Użądlenie pszczoły – opuchlizna, uczulenie, pierwsza pomoc, kiedy do lekarza?

Pszczoła a osa – jak odróżnić pszczołę od osy?

Większość osób instynktownie odróżnia osę od pszczoły, choć nie zawsze jest to oczywiste, zwłaszcza w stresującej sytuacji użądlenia. Jak wygląda pszczoła? Jest ona nieco bardziej krępa, ma ciemniejszy kolor i jest pokryta meszkiem, tymczasem osa ma znacznie bardziej wydłużony korpus w wyraźne, żółto-czarne pasy. Osa osiąga długość do 15 mm, natomiast pszczoła robotnica może mieć nawet 25 mm długości. W wyglądzie pszczół charakterystyczne jest wyraźnie zaznaczone przewężenie pomiędzy tułowiem a korpusem.

Odróżnienie osy od pszczoły jest istotne w razie użądlenia.

Użądlenie pszczoły – objawy – jak wygląda?

Podstawowe objawy użądlenia pszczoły są takie same, jak po użądleniu osy czy szerszenia. Należą do nich:

• silny, piekący ból w miejscu ukąszenia,
• obrzęk (o tym, jak długo utrzymuje się opuchlizna po użądleniu pszczoły decyduje indywidualna odporność każdego organizmu),
• zaczerwienienie.

Warto jednak odróżnić użądlenie pszczoły od użądlenia przez innego owada, ze względu na toksynę, która w przypadku żądła pszczoły jest znacznie słabsza (ból jest mniejszy). Jad pszczoły ma kwaśny odczyn, a jad os i szerszeni odczyn silnie zasadowy. Ponadto pszczoła może użądlić tylko raz, pozostawiając żądło w miejscu ugryzienia, natomiast osa żądli wielokrotnie.

Opuchlizna po ukąszeniu pszczoły

Ugryzienie pszczoły, podobnie jak w przypadku osy, skutkuje miejscowym zaczerwienieniem i obrzękiem w miejscu użądlenia. Opuchlizna po ukąszeniu pszczoły utrzymuje się zazwyczaj kilka godzin, zdarza się jednak również, że opuchlizna po pszczole nie pojawia się natychmiast, tylko dopiero na drugi dzień lub nawet po tygodniu, choć tak duże opóźnienie może być powodowane również towarzyszącą użądleniu infekcją bakteryjną.

Gdy użądli pszczoła, natychmiast pojawia się zawsze ostry ból, który jest jednak słabszy niż na przykład ugryzieniu przez osę. Taka reakcja dotyczy jednak tylko osób, które nie są uczulone na jad pszczoły.

Uczulenie na jad pszczeli – jak wygląda i kiedy do lekarza?

Czy użądlenie pszczoły jest niebezpieczne? Najpoważniejszym skutkiem użądlenia przez pszczołę może być wstrząs anafilaktyczny, który przy braku fachowej pomocy może się skończyć śmiercią. Przy uczuleniu na jad pszczeli warto mieć przy sobie ampułkostrzykawkę z adrenaliną, która podana domięśniowo nie dopuszcza do reakcji wstrząsowej.

Jeżeli jednak ktoś nie jest świadomy swojej alergii, do wezwania pomocy lekarskiej powinny skłonić następujące objawy:

• trudności z oddychaniem,
• spadek ciśnienia krwi,
• silne osłabienie,
• odczuwanie lęku,
• nudności, wymioty,
• zawroty głowy,
• biegunka.

Osoba uczulona na jad pszczeli zazwyczaj pozostaje przez 24 godziny pod obserwacją lekarza, ze względu na możliwe opóźnienie reakcji wstrząsowej. Niekiedy początkowa dawka adrenaliny okazuje się niewystarczająca i po pewnym czasie objawy wstrząsu anafilaktycznego powtarzają się.

