Schizofrenia prosta – przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie

Co to jest schizofrenia prosta?

Schizofrenia prosta jest jedną z rzadszych postaci tej ciężkiej choroby psychicznej, charakteryzującą się odmiennym przebiegiem i objawami niż w pozostałych rodzajach schizofrenii. Schizofrenia to choroba należąca do tzw. zaburzeń psychotycznych, czyli stanu, w którym dochodzi do poważnego upośledzenia wielu funkcji psychicznych: postrzegania otoczenia i własnej osoby, adekwatnej oceny rzeczywistości, myślenia i wyrażania emocji.

Do objawów schizofrenii można zaliczyć:

• objawy pozytywne (wytwórcze) – urojenia, omamy, pseudohalucynacje,
• objawy negatywne – apatia, sztywność emocjonalna, bierność, zubożenie wypowiedzi, spowolnienie ruchowe,
• objawy depresyjne – smutek, przygnębienie, niska samoocena, anhedonia, myśli samobójcze,
• zaburzenia poznawcze – problemy z koncentracją uwagi, spadek sprawności intelektualnej, pogorszenie zdolności uczenia się, kłopoty z pamięcią.

W zależności od przeważających objawów w obrazie klinicznym choroby, można wyróżnić kilka jej typów: schizofrenię paranoidalną, hebefreniczną, katatoniczną, prostą, rezydualną, niezróżnicowaną.

Postać prosta schizofrenii występuje u mniej niż jednego procenta pacjentów chorujących na schizofrenię. Cechą charakterystyczną tego typu jest brak objawów wytwórczych – omamów lub urojeń. Pacjent doświadcza natomiast wielu objawów negatywnych, które nasilają się z wraz z postępem choroby.

Przeczytaj też: Rodzaje leków na nerwicę

Jakie są przyczyny schizofrenii prostej?

Trzeba wiedzieć, że nadal nie jest znane podłoże schizofrenii. Przyczyny tego schorzenia są złożone, a do zachorowania dochodzi wskutek wzajemnego oddziaływania wielu czynników, wśród których wymienia się:

• czynniki organiczne – zaburzenia prawidłowej budowy i funkcji komórek nerwowych niektórych struktur mózgu,
• czynniki genetyczne – istnieje teoria, że schizofrenia jest dziedziczna, a ryzyko zachorowania rośnie wraz z bliskością pokrewieństwa,
• czynniki biochemiczne – nieprawidłowe działanie neuroprzekaźników w mózgu (m.in.: dopaminy, serotoniny),
• czynniki neurorozwojowe – zmiany w ośrodkowym układzie nerwowym w okresie rozwoju płodowego, a także komplikacje w trakcie porodu oraz na wczesnym etapie życia dziecka skutkujące nieprawidłowym rozwojem mózgu,
• czynniki społeczno-psychologiczne – trudne wydarzenia życiowe, niewłaściwe relacje w rodzinie chorego, nadmierna podatność na sytuacje stresowe jeszcze w okresie przed zachorowaniem.

Ze względu na mnogość możliwych czynników odpowiedzialnych za rozwój schizofrenii nie są znane sposoby zapobiegania schizofrenii prostej.

Przeczytaj też: Nerwica lękowa – przyczyny, objawy, leczenie

Schizofrenia prosta – objawy negatywne

Przebieg schizofrenii prostej cechuje powolny początek – etap ten trwa kilka miesięcy, a nawet lat, i stale postępuje. Otoczenie zauważa niepokojące zmiany w zachowaniu chorego. Pacjent stopniowo zamyka się w sobie i wycofuje z dotychczasowych aktywności na wielu płaszczyznach życia – zawodowej, rodzinnej czy hobby aż do całkowitej utraty zainteresowań. Cechuje go również brak spontaniczności w działaniu, bierność i apatia. Charakterystycznym objawem schizofrenii prostej jest także stopniowa rezygnacja z kontaktów społecznych, spłycenie relacji międzyludzkich, a w niektórych przypadkach również unikanie jakiejkolwiek interakcji z drugim człowiekiem. Wyraźnie upośledzona jest zdolność komunikacji za pośrednictwem mimiki, gestów i postawy ciała. Zdarza się, że schizofrenia prosta mylona jest z depresją lub nerwicą.

Warto wspomnieć również o zobojętnieniu uczuciowym, sztywności emocjonalnej i niedostosowaniu reakcji emocjonalnych do danej sytuacji. Pojawić może się również spowolnienie ruchowe oraz abulia czyli brak motywacji i woli do zapoczątkowania jakiekolwiek aktywności. Pacjent przestaje dbać o swój wygląda nawet podstawową higienę osobistą. Co ważne, w przebiegu schizofrenii prostej nie występują omamy i urojenia.

Schizofrenia prosta – rozpoznanie i metody leczenia

Schizofrenię rozpoznaje się na podstawie ściśle ustalonych kryteriów zawartych w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD-10. Psychiatra po dokładnym zbadaniu pacjenta i zebraniu wywiadu również od jego rodziny ustala, czy chory spełnia określone warunki do postawienia rozpoznania schizofrenii. W przypadku schizofrenii prostej diagnostyka jest znacznie utrudniona ze względu na obraz choroby, który może być różnicowany z zespołem depresyjnym, niektórymi zaburzeniami nerwicowymi lub spełniać kryteria tak zwanych zaburzeń schizoafektywnych. Dlatego kluczową rolę ma dokładne opisanie objawów występujących u pacjenta, a także jak najszybsze zgłoszenie się do lekarza, gdy rodzina zaobserwuje niepokojące symptomy.

Leczenie schizofrenii prostej obejmuje przede wszystkim farmakoterapię za pomocą leków preciwpsychotycznych, dobranych indywidualnie w zależności od stanu chorego. Ważna jest również psychoedukacja i psychoterapia, którą objęty powinien być zarówno pacjent, jak i jego rodzina. Trzeba mieć świadomość, że leczenie może być długotrwałe, a na jego skuteczność wpływa współpraca chorego, wsparcie w otoczeniu, brak czynników obciążających (nadużywanie alkoholu, substancji psychoaktywnych, nałóg palenia papierosów) oraz jak najszybsze wdrożenie terapii.

Czytaj również: Nerwica depresyjna – przyczyny, objawy, leczenie nerwicy depresyjnej