Ból i zawroty głowy – dlaczego boli głowa i kręci się w głowie?

Ból głowy i zawroty głowy – kiedy występują takie objawy?

Ból głowy to jeden z najczęściej występujących u pacjentów objawów. Ponad 95% osób choć w raz w życiu go doświadczyła, przy czym połowa w minionym roku. Co dwudziesta osoba cierpi na częste bóle głowy, które pojawiają się ponad 15 razy w miesiącu.

Zawroty głowy oraz towarzyszące im zaburzenia równowagi są przyczyną około 58% wizyt u lekarzy pierwszego kontaktu. Pojawiają się zdecydowanie częściej w populacji powyżej 65. roku życia.

Najczęstszą przyczyną współwystępowania bólów i zawrotów głowy jest migrena z zawrotami głowy. Kolejnym charakterystycznym połączeniem są łagodne położeniowe zawroty głowy oraz napięciowy ból głowy.

To też może Cię zainteresować: Co oznacza ból czubka głowy?

Lekarze w swoich gabinetach bardzo często słyszą „kręci mi się w głowie”. Objaw taki nie zawsze jest wynikiem zmian organicznych w centralnym układzie nerwowym czy powstałych w wyniku zmian naczyniowych.

Przykładowo, częste zawroty głowy są charakterystyczne dla stanów hipoglikemii (niskiego poziomu cukru we krwi) u osób chorych na cukrzycę. U dojrzałych kobiet mogą świadczyć o menopauzie lub endometriozie. Pojawiają się również w przebiegu chorób psychicznych, takich jak anoreksja, napad lęku oraz PTSD (zespół stresu pourazowego).

Do przyczyn zalicza się także przełom nadciśnieniowy i nadnerczowy, padaczkę oraz przedawkowanie kofeiny. Jeżeli objawy w postaci bólu i kręcenia się głowie pojawią się w młodym wieku, warto zbadać wzrok – nieleczona wada prowadzi do rozwoju opisywanych zaburzeń.

Nagłe wystąpienie zawrotów i bólów głowy może świadczyć o pojawieniu się krwiaka lub o szybkim wzroście guza w okolicy kąta mostowo-mózgowego. Wówczas wskazana jest pilna diagnostyka. Objawy mogą także pojawić się przy znacznym odwodnieniu, szoku termicznym oraz w chorobie wysokościowej.

To też może Cię zainteresować: Co może być przyczyną ucisku w głowie?

Kręcenie w głowie, ból i zawroty – jakie objawy dają?

Napięciowe bóle głowy są najczęstszą pierwotną przyczyną bólu i jednoczesnych zawrotów głowy. Dotykają niemalże 50% pacjentów. Charakteryzują się uciskowym, opasującym bólem niezależnym od wysiłku fizycznego.

Drugim co do częstości rozpoznaniem jest migrena. Pojawia się ból głowy z jednej strony, który może się wtórnie pojawić po drugiej stronie. Ma charakter pulsujący i nasila się w czasie nawet lekkiego wysiłku fizycznego, takiego jak spacer lub wchodzenie po schodach. Charakterystyczne są także nudności oraz aura migrenowa klasycznie prezentująca się pod postacią zaburzeń widzenia.

U osób dorosłych rozpoczyna się ból z tyłu głowy, od okolic potylicznych, natomiast u dzieci początek występuje zazwyczaj w okolicach czołowo-skroniowych. Nawet 50–60% pacjentów z migreną uskarża się na problemy z równowagą i na kręcenie w głowie, które nie są składową aury, lecz pojawiają się w czasie napadu bólu. Szczególnie częste są wśród dzieci, a towarzyszy im nadwrażliwość na światło.

Zawroty pochodzenia ośrodkowego są trudne do opisania przez pacjenta, rozpoczynają się skrycie i trwają długo. Nie są związane z wpływem ruchów głowy, brak też zaburzeń słuchu. Mogą pojawić się bóle głowy, problemy z widzeniem, drgawki, utrata przytomności oraz objawy ogniskowego uszkodzenia mózgu.

