Zawroty głowy przy wstawaniu – przyczyny kręcenia w głowie przy pionizacji ciała

Zawroty głowy przy wstawaniu – dlaczego kręci się w głowie?

Zawroty głowy są dolegliwością budzącą duży niepokój u pacjenta. Szybko ustępujące zawroty głowy przy wstawaniu są naturalną reakcją układu nerwowego na nagłą pionizację, jednak częste, silne kręcenie w głowie może świadczyć o szeregu potencjalnych schorzeń. Przyczyną częstych zawrotów głowy mogą być zarówno choroby łagodne, jak również poważne i niebezpieczne, których wczesne rozpoznanie może mieć decydujące znaczenie dla zdrowia lub życia chorego.

Zawroty głowy mogą występować pod postacią wirowania otoczenia z uczuciem niepokoju lub dyskomfortu. Odczucie to przypomina jazdę na karuzeli. Odmiennym typem są zawroty głowy i zaburzenia równowagi ze złudzeniem niestabilności podłoża i niepewności w chodzeniu. Pacjenci często opisują to, jak chodzenie po statku lub pod wpływem alkoholu. Dokładne określenie charakteru dolegliwości może pomóc lekarzowi w ustaleniu przyczyny zawrotów głowy. Bardzo często pacjenci nazywają zawrotami głowy różne subiektywne odczucia, co może wprowadzać w błąd badającego.

Przyczyny zawrotów głowy – zaburzenia błędnika, nadciśnienie, nerwica?

Zawroty głowy są objawem bardzo nieswoistym. Mogą występować w przebiegu licznych chorób.

• Silne zawroty głowy w wielu przypadkach wskazują na problemy z funkcjonowaniem układu równowagi, np. zaburzenia błędnika wynikające ze stanów zapalnych czy uszkodzenia jego struktury. Na zawroty głowy i mdłości skarżą się osoby cierpiące na chorobę Meniere’a, dolegliwość zgłaszana jest także przy zapaleniu nerwu przedsionkowego, uszkodzeniu nerwu przedsionkowo-ślimakowego. U niektórych osób powodem wirowania w głowie jest nawet duże natężenia hałasu.
• Kiedy kręci się w głowie po wstaniu należy brać pod uwagę zaburzenia ze strony układu nerwowego – udar pnia i móżdżku, stwardnienie rozsiane, uraz mózgu infekcje ośrodkowego układu nerwowego. Zdarzają się także zawroty głowy od kręgosłupa, będące wynikiem urazu w odcinku szyjnym. Z kolei ból i zawroty głowy to objaw towarzyszący migrenie.
• Częste zawroty głowy i zaburzenia widzenia to możliwy skutek uszkodzenia narządu wzroku – porażenia nerwów ruchowych oczu, zeza ukrytego, wady refrakcji.
• Częściej za zawroty głowy podczas wstawania odpowiadają patologie w obrębie układu krążenia. Zawroty głowy i wysokie ciśnienie to jeden ze skutków nadciśnienia tętniczego, choć za wrażenie wirowania otoczenia odpowiada również hipotensja, miażdżyca, niewydolność krążenia kręgowo-podstawnego, zaburzenia rytmu serca.
• Przyczyną zawrotów głowy przy wstawaniu i schylaniu są także problemy ogólnoustrojowe w postaci infekcji, anemii czy zaburzeń elektrolitowych, hipoglikemii, zatruć. Nierzadkie jest także kręcenie w głowie po lekach. Pod uwagę należy wziąć ponadto zaburzenia psychiczne w postaci nerwicy i depresji.

Każdą z wymienionych jednostek chorobowych cechuje odmienny charakter i nasilenie zawrotów głowy oraz inne objawy towarzyszące.

Zawroty głowy – przy pionizacji, podnoszeniu głowy, pochylaniu

Łagodne położeniowe zawroty głowy są jedną z najczęstszych przyczyn tych nieprzyjemnych dolegliwości. Schorzenie cechuje się napadami krótkotrwałych wirujących zawrotów głowy, wyzwalanych przez przyjęcie określonej pozycji. Choroba zaczyna się zazwyczaj po przebyciu zapalenia ucha środkowego lub wskutek ogólnej infekcji. Pacjenci skarżą się na kilkusekundowe silne zawroty głowy w czasie wykonywania określonych ruchów. Występują nie tylko zawroty głowy przy wstawaniu – w głowie kręci się podczas spoglądania w górę, przewracania się na bok w łóżku.

