Erytroplakia (erytroplazja, rogowacenie różowe) – przyczyny, objawy, leczenie

Erytroplakia – czerwone zmiany w jamie ustnej

Erytroplakia, znana też jako erytroplazja lub rogowacenie różowe, jest rodzajem zmiany na błonie śluzowej jamy ustnej z pogranicza chorób przednowotworowych i nowotworowych, która cechuje się wysokim prawdopodobieństwem zezłośliwienia sięgającym 50 proc.

Zgodnie z definicją Światowej Organizacji Zdrowia są to wszelkie czerwone zmiany w jamie ustnej, pod postacią plam lub tarczek, które nie mogą być zdiagnozowane jako żaden inny stan chorobowy. To zmiana pokrewna do leukoplakii (rogowacenie białe), która charakteryzuje się białymi plamami i niższym ryzykiem zezłośliwienia (ok. 10–20proc.).

Jeśli zmiany w ustach przyjmują jednocześnie białe i czerwone zabarwienie, mówimy o erytroleukoplakii – wtedy ryzyko zezłośliwienia jest pośrednie – tym większe, im więcej występuje czerwonych plam.

Zobacz też: Ból po wyrwaniu zęba – ile trwa, jak się go pozbyć?

Erytroplazja (plamy na podniebieniu, języku) – przyczyny

Erytroplakia jamy ustnej jest chorobą rzadką (zdecydowanie częściej spotykana jest leukoplakia). Najczęściej występuje ona u starszych mężczyzn. Na jej rozwój najprawdopodobniej ma wpływ palenie papierosów i picie alkoholu, choć dokładne przyczyny nie są znane.

Czerwone plamy w ustach najczęściej pojawiają się na: podniebieniu miękkim (erytroplazja podniebienia), dnie jamy ustnej (okolicy pod językiem), bocznej powierzchni języka i błonie śluzowej za dolnymi zębami trzonowymi (tzw. trójkąt zatrzonowcowy).

To też może Cię zainteresować: Jakie powikłania mogą wystąpić po usunięciu zęba?

Objawy rogowacenia różowego – jak wygląda erytroplakia?

Objawem erytroplakii są czerwone plamy w jamie ustnej. Początkowo zmiany są owalne, dobrze odgraniczone od otoczenia, o gładkiej, aksamitnej powierzchni. Z biegiem czasu zmiany mogą się powiększać, powierzchnia może stawać się ziarnista, a granice zatarte.

Wszelkie nieregularności oraz ziarnista powierzchnia mogą świadczyć o przemianie nowotworowej. Sam przebieg jest bezobjawowy, czasami erytroplazja może dawać uczucie swędzenia lub pieczenia w ustach.

To też może Cię zainteresować: Ból podniebienia – przyczyny, objawy, leczenie

Erytroplakia – stan przedrakowy jamy ustnej

Jak już wcześniej wspomniano, rogowacenie różowe charakteryzuje się bardzo wysokim ryzykiem zezłośliwienia, które może nie zostać zauważone podczas oglądania.

Dodatkowo, według badań histopatologicznych (badanie wycinka zmiany pod mikroskopem), praktycznie każda erytroplakia posiadała cechy dysplazji nabłonka (nieprawidłowa budowa komórek będąca krokiem do rozwoju raka) lub carcinoma in situ (tzw. "rak w miejscu" – jest to postać raka przedinwazyjnego, który nie zaatakował jeszcze głębszych warstw tkanki).

Dodatkowo raki wywodzące się z erytroplakii są potencjalnie najbardziej złośliwe ze wszystkich zmian na błonie śluzowej jamy ustnej. Z tego powodu powinny być jak najszybciej diagnozowane i leczone.

Czytaj również: Wybroczyny na skórze – co oznaczają, przyczyny, badania, leczenie

Erytroplazja a nowotwory jamy ustnej

Rogowacenie różowe powinno być przede wszystkim różnicowane z wszelkimi postaciami nowotworów występujących w jamie ustnej lub jej pobliżu.

Do podejrzenia raka jamy ustnej skłaniają objawy, takie jak: niegojące się zmiany w jamie ustnej (dłużej niż 3 tygodnie), wszelkie dolegliwości bólowe: ból języka, gardła, bolesne lub utrudnione połykanie, chrypka (charakterystyczna dla raka krtani), obrzęk szyi lub guz na szyi, jednostronne upośledzenie drożności nosa czy krwista wydzielina z nosa lub gardła.

Dodatkowo rogowacenie różowe powinno być różnicowane z wieloma innymi zmianami w jamie ustnej: liszajem płaskim, językiem geograficznym, kandydozą zanikową czy wszelkimi stanami zapalnymi. Należy pamiętać, że niezależnie od objawów klinicznych i wyglądu zmiany, ostatecznego rozpoznania erytroplakii można dokonać po badaniu histopatologicznym.

Sprawdź również: Seks oralny a choroby przenoszone drogą płciową

Erytroplakia w jamie ustnej – leczenie i rokowanie

Leczeniem erytroplakii z wyboru jest chirurgiczne usunięcie zmiany w jamie ustnej. Sam zabieg jest niebolesny, wykonywany w znieczuleniu miejscowym. Możliwości jest kilka i obejmują one: chirurgiczne wycięcie zmiany, wymrażanie ciekłym azotem, usunięcie za pomocą lasera czy terapię fotodynamiczną (wykorzystuje specjalne związki, które po zadziałaniu odpowiedniego światła stają się toksyczne dla chorych komórek).

Przeczytaj: Brązowe plamy na skórze – jakie mogą być przyczyny?

W przypadku rogowacenia różowego istotna jest eliminacja potencjalnych czynników ryzyka – palenia papierosów i spożywania alkoholu. Jeśli chodzi o erytroplakię rokowanie jest dobre, jeśli zmiana została usunięta wcześnie i w całości. Ze względu na ryzyko przetrwania komórek nowotworowych pacjenci po usunięciu zmian z ust tego typu powinni być często kontrolowani przez lekarza, najczęściej co kilka miesięcy, w późniejszym etapie zaś – co roku.

Czytaj również: Zapalenie języka – przyczyny, objawy, jak leczyć?