Ból brzucha w nocy – dlaczego brzuch boli w nocy i rano?

Bóle brzucha w nocy – co to może być?

Ból brzucha jest niespecyficznym objawem, który w zależności od swojej charakterystyki i nasilenia może sugerować ostry lub przewlekły stan zapalny toczący się w jamie brzusznej, nieprawidłowości czynnościowe układu pokarmowego lub być formą reakcji na stres.

Najczęstszą przyczyną bolesnych skurczów brzucha i bólu jelit, występujących również w nocy, jest nagromadzenie się gazów jelitowych. Dzieje się tak często po ciężkostrawnych posiłkach, szczególnie bogatych w fasolę i rośliny strączkowe lub może być związane z wtórną nietolerancją laktozy zawartej w mleku i niektórych produktach mlecznych.

To też może Cię zainteresować: Ból pleców po prawej stronie

Przyczyną może być także nadmierne połykanie powietrza, na przykład towarzyszące żuciu gumy.

Ból brzucha wieczorem i w godzinach nocnych może wskazywać na niestrawność, zwaną również dyspepsją. Jest to zespół objawów charakteryzujących się uczuciem pełności po posiłku, szybkim uczuciem sytości w trakcie jedzenia i bólem brzucha, zlokalizowanym najczęściej w nadbrzuszu (ból brzucha nad pępkiem).

Ból brzucha po jedzeniu często opisywany jest przez pacjentów jako pieczenie. Niestrawność najczęściej związana jest z przejedzeniem i chwilowym spowolnieniem trawienia pokarmów.

Czytaj również: Ból brzucha i pleców

Ból brzucha w nocy i nad ranem – czy to wrzody żołądka?

Jeżeli pacjent zgłasza częste bóle brzucha w nocy, należy się zastanowić, czy przyczyną tych dolegliwości nie jest proces chorobowy. Ból zlokalizowany w nadbrzuszu, przez pacjentów określany jako ból żołądka, może wskazywać na chorobę wrzodową żołądka lub refluks żołądkowy.

W chorobie wrzodowej dochodzi do tworzenia się owrzodzeń w żołądku i początkowej części jelita cienkiego. Wiąże się z uczuciem bólu lub dyskomfortu w nadbrzuszu, który występuje najczęściej 1–3 godziny po posiłku – stąd ból brzucha może pojawić się w nocy lub nad ranem, przed śniadaniem.

Ból i dyskomfort ustępują zazwyczaj po zjedzeniu posiłku lub zażyciu leków zobojętniających, dostępnych w aptece bez recepty.

Przeczytaj też: Budzenie się w nocy – przyczyny, jak leczyć?

Nawracające nocne bóle brzucha w ciągu nocy i nad ranem, zwłaszcza takie, które wybudzają, powinny skłonić do wizyty u lekarza i wdrożenia odpowiedniej diagnostyki.

Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy w ponad połowie przypadków związana jest z zakażeniem bakterią Helicobacter pylori, w związku z czym tylko antybiotykoterapia zlecona przez lekarza może ją wyleczyć i zapobiec tworzeniu się nowych owrzodzeń.

Należy również pamiętać, że ostry ból brzucha może być powodowany niewłaściwym stosowaniem leków przeciwbólowych z grupy NLPZ (ibuprofen, ketoprofen, diklofenak i inne). Tabletki te mogą być przyczyną powstawania owrzodzeń i pojawiania się dolegliwości bólowych brzucha.

Czytaj również: Leki na wymioty – jakie wybrać?

Ból brzucha w nocy oraz biegunka, wymioty i gorączka

Zdarza się, że silnym bólom brzucha w nocy towarzyszą biegunka, wymioty, złe samopoczucie albo gorączka. Wtedy prawdopodobnie mamy do czynienia z zatruciem pokarmowym lub nieżytem żołądkowo-jelitowym.

Pacjenci najczęściej określają taki stan jako grypę jelitową lub grypę żołądkową. Przyczyną zatrucia i bólu jelit może być spożycie pokarmów zawierających szkodliwe bakterie, toksyny bakteryjne lub pasożyty. Z kolei nieżyt żołądkowo-jelitowy powodują wirusy.

Najczęstszym powikłaniem tych jednostek jest odwodnienie wynikające z dużej utraty wody (z powodu biegunek i wymiotów). Objawia się ono uczuciem suchości w ustach, wzmożonym pragnieniem, suchością skóry, przyspieszeniem akcji serca, a czasem zmniejszonym oddawaniem moczu.

