbel w dwóch prostopadłych do siebie osiach.

To też może Cię zainteresować: Duozinal – działanie, dawkowanie

Jak leczyć alergię wziewną?

Nieleczona alergia wziewna prowadzi do rozwoju różnych schorzeń, w tym astmy. W leczeniu alergii wziewnej objawowo stosuje się:

• leki przeciwhistaminowe (leki antyhistaminowe) przyjmowanie doustnie lub stosowane miejscowo w przypadku alergicznego nieżytu nosa i alergicznego zapalenia spojówek. Aplikuje się się je odpowiednio donosowo lub do worka spojówkowego;
• glikokortykosteroidy podawane doustnie przy dużym nasileniu objawów alergii lub donosowo w leczeniu alergicznego nieżytu nosa;
• leki obkurczające naczynia błony śluzowej nosa, stosowane donosowo lub doustnie. Zmniejszają obrzęk błony śluzowej i ułatwiają oddychanie;
• ß2-mimetyki, są stosowane wziewnie w astmie, rozszerzają oskrzela;
• omalizumab to przeciwciało skierowanie przeciwko IgE, stosowany tylko w ciężkiej astmie o podłożu atopowym.

W leczeniu przyczynowym stosuje się immunoterapię swoistą, polegającą na wielokrotnym podawaniu alergenu w postaci szczepionki, w celu wywołania tolerancji na czynnik uczulający i zmniejszenia nasilenia objawów alergii.