Charakterystyczny jest spontaniczny oczopląs o dużej amplitudzie w każdym kierunku. Diagnozą i leczeniem zajmuje się zazwyczaj neurolog we współpracy z neurochirurgiem.

Obwodowe zawroty głowy charakteryzuje się wirowaniem (pacjenta lub otoczenia). Pojawiają się nagle i z dużą intensywnością, zazwyczaj stopniowo zanikają w przeciągu 3 tygodni.

Poruszanie głowy nasila objawy i często towarzyszą im zaburzenia słuchu. Oczopląs jest niewielki, poziomy i nasila się przy fiksacji. Pacjenci są objęci opieką laryngologa. Najczęstsze przyczyny zawrotów głowy to: choroba Meniere'a, ostre zapalenie nerwu przedsionkowego lub błędnika oraz łagodne położeniowe zawroty głowy.

Jakie badania wykonać, gdy często kręci się w głowie?

Gdy pojawia się ból i zawroty głowy w spoczynku, po wysiłku czy wstaniu z łózka, podstawą jest zebranie dokładnego wywiadu dotyczącego czasu wystąpienia i charakteru dolegliwości. Ważna jest dokładna lokalizacja zaburzeń, ich intensywność oraz powtarzalność i zmiana w czasie. Uwaga powinna być zwrócona w kierunku czynników zaostrzających i łagodzących objawy. Niezbędne jest także dokładne badanie neurologiczne.

Pierwszym badaniem dodatkowym powinno być neuroobrazowanie – tomografia komputerowa przy podejrzeniu krwawienia, a rezonans magnetyczny w celu wykluczenia zmian ogniskowych w mózgowiu.

Inne badania, które mogą ułatwić dalsze prace diagnostyczno-różnicowe to:

• badanie krwi – morfologia, elektrolity, gazometria, hormony,
• badanie płynu mózgowo-rdzeniowego,
• badanie stężenia glukozy (poziomu cukru we krwi),
• badanie ogólne moczu,
• pomiar ciśnienia i tętna,
• badanie USG Dopplera tętnic szyjnych,
• badanie EEG,
• badanie serca: EKG, echo.

Niezbędna może okazać się konsultacja neurochirurga, psychiatry, laryngologa, okulisty, endokrynologa, internisty i kardiologa.

Jak leczyć bóle i zawroty w głowie?

Leczenie bólów i zawrotów głowy jest wielopoziomowe i zależne od przyczyny powstania. Obejmuje leczenie zachowawcze, pod którym kryje się szeroko rozumiany zdrowy styl życia – prawidłowe żywienie, zachowanie higieny snu, unikanie nadmiernego stresu i niestosowanie używek, takich jak alkohol czy papierosy. Zaleca się ćwiczenia relaksujące i psychoterapię, skuteczne mogą się też okazać manewry fizjoterapeutyczne.

W trakcie napadu bólu stosuje się leki przeciwbólowe, np. paracetamol. W migrenie powinno się dołączyć tryptany (które zmniejszają średnicę poszerzonych naczyń mózgowych) oraz leki przeciwwymiotne.

W stanie migrenowym, czyli napadzie bólu trwającym ponad 3 doby można podać glikokortykosteroidy. W niektórych przypadkach, np. neuralgii nerwu trójdzielnego, stosuje się leki przeciwpadaczkowe (karbamazepina).

W leczeniu przewlekłym poza tabletkami na ból głowy można stosować akupunkturę, biofeedback EMG, TMS lub tDCS. W migrenie z zawrotami głowy typowe leczenie przeciwmigrenowe nie jest efektywne, większą skutecznością wykazują się preparaty magnezu, beta blokery, leki przeciwdrgawkowe i przeciwdepresyjne.

W przypadku objawowego guza mózgu lub krwawienia podpajęczynówkowego niezbędna może się okazać interwencja neurochirurgiczna.