Co ciekawe znamienne jest ustępowanie objawów po kilkukrotnym wykonaniu danego ruchu. Rozpoznanie choroby nie nastręcza trudności, ponieważ obraz kliniczny jest bardzo charakterystyczny. Lekarz w trakcie badania przeprowadza test, podczas którego pacjent siedzący na kozetce zostaje biernie pochylony do tyłu, tak, że głowa zwisa poza kozetkę, z jednoczesnym skręceniem głowy w lewo lub prawo. Wystąpienie silnych zawrotów głowy, które ustępują po chwili, przemawia za rozpoznaniem łagodnych położeniowych zawrotów głowy. W leczeniu schorzenia zastosowanie ma odpowiednia rehabilitacja. W większości przypadków choroba ustępuje po kilku tygodniach lub miesiącach.

Kręcenie w głowie – objaw hipotensji ortostatycznej

Zawroty głowy po pionizacji mogą być jednym z objawów hipotensji ortostatycznej. Termin ten dotyczy sytuacji, w której po przyjęciu postawy stojącej następuje znaczny spadek ciśnienia tętniczego krwi, co w warunkach fizjologicznych nie powinno mieć miejsca. W organizmie uruchamiany jest szereg mechanizmów adaptacyjnych, które odpowiadają za utrzymanie odpowiedniego ciśnienia krwi niezależnie od pozycji ciała.

Jeżeli których z nich niedomaga, pionizacja może powodować wiele objawów spowodowanych niedociśnieniem, m.in.: zawroty głowy i uczucie osłabienia, chwilową dezorientację, krótkotrwałe nieostre widzenie, ciemnienie przed oczami, niepewny chód, a w nasilonych przypadkach nawet omdlenie. Szczególnie narażone na wystąpienie tych objawów są osoby długotrwale unieruchomione i w podeszłym wieku.

Zawroty głowy w ciąży również mogą mieć opisane wyżej podłoże, współwystępując z omdleniami. Hipotensja ortostatyczna może wystąpić również w przebiegu niektórych chorób gruczołów wydzielania wewnętrznego, układu nerwowego lub krążenia, a także u pacjentów przyjmujących leki hipotensyjne lub psychotropowe.

Co robić, kiedy kręci się w głowie po wstaniu?

Pacjentom z objawami hipotensji ortostatycznej zaleca się wdrożenie kilku zasad, które złagodzą dokuczliwe zawroty głowy przy wstawaniu. Przy łagodnych zawrotach stosuje się manewr Epleya. Zabieg ten wykonywany jest w gabinetach lekarskich. Jest bezbolesny i bezpieczny. Polega na rozłożonej w czasie zmianie ułożenia głowy. Niekiedy niezbędna bywa rehabilitacja przedsionkowa.

Trzeba pamiętać, by po dłuższym leżeniu wstawać powoli, unikając gwałtownych ruchów, najpierw z pozycji leżącej do siedzącej, a dopiero po paru minutach do stojącej. Sposobem na zawroty głowy może być wypijanie odpowiedniej ilości płynów w ciągu doby (co najmniej dwóch litrów). Można, o ile nie istnieją do tego inne przeciwwskazania, dosalać spożywane posiłki. Przy porannych zawrotach głowy po wstaniu z łóżka dobrym pomysłem może być spanie w pozycji półsiedzącej.

Dodatkowo, aby złagodzić nieprzyjemne wrażenie wirowania otoczenia, należy:

• unikać gorących kąpieli i przebywania w dusznych pomieszczeniach,
• zrezygnować z palenia papierosów i picia alkoholu,
• zadbać o codzienną aktywność fizyczną dostosowaną do kondycji.

W przypadkach nasilonych dolegliwości związanych z niedociśnieniem, gdy wymienione zasady nie przynoszą pożądanych rezultatów, konieczne może być wprowadzenie farmakoterapii.

manewr stosowany w leczeniu łagodnego napadowego położeniowego zawrotu głowy