Przeczytaj też: Gorączka u dziecka bez innych objawów

Leczenie polega głównie na nawadnianiu (chłodną, słabą herbatą, wodą, napojami zawierającymi elektrolity, dostępnymi bez recepty w aptece). Ważne jest także zastosowanie lekkostrawnej diety, unikanie surowych warzyw i owoców, potraw smażonych czy grillowanych.

Jeżeli pojawiają się zawroty głowy, zaburzenia świadomości, zasłabnięcia, widoczny spadek częstości oddawania moczu, a u dzieci niechęć do przyjmowania płynów doustnie, należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza.

Konsultacji lekarskiej wymagają również przypadki, w których po kilku dniach leczenia bólów brzucha domowymi sposobami nie dochodzi do poprawy.

Wtedy trzeba wziąć pod uwagę inne jednostki chorobowe, np. nieswoiste zapalenia jelit, chorobę uchyłkową jelit, czynnościowe zaburzenia pracy jelit.

Przeczytaj też: Ból brzucha po alkoholu

Ból brzucha u dziecka w nocy – jakie są przyczyny?

Diagnozowanie dlaczego dziecko boli brzuch w nocy może okazać się bardzo trudne. Dzieci, podobnie jak dorośli, mogą prezentować objawy zatrucia pokarmowego, niestrawności czy nadmiernej ilości gazów. Warto zastanowić się, czy domyślamy się przyczyny pojawiających się dolegliwości.

Często rodzice, których dzieci zachorowały, wskazują, że bezpośrednio przed wystąpieniem objawów dziecko jadło posiłek poza domem lub że podobne objawy wystąpiły u innych osób, z którymi dziecko przebywało.

W przypadku wystąpienia bólu brzucha z towarzyszącymi im wymiotami, biegunką, czasem gorączką i złym samopoczuciem, należy zadbać o należyte nawodnienie dziecka i zastosowanie lekkostrawnej diety.

Najczęstszą przyczyną bólu brzucha w nocy u niemowląt jest kolka niemowlęca. Jest to zespół objawów, które pojawiają się najczęściej u dzieci w wieku pomiędzy 3. tygodniem a 5. miesiącem życia.

Przeczytaj też: Biegunka po jedzeniu – przyczyny i leczenie

Dziecko w okresach kolki jest niespokojne, pojawia się napadowy, trudny do ukojenia płacz lub krzyk dziecka, trwający łącznie co najmniej 3 godziny w ciągu doby.

Sytuacja taka występuje co najmniej 3 razy w tygodniu. Może towarzyszyć mu zaczerwieniona twarz dziecka, podkurczanie nóżek oraz wzdęcie brzucha. Poza okresami płaczu dziecko zjada chętnie, prawidłowo przybiera na masie i prawidłowo się rozwija.

Rodzice, którzy podejrzewają kolkę u swojego dziecka, powinni się z nim zgłosić do lekarza, który będzie mógł wykluczyć inne podłoże prezentowanych objawów i udzielić informacji na temat postępowania w kolkach.

Gdy do nocnych bólów brzucha u dziecka i objawów przypominających kolkę dołączają się: gorączka, wymioty, nasilone ulewania pokarmu, biegunka (czasem z pasmami świeżej krwi), dziecko traci na masie lub kontrole masy ciała wykazują spowolnienie wzrostu, pojawiają się drgawki lub nagła zmiana zachowania dziecka, konieczna jest pilna konsultacja lekarska.

To też może Cię zainteresować: Ból brzucha w okolicy pępka – możliwe przyczyny

Nocny ból brzucha – kiedy do lekarza?

Kiedy ból brzucha w nocy powinien szczególnie zaniepokoić? Pilnej uwagi wymagają bóle brzucha występujące regularnie, częściej niż 1 raz w tygodniu – mogą być powodowane przez chorobę wrzodową żołądka i dwunastnicy, chorobę refluksową przełyku, raka żołądka.

Szczególnej uwagi warte są bóle brzucha, którym towarzyszą inne objawy – krew w stolcu, nieplanowane chudnięcie lub zmiana rytmu wypróżnień (pojawienie się zaparć lub biegunek). Mogą być one związane z chorobą Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego, chorobą uchyłkową jelit, zespołem jelita drażliwego.

Diagnostyki wymaga wieczorny i nocny ból brzucha, który nasila się przy każdym ruchu, gdy chory leży nieruchomo z podkurczonymi nogami, a dotykanie brzucha powoduje znaczne nasilenie bólu. Wówczas należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza, ponieważ mogło dojść do zapalenia otrzewnej.

Jest to stan bezpośrednio zagrażający życiu i konieczne jest pilne leczenie w szpitalu. Najczęściej spowodowany jest perforacją wrzodu trawiennego, perforacją uchyłka, zapaleniem wyrostka robaczkowego ( ból brzucha po prawej stronie na dole).

Z kolei objawy, które występują u dzieci i powinny wzbudzać czujność lekarzy, to przede wszystkim:

• niewyjaśniona gorączka lub gorączka, która nie ustępuje po wyleczeniu infekcji,
• przewlekający się ból w prawej części brzucha, w nadbrzuszu lub podbrzuszu,
• trudności z połykaniem pokarmu,
• przewlekające się ulewania lub wymioty, wymioty z domieszką krwi,
• obecność pasm świeżej krwi na oddanym stolcu lub ciemnoczarne stolce,
• biegunka występująca w nocy,
• ból brzucha wybudzający dziecko ze snu,
• towarzyszące bóle stawów,
• wyczuwalny guz w jamie brzusznej dziecka,
• zmiany w okolicy odbytu (ropnie, nadżerki, bolesność),
• utrata masy ciała,
• spowolnienie tempa wzrastania, opóźnione dojrzewanie płciowe,
• nieswoiste zapalenia jelit, choroba trzewna lub choroba wrzodowa u kogoś z rodziny dziecka.

Ból brzucha w ciąży w nocy i rano – co to znaczy?

Nocny ból brzucha u kobiety w ciąży może mieć wiele przyczyn. Czasem pierwszym objawem, który grozi poronieniem lub porodem przedwczesnym, jest właśnie ból brzucha, umiejscowiony w podbrzuszu. Ból może być rozlany lub odczuwalny tylko z lewej strony lub po prawej stronie brzucha.

Niekiedy towarzyszy mu krwawienie z dróg rodnych o różnym nasileniu. W takim wypadku zawsze konieczna jest konsultacja u ginekologa, który wykona badanie ginekologiczne i USG w celu oceny dobrostanu płodu oraz zastosuje potrzebne leczenie.

Innym stanem bezpośrednio zagrażającym życiu kobiety i dziecka jest przedwczesne odklejenie łożyska. Dochodzi wtedy do odwarstwienia się łożyska od ściany macicy, któremu może towarzyszyć obfite krwawienie z dróg rodnych (choć może nie być krwawienia w ogóle), rozlany ból brzucha, czasem nudności i wymioty. Pacjentki odczuwają też mniejszą ilość ruchów płodu. Konieczna jest pilna konsultacja lekarska.

W ciąży dość częste są bóle podbrzusza, wskazujące na zakażenia układu moczowego, których przyczyną może być nieleczony stan zapalny okolic narządów rozrodczych. Pojawia się ból i szczypanie podczas oddawania moczu, konieczność bardzo częstego korzystania z toalety, ból brzucha, czasem także gorączka i złe samopoczucie.

W wypadku występowania takich objawów należy zgłosić się do lekarza, który przed zapisaniem antybiotyku zleci pobranie moczu na posiew.

Korzystanie z leków dostępnych bez recepty powinno być poprzedzone konsultacją u lekarza (może być to lekarz rodzinny), ponieważ są to preparaty przeciwwskazane w pierwszym trymestrze ciąży, a w trzecim trymestrze muszą być stosowane z dużą ostrożnością, gdyż mogą powodować (rzadko) powikłania hemolityczne u dziecka (niedokrwistość hemolityczną).

U kobiety ciężarnej mogą się również pojawić objawy infekcji układu pokarmowego w postaci biegunki, wymiotów, ogólnego złego samopoczucia. Pamiętać należy o prawidłowym nawodnieniu i lekkostrawnej diecie.

W przypadku utrzymywania się lub nasilenia objawów należy skonsultować się z lekarzem ginekologiem, który będzie mógł badaniem USG potwierdzić dobry stan płodu, a przyszłej mamie może zalecić dodatkowe nawadnianie kroplówką.