Co robić po ukąszeniu pszczoły – pierwsza pomoc

Jeśli widzimy żądło pszczoły w ciele, należy je niezwłocznie usunąć. Im szybciej zostanie ono wyjęte, tym mniej jadu pszczoły przedostanie się do organizmu. Duże znaczenie ma sposób, w jaki się to zrobi. W momencie użądlenia do organizmu przedostaje się około 20 proc. jadu zgromadzonego w zbiorniczku znajdującym się na końcu żądła pszczoły. Chwycenie go podczas wyjmowania spowoduje niejako "wtłoczenie" pozostałej części jadu do rany – żądło należy więc delikatnie podważyć, zdrapać pęsetą, paznokciem etc., a następnie w całości usunąć. Ranę można też zdezynfekować i zrobić okład z przekrojonej cebuli lub pietruszki (co neutralizuje jad pszczoły).

Osobę poszkodowaną trzeba obserwować, czy nie rozwijają się u niej objawy uczulenia. W takim przypadku niezwłocznie należy wezwać pogotowie. Jeżeli pszczoła użądli w palec, kończynę czy plecy, sytuacja zazwyczaj jest mniej groźna nawet w przypadku alergii. Jeżeli natomiast ukąszenie miało miejsce w newralgicznym punkcie (w gardło, wewnątrz jamy ustnej, pod okiem, w język), nadmierny obrzęk po użądleniu pszczoły może spowodować zablokowanie drób oddechowych, a w konsekwencji uduszenie.

Jeżeli pszczoła użądliła dziecko bądź kobietę w ciąży, należy postępować tak, jak przy każdym użądleniu. Jad nie stanowi dodatkowego niebezpieczeństwa również dla kobiet karmiących piersią. W przypadku młodszych dzieci należy również podać niezwłocznie coś, co łagodzi użądlenie pszczoły (środki zmniejszające ból i obrzęk).

Jak złagodzić użądlenie pszczoły?

Na użądlenie pszczoły pomogą preparaty dostępne w aptece bez recepty działające przeciwwstrząsowo i antyalergicznie. Można stosować:

• maść lub żel z hydrokortyzonem (jeżeli nie ma pewności, czym smarować użądlenie pszczoły, preparat z zawartością hydrokortyzonu o działaniu przeciwalergicznym i antywstrząsowym jest bardzo dobrym wyborem;
• calcium – w dowolnej postaci (medyczne wapno na ukąszenia ma również działanie przeciwświądowe i zmniejszające obrzęk).

Stosuje się także preparaty likwidujące przykre objawy użądlenia pszczoły:

• maści, żele, okłady o działaniu przeciwobrzękowym dostępne w aptekach bez recepty, na przykład Entil,
• preparaty o działaniu antyseptycznym – odkażające miejsce użądlenia,
• środki o właściwościach przeciwzapalnych.

Jak wybrać najlepszy środek na ukąszenia komara?

Domowe sposoby na użądlenie pszczoły

Zazwyczaj użądleniu nie towarzyszą żadne poważniejsze reakcje związane z uczuleniem na jad pszczeli. Domowe sposoby koncentrują się na likwidowaniu objawów użądlenia takich, jak zaczerwienienie, ból i obrzęk.

Wszystko, co na ugryzienie pszczoły można zastosować, jest zazwyczaj w każdej kuchni. Do najczęściej wybieranych należą okłady – te na ukąszenie pszczoły powinny mieć działanie chłodzące, likwidujące obrzęk i zmniejszające ból. Mogą to być między innymi:

• okład z przekrojonej cebuli lub korzenia pietruszki,
• soda wymieszana z niewielką ilością wody (papkę nakłada się na miejsce użądlenia, okład z sody neutralizuje część jadu i zmniejsza opuchliznę),
• okład z lodu – działający przeciwobrzękowo,
• ssanie kostek lodu – pomocne w przypadku użądlenia przez pszczołę w język.

Ocet i sok z cytryny w przypadku jadu pszczoły okazują się nieskuteczne ze względu na kwaśny odczyn, który znakomicie neutralizuje zasadowy jad os, ale na kwaśny odczyn pszczelego jadu nie działa.