Zespół Adele – przyczyny, objawy i skutki „choroby miłości”

Zespół Adele – co to?

Zespół Adele to zaburzenie, które wzięło swoją nazwę od historii nieodwzajemnionej miłości Adele Hugo, najmłodszej córki słynnego pisarza Victora Hugo, do angielskiego oficera Alfreda Pinsona. Hugo i Pinson przez jakiś czas stanowili związek, oficer wyszedł nawet z propozycją małżeństwa – jego oferta została jednak odrzucona. Po jakimś czasie córka pisarza zmieniła zdanie i postanowiła ponownie zbliżyć się do Alfreda, który kategorycznie odmówił. Jak głosi historia, to właśnie wtedy rozpoczęła się obsesja Adele. Kobieta zaczęła podróżować śladami oficera, a nawet udało się jej przekonać postronne osoby, że od dawna jest jego żoną. Na podstawie tej historii w 1975 roku nakręcono biograficzny film o tytule The Story of Adèle H. w reżyserii François Truffauta, z Isabelle Adjani w roli głównej.

Choć różne źródła wskazują, że zespół Adele jest zaburzeniem uznanym przez psychiatrów za odrębną chorobę psychiczną , w istocie tak nie jest. Zaburzenie to nie zostało wpisane na Międzynarodową Listę Chorób ICD-10 [1], nie jest również ujęte w klasyfikacji zaburzeń psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego DSM-5.

Wobec powyższego bardziej odpowiednim dla tego zaburzenia terminem wydaje się: „choroba miłości” bądź „patologiczna miłość”. Z medycznego punktu widzenia w obliczu niżej wymienionych objawów można natomiast mówić o zespole urojeniowym oraz obsesji.

Sprawdź też: Zespół Alicji w Krainie Czarów

Objawy zespołu Adele

Jak zostało to wspomniane, zespół Adele to zaburzenie psychiczne, którego podstawą jest miłosna obsesja na punkcie drugiej osoby oraz błędne przekonanie, że uczucie to jest odwzajemnione. Tego typu urojenia wiążą się z występowaniem następujących objawów:

• częste myślenie o określonej osobie i fantazjowanie na jej temat,
• dążenie do ciągłego przebywania w pobliżu obiektu miłości, prowokowanie „przypadkowych” spotkań,
• śledzenie obiektu uczuć, zarówno w mediach społecznościowych, jak i „na żywo”,
• porzucenie własnych zainteresowań,
• zaniedbywanie obowiązków,
• częste wahania nastroju, labilność emocjonalna,
• impulsywność działań,
• szantażowanie określonej osoby, grożenie samobójstwem,
• derealizacja (zniekształcenia rzeczywistości),
• iluzje,
• ignorowanie ostrzeżeń innych.

Zespół Adele zaburza postrzeganie rzeczywistości danej osoby, dlatego nie jest ona w stanie dostrzec, że jest zachowanie jest społecznie nieakceptowalne, niepokojące i niszczące. Stąd też niezwykle trudne jest namówienie jej na kontakt z psychologiem albo psychiatrą.

To też może Cię zainteresować: Czym są zaburzenia obsesyjno-kompulsywne?

Jakie są przyczyny zespołu Adele?

Istnieje kilka mechanizmów, które mogą przyczynić się do powstania zespołu Adele, albo sprawić, że urojenie stanie się silniejsze. Jednym z nich jest znana psychologom „reguła niedostępności”. Polega ona na zwiększaniu się atrakcyjności przedmiotów, które są niedostępne, albo których dostępność jest ograniczona [2].

Choć reguła ta zazwyczaj dotyczy sprzedaży produktów i usług, pojawia się także w relacjach międzyludzkich. Potwierdza to między innymi uznany autorytet w dziedzinie psychologii, Bogdan Wojciszke. Autor „Psychologii miłości” zauważa, że „przeszkody są tym dla namiętności, czym wiatr dla ognia – nasilają namiętność wielką, a gaszą małą” [3]. Biorąc pod uwagę chorobliwe rozmiary uczucia w zespole Adele, staje się oczywiste, że opór będzie je tylko zwiększał.

Zobacz też: Syndrom Marii Antoniny – co to jest?

Działanie reguły niedostępności w związkach międzyludzkich potwierdzają także badania. Jedno z nich zostało przeprowadzone w stanie Kolorado na 140 parach nastolatków. Autorzy postanowili sprawdzić, czy siła miłości młodych ludzi jest zależna od reakcji rodziców na jej pojawienie się. Po kilku miesiącach okazało się, że im większy był sprzeciw rodziców, tym silniejsze było uczucie nastolatków, z kolei rodzicielskie przyzwolenie na związek skutkowało osłabieniem miłości [4].

Oczywiście pozostaje pytanie, dlaczego niektóre osoby reagują prawidłowo (czyli wycofaniem) na opór ze strony drugiej osoby, u innych natomiast pojawia się urojenie albo obsesja. Nie sposób jednak odpowiedzieć jednoznacznie – podobnie jak w przypadku wielu innych zaburzeń psychicznych, znaczenie mają:

• przyczyny biologiczne (zaburzenia równowagi neuroprzekaźników, zaburzenia równowagi hormonalnej),
• podatność genetyczna (nieprawidłowości chromosomalne),
• dysfunkcje mózgu,
• temperament,
• struktura osobowości,
• doświadczenia z okresu dzieciństwa,
• czynniki środowiskowe [5].

Zobacz też: Mitomania, czyli patologiczne kłamstwo

Jak zdiagnozować i leczyć zespół Adele?

Zespół Adele to zaburzenie psychiczne, które powinno być diagnozowane w gabinecie psychologa i/lub psychiatry. Najlepszym dla pacjenta/pacjentki wariantem jest korzystanie z pomocy obu specjalistów – wówczas zarówno diagnoza, jak i leczenie są kompleksowe.

Leczenie zespołu Adele

Jak zostało to wspomniane wyżej, kompleksowe leczenie zespołu Adele odbywa się dwutorowo. Psychiatra łagodzi zespół urojeniowy poprzez farmakoterapię – zazwyczaj wybierane są leki przeciwpsychotyczne albo przeciwdepresyjne. W przypadku gdy wśród objawów pojawiają się urojenie i obsesja, zadaniem lekarza jest również zbadanie pacjenta pod kątem schizofrenii.

Przeczytaj też: Syndrom Piotrusia Pana – przyczyny, objawy, leczenie

Zespół Adele leczy się również przy pomocy psychoterapii. Jedna z najskuteczniejszych to terapia poznawczo-behawioralna, na której pacjent uczy się właściwie interpretować różne życiowe sytuacje, a następnie we właściwy sposób na nie